Η πρόσκληση για τα εξωτερικά μέλη των νέων Συμβουλίων των ελληνικών πανεπιστημίων είναι διεθνής. «Ως εξωτερικά μέλη των Συμβουλίων των ΑΕΙ δύνανται να επιλέγονται καθηγητές πανεπιστημίων της αλλοδαπής, φυσικά πρόσωπα με ευρεία αναγνώριση ή συμβολή στον πολιτισμό, τις τέχνες, τα γράμματα ή τις επιστήμες, την οικονομία ή την κοινωνία, καθώς και εκπρόσωποι διεθνών οργανισμών ή κοινωνικών εταίρων», λέει ο νόμος-πλαίσιο 4957 για τα ελληνικά πανεπιστήμια, ο οποίος ψηφίστηκε το 2022. Ποιος διαφωνεί πως προσωπικότητες και από το εξωτερικό μπορούν να καταθέσουν τη διεθνή εμπειρία τους σε θέματα έρευνας και εκπαίδευσης αλλά και την κοσμοπολίτικη ματιά τους προς όφελος των ελληνικών ΑΕΙ; Αυτή ήταν η στόχευση της τότε ηγεσίας του υπουργείου Παιδείας που, βάσει του κυβερνητικού προγράμματος, θεσμοθέτησε μία παραλλαγή των Συμβουλίων του νόμου 4009 του 2011, επί υπουργίας Διαμαντοπούλου. Ωστόσο, στην πράξη η στόχευση του νομοθέτη αλλοιώθηκε.
Μία διευκρίνιση για να γίνει σαφές το σύστημα: Το Συμβούλιο σε κάθε ΑΕΙ είναι 11μελές, με τα 6 μέλη να είναι καθηγητές του ιδρύματος (από αυτούς εκλέγεται ο πρύτανης) και επιλέγουν τα υπόλοιπα 5 μέλη από τους εξωπανεπιστημιακούς, που έχουν θέσει υποψηφιότητα. Ετσι, όσοι εκ των 6 θέλουν να διεκδικήσουν τη θέση του πρύτανη πρέπει να έχουν τουλάχιστον δύο «φίλους» μεταξύ των 5 εξωπανεπιστημιακών που θα επιλεγούν. Αυτό οδηγεί σε προσυνεννοήσεις ανάμεσα στους υποψηφίους πρυτάνεις και υποψηφίους για τις θέσεις των εξωτερικών μελών. Και αυτό συνέβη σε όλα τα ΑΕΙ που είχαν έως τώρα εκλο-γές για Συμβούλιο και πρύτανη.
Ετσι, πολλές ιδιαίτερα αξιόλογες υποψηφιότητες –με σημαντικό έργο στον τομέα τους– για μία θέση εξωτερικού μέλους δεν επελέγησαν, ενώ υπήρξαν και άλλοι επιστήμονες από το εξωτερικό που δεν θέλησαν να μπουν στη διαδικασία συνεννόησης – συναλλαγής με κάποιον υποψήφιο πρύτανη για να εκλεγούν στο Συμβούλιο. Κάποιοι το θεωρούν αυτό υποτιμητικό.
Ο νομοθέτης μάλλον εθελοτυφλούσε. Οχι μόνο αγνόησε τη ροπή των φιλόδοξων ανθρώπων να μετέρχονται διάφορα μέσα για να πετύχουν τον στόχο τους. Παρέβλεψε και το ιστορικό που έχουν τα ελληνικά πανεπιστήμια να ανακυκλώνουν την εσωστρέφειά τους, επιλέγοντας τους «δικούς» τους ανθρώπους.
