Ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρε-τζέπ Ταγίπ Ερντογάν προσπαθεί να λάβει όσο γίνεται περισσότερα ανταλλάγματα για τη συμφωνία του στην ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Το «τερμάτισε» όμως με το αίτημα για ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Από τον Αμερικανό πρόεδρο Τζο Μπάιντεν μέχρι τους κοινοτικούς αξιωματούχους, όλοι έσπευσαν να τονίσουν το αυτονόητο: ότι τα δύο δεν συνδέονται. Ενας αναλυτής σχολίασε μάλιστα ότι ενώ η Σουηδία πληροί τις προϋποθέσεις για την ένταξη στο ΝΑΤΟ, η Τουρκία δεν πληροί τις προϋποθέσεις για την ένταξη στην Ε.Ε.
Και όμως, ο Τούρκος πρόεδρος κατάφερε να πάρει από τη Σουηδία τη δέσμευση ότι θα υποστηρίξει την ενταξιακή της πορεία, με ιδιαίτερη μνεία στο κεφάλαιο της τελωνειακής ένωσης αλλά και στην απελευθέρωση της βίζας. Αυτά τα δύο είναι που επιθυμεί διακαώς για οικονομικούς λόγους, ώστε να στηρίξει την τουρκική οικονομία που χρειάζεται επειγόντως εισροή ξένων κεφαλαίων. Από τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ έλαβε πάλι υπόσχεση ότι θα ενεργοποιήσει εκ νέου τις ευρωτουρκικές σχέσεις, αλλά αυτή δεν δεσμεύει κανέναν για την πορεία τους.
Μένει να αποδειχθεί αν ο Ερντογάν θα λάβει κάποιες παραχωρήσεις από τον πρόεδρο Μπάιντεν. Είναι κοινό μυστικό ότι ήθελε ως αντάλλαγμα την έγκριση για την πώληση και αναβάθμιση των F-16, και ας τόνιζε μετά το τηλεφώνημά του με τον Αμερικανό πρόεδρο ότι τα δύο… δεν θα έπρεπε να συνδέονται. Οι αναλυτές πλέον εστιάζουν στα F-16. Ο πρώην πρέσβης των ΗΠΑ Ντάνιελ Φριντ εκτιμά ότι αν υπήρξε συμφωνία και με τις ΗΠΑ, θα το μάθουμε τις επόμενες εβδομάδες, και σημειώνει ότι το αν θα είναι μια καλή συμφωνία εξαρτάται από τις λεπτομέρειες. Αλλά στις Ηνωμένες Πολιτείες, στη Σουηδία και στο Βίλνιους, η συμφωνία ήδη θεωρείται ως μια επιτυχής γεωπολιτική συναλλαγή που ενισχύει το ΝΑΤΟ και επιφέρει μια στρατηγική ήττα στον πρόεδρο της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν.
Ο πρόεδρος Μπάιντεν, από την πλευρά του, αύξησε το διακύβευμα για την Τουρκία βάζοντας στο κάδρο και την Ελλάδα. Οπως αποκάλυψε, η αμερικανική διπλωματία προσπαθούσε για μια συμφωνία που θα ενίσχυε τους συμμάχους στο ΝΑΤΟ Τουρκία και Ελλάδα, ενώ παράλληλα θα έβαζε και τη Σουηδία στους κόλπους της Συμμαχίας. Για την Ελλάδα σίγουρα δεν είναι ευχάριστο να συνδέονται εκ νέου οι εξοπλισμοί της με εκείνους της Τουρκίας, κι ας γίνεται αυτό με διαφορετικούς όρους από ό,τι στο παρελθόν, με την Ελλάδα να περιμένει έγκριση για τα F-35 την ώρα που η Τουρκία παλεύει για την αναβάθμιση και αγορά των παλαιότερης γενιάς μαχητικών F-16. Τι μπορεί να είναι όμως «η βοήθεια» που θέλει, κατά τον πρόεδρο Μπάιντεν, ο Ελληνας πρωθυπουργός, αν όχι ασφαλιστικές δικλίδες ότι τα τουρκικά F-16 δεν θα χρησιμοποιηθούν εναντίον της Ελλάδας;
* Η κ. Κατερίνα Σώκου είναι nonresident senior fellow στο Atlantic Council και ερευνήτρια εξωτερικού στο ΕΛΙΑΜΕΠ, Εδρα Θεοδώρου Κουλουμπή για τις Ελληνοαμερικανικές Σχέσεις.
