Φαναριώτης λόγιος, με θαυμαστές σπουδές, πολύγλωσσος, καθηγητής Αρχαιολογίας, ποιητής, μαζί και διπλωμάτης, με ήθος διαυγέστατο. Αν ζούσε σήμερα, σίγουρα κόμματα θα διεκδικούσαν να τον εντάξουν σε ψηφοδέλτιο Επικρατείας, ίσως και σε εκλόγιμη θέση.
Ο Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής, μεταξύ άλλων, εκπόνησε μελέτη για την οργάνωση της εκπαίδευσης στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος, ενώ ως υπουργός Εξωτερικών στα μέσα του 19ου αιώνα έγινε σημαιοφόρος της πατριωτικής προτροπής «Προτιμάτε ελληνικά προϊόντα». Πρώτοι ανταποκρίθηκαν σθεναρώς οι νεολαίοι, βάζοντας στα κεφάλια τους καπέλα αποκλειστικά από τον τόπο μας. Φτιαγμένα ειδικότερα από χειροτέχνες Σιφνιούς, καπέλα ψάθινα και ταπεινά, άνετα και φθηνά, που τα έλεγαν σκιάδια.
Ηταν σαν σήμερα, Μάης του 1859, όταν μαθητές και φοιτητές στο Πεδίον του Αρεως φόρεσαν με εθνική περηφάνια τα ψάθινά τους προκαλώντας τρικυμία εν κρανίω στους φανατικούς πιστούς –ανάμεσά τους έχοντες και υπερόπτες– των ευρωπαϊκών καπέλων και την οργή των εισαγωγέων, που διέβλεπαν χασούρα μεγάλη αν τα σκιάδια γίνονταν μόδα ανεξέλεγκτης αποδοχής. Αυτοί λοιπόν έστειλαν ανθρώπους τους ντυμένους κουρεληδόν και με ξεφτισμένα βρώμικα σκιάδια να χλευάσουν τους «σκιαδιστές». Ηταν το έναυσμα των Σκιαδικών, καθώς παρεισέφρησαν και θερμοκέφαλοι ροπαλοφόροι, ανοίγοντας νεανικά κεφάλια, ακολούθησαν μάχες σώμα με σώμα, κατέφθασαν αστυνομικοί με βούρδουλες καταπνίγοντας τις ταραχές και συλλαμβάνοντας φοιτητές.
Αυτομάτως η σύγκρουση προσέλαβε κοινωνική και ταξική διάσταση, αξιόμαχη ομάδα λαού έσπευσε να συμπαρασταθεί στους νεαρούς δίνοντας ραντεβού στο καφενείο «Η ωραία Ελλάς» και από εκεί ανηφόρισαν όλοι προς τα ανάκτορα αιτούμενοι ακρόαση από τον Οθωνα. Ο καλόβολος, αλλά εκείνη την ώρα ιδιαιτέρως απασχολημένος βασιλιάς αρνήθηκε να τους δει, κάτι που πρόσθεσε και αντιμοναρχική δόση στο όλο σκηνικό, έτσι το τελικό ξεκαθάρισμα δόθηκε στα Προπύλαια. Αντιγράφω από αξιόπιστη εφημερίδα της εποχής: «Το Πανεπιστήμιον ανάστατον, αι χθεσιναί σκηναί, εχύθη αίμα (σ.σ: ακολουθούσε ατμοσφαιρικό ζωντανό ρεπορτάζ) – Η επίθεσις της Αστυνομίας». Χάος απειλούσε την πρωτεύουσα, συνεκλήθη έκτακτο υπουργικό συμβούλιο στο οποίο ευτυχώς επικράτησαν οι νηφάλιοι. Διατάχθηκε η αποφυλάκιση των φοιτητών, ενώ η νηνεμία επανήλθε με την καρατόμηση (από τα καθήκοντα) του εξουσιομανούς αρχηγού της Αστυνομίας Δημητριάδη· στους πολύ παλαιότερους το όνομα, μέσω προφορικής παράδοσης, ίσως λέει κάτι. Ο δρόμος για την άνθηση της εγχώριας πιλοποιίας και σταδιακής –ο αγώνας θα ήταν μακρύς–απεξάρτησης από τα καπέλα της Εσπερίας, μόλις είχε ανοίξει.
Τα Σκιαδικά πέρασαν τέσσερις δεκαετίες αργότερα, με ετυμηγορία της Ιστορίας, στη σκιά δύο άλλων γεγονότων που συμπλήρωσαν μια, ας πούμε, τριλογία: όταν η Αθήνα σείστηκε από τα Ευαγγελικά και τα Ορεστειακά, με πολλούς νεκρούς και τραυματίες για την τιμή της γλώσσας, καθώς έγινε σύντονη απόπειρα εισπήδησης της δημοτικής σε αρχαία, κυρίως ιερά, κείμενα.