Η συγκρατημένη αισιοδοξία πολλών Τούρκων ότι ο Ερντογάν θα ηττηθεί στις κάλπες σήμερα είναι ήδη μια νίκη για τη δημοκρατία. Ομως, και εάν η ελπίδα επιβεβαιωθεί, η αποδόμηση του αυταρχικού καθεστώτος που χτίζεται εδώ και δύο δεκαετίες, και η εδραίωση ενός δημοκρατικού συστήματος, είναι δύσκολα εγχειρήματα, και το αποτέλεσμά τους εξαιρετικά αβέβαιο. Η δημοκρατία έχει πολλούς εχθρούς εντός Τουρκίας και μεταξύ των συμμάχων του Ερντογάν στην ευρύτερη περιοχή, που δεν θέλουν η λέσχη των αυταρχικών ηγετών να χάσει ένα τόσο εκλεκτό μέλος. Επιπλέον, η δημοκρατία βασίζεται στην παραδοχή των κανόνων της πολιτικής απ’ όλους (ή σχεδόν όλους) τους συμμετέχοντες. Αυτό είναι πολύ δύσκολο να επιτευχθεί έπειτα από τόσα χρόνια αυταρχισμού, καθώς η διχόνοια και η βία, στην οποία αυτός βασίζεται, υπονομεύουν τη συνεννόηση και αποκλείουν τη συνύπαρξη. Ο δικτάτορας κλείνει το στόμα του αντιπάλου του, τον φυλακίζει, ενώ ο δημοκράτης του παρέχει βήμα και δικαιώματα. Ετσι, ο Ερντογάν διαθέτει τρόπους και να μην παραδεχθεί την ήττα και να υποσκάψει τους διαδόχους του εάν, τελικώς, χάσει. Επειδή μια νέα κυβέρνηση θα κληρονομήσει τεράστια προβλήματα, ο Ερντογάν έχει ήδη πετύχει γενναίο πλήγμα εναντίον της. Αυτό θα τον ωφελήσει την επόμενη ημέρα.
Μήπως, τότε, είναι αργά για τη δημοκρατία στην Τουρκία; Μήπως το ενδεχόμενο νίκης των αντιπάλων του Ερντογάν είναι εξίσου επικίνδυνο όσο η επικράτησή του, καθώς αυτός, οι οπαδοί και οι φίλοι του στην πολιτική, στο κράτος, στις επιχειρήσεις, στα σώματα ασφαλείας και στον υπόκοσμο μπορούν να προκαλέσουν τέτοια αστάθεια που η δημοκρατική λύση –εκλογές– θα οδηγήσει στη γρήγορη επαναφορά του; Πρέπει να έχουμε υπ’ όψιν, επίσης, ότι η οικονομική κρίση και ο τυχοδιωκτισμός εκτός συνόρων απαιτούν μέτρα που θα πλήξουν την εικόνα τουρκικής παντοδυναμίας που ο Ερντογάν καλλιεργούσε μέσα από το παραλήρημα μεγαλείου του. Μια συμμαχία έξι κομμάτων που υπόσχεται να επαναφέρει τη δημοκρατία θα πλήττεται από παντού – και από τον Ερντογάν και τους συμμάχους του, και από τους δικούς της οπαδούς που δεν θα βλέπουν σημαντική πρόοδο.
Επειδή επικράτηση της σημερινής αντιπολίτευσης θα μπορούσε να σημαίνει περίοδο μεγάλης αβεβαιότητας, είναι επιτακτική ανάγκη να ηττηθεί ο Ερντογάν σήμερα.
Ακριβώς επειδή νίκη της σημερινής αντιπολίτευσης θα μπορούσε να σημαίνει περίοδο μεγάλης αβεβαιότητας, είναι επιτακτική ανάγκη να ηττηθεί ο Ερντογάν σήμερα. Αυτό καταλαβαίνουν οι πολίτες που ελπίζουν ότι η ψήφος τους θα τον ωθήσει προς την έξοδο, ότι έστω και αυτή την ώρα, η φωνή τους θα μετρήσει. Οσο παραμείνει ο σημερινός πρόεδρος στην εξουσία, τόσο πιο δύσκολο θα είναι για τη χώρα να συνέλθει. Ο έλεγχος που ασκεί το καθεστώς του σε κάθε πτυχή της ζωής θα είναι ακόμη πιο ασφυκτικός, τα συμφέροντα που τρέφονται απ’ αυτόν ακόμη πιο ισχυρά, ώστε να είναι αδύνατη πλέον η αλλαγή με ειρηνικά μέσα. Τότε, οι σύμβουλοι του Ερντογάν θα μπορούν να ισχυρίζονται με ακόμη μεγαλύτερο στόμφο πως αυτοί εκπροσωπούν τη σταθερότητα και η αντιπολίτευση το χάος.
Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις έδειξαν ότι οι περισσότεροι ελπίζουν πως μπορούν να νικήσουν τον αυταρχισμό μέσω εκλογών. Πολύ σύντομα θα δούμε εάν ο Ερντογάν είναι διατεθειμένος να παίξει με τους ίδιους κανόνες. Γι’ αυτό, έμπειροι Τούρκοι αναλυτές πιστεύουν ότι η τύχη της χώρας τους εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το πάθος των πολιτών να υπερασπιστούν το δικαίωμά τους στην ψήφο, να συμμετάσχουν στην προσπάθεια να ολοκληρωθούν οι εκλογές χωρίς νοθεία. Οπως ο πόθος για αλλαγή μέσω εκλογών είναι νίκη της ιδέας της δημοκρατίας, η συμμετοχή στην περιφρούρηση της διαδικασίας θα είναι νίκη της στην πράξη· σημείο συνάντησης με τους απανταχού δημοκράτες.