Πρόσφατα, έτυχε να παίξω σκραμπλ με ένα φιλόλογο. Το χάρηκα πολύ, είναι από τα αγαπημένα μου επιτραπέζια παιχνίδια. Οταν όμως μου πρότεινε να τοποθετούμε στο σταυρόλεξο και λέξεις αρχαίων ελληνικών, «τα χρειάστηκα». Τελικά δεν δέχθηκε από ευγένεια, αλλά εγώ κατόπιν αναρωτήθηκα τι μου έχει μείνει από τις τόσες ώρες διαβάσματος αρχαίων στο λύκειο, κατά την προετοιμασία των Πανελλαδικών Εξετάσεων. Και να σκεφτεί κάποιος ότι κάθε άλλο παρά κακός ήταν ο βαθμός μου…
Θυμάμαι πλέον ελάχιστες λέξεις αρχαίων ελληνικών, και αυτές επειδή αποτελούν σπαράγματα των αρχαίων στην καθημερινή μας ομιλία. Οταν του ομολόγησα ότι έχω ξεχάσει τη γλώσσα, όπως και τα λατινικά, μου απάντησε πως το έλλειμμα γνώσης των αρχαίων που υπάρχει στους περισσότερους Ελληνες είναι εμφανές στη χρήση της δημοτικής γλώσσας. Δυστυχώς, οφείλεται στον τρόπο διδασκαλίας των αρχαίων ελληνικών στο σχολείο, παρά τις τόσες ώρες που εβδομαδιαίως αφιερώνονται στο μάθημα.
Η διδασκαλία των αρχαίων μπορεί να δείξει τη συνέχεια της ελληνικής γλώσσας. Ωστόσο, η άνιση, προσηλωμένη στους κανόνες και όχι στην ουσία διδασκαλία τους στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση ευθύνεται εν πολλοίς και στις στρεβλές προσλαμβάνουσες που έχουμε οι νεοέλληνες για την αρχαία κληρονομιά μας. Οι περισσότεροι μαθητές αποφοιτούν από τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση χωρίς καν να ξέρουν την υπόθεση της «Αντιγόνης» του Σοφοκλή και τον «Επιτάφιο» του Περικλή.
Τι σημαίνει, λοιπόν, για εμάς η αρχαία ελληνική γραμματεία; Ποια η δυναμική της στα ενδιαφέροντα των σημερινών Ελλήνων; Καμία! Η έλλειψη υποδηλώνεται και στο φαντασιακό κληρονομικό μας δικαίωμα ως θεματοφυλάκων της αρχαίας Ελλάδας, «της κοιτίδας του πολιτισμού», όπως τονίζουν εμφατικά κάποιοι σε συζητήσεις και… αρχαία θέατρα.
Βολευόμαστε να προβάλλουμε το παρελθόν μας, ως οι μικροαστοί που σε κάθε ευκαιρία κορδώνονται για το κλέος και τις ρίζες της οικογένειας. Και δυστυχώς, είναι πια αργά. Το παιχνίδι της σωστής διδασκαλίας των αρχαίων στο σχολείο έχει χαθεί, όταν ο προσανατολισμός των προγραμμάτων σπουδών περιορίζεται σε μια φορμαλιστική απαρίθμηση κανόνων, που αποστερούν τη βιωματική σύνδεση με τους μαθητές, οι οποίοι τα θεωρούν άχρηστα. Αλλωστε, πόσοι έχουν την τύχη να παίζουν πια σκραμπλ με ένα φιλόλογο;
