Δεν πρωτοτυπώ αξιολογώντας ότι η συμμετοχή του προέδρου της Ουκρανίας κ. Ζελένσκι στην άτυπη συνάντηση κορυφής των Βαλκάνιων ηγετών της προσέδωσε υπεραξία. Πολλαπλώς αποδοτική η πρωτοβουλία του κ. πρωθυπουργού. Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία συνέβαλε καταλυτικά στην αναδιάταξη των προτεραιοτήτων των ΗΠΑ, ΝΑΤΟ και Ευρωπαϊκής Ενωσης στα Βαλκάνια δίνοντας ώθηση στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις. Πάνω από μία δεκαετία τουλάχιστον καταγράφεται η προσπάθεια του Κρεμλίνου να ανατρέψει το σε βάρος του ισοζύγιο ισχύος και επιρροής. Η Σερβία, κυρίως όμως η Republika Srpska (Βοσνίας και Ερζεγοβίνης) αποτελούσε προνομιακό, αλλά όχι αποκλειστικό βαλκανικό του εφαλτήριο. Ο μετέχων πρόεδρος της Σερβίας κ. Αλεξάνταρ Βούτσιτς επιχειρεί να ισορροπήσει. Η αλλαγή του εδαφικού status quo με την απόσχιση της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης εμφανίζεται σε επίσημες ρωσικές δηλώσεις.
Ο πρωθυπουργός της Αλβανίας επέλεξε να επιμείνει στην προφυλάκιση του κ. Φρέντι Μπελέρη παρεμποδίζοντας την ορκωμοσία του ως δημάρχου Χειμάρρας. Απέκλεισε έτσι κάθε πιθανότητα πρόσκλησης και συμμετοχής του, εμποδίζοντας και την παρουσία του προέδρου της Αλβανίας. Κυρίως όμως τη συνυπογραφή της διακήρυξης και την έκφραση αλληλεγγύης και συμπαράστασης προς την Ουκρανία. Η Αθήνα έδωσε μια ευκαιρία στα Τίρανα να ζυγίσουν τα υπέρ και τα κατά. Προτίμησαν την άδεια θέση της Αλβανίας. Πώς γίνεται άλλωστε να υπογράψει ένα κείμενο που υπογραμμίζει τη σημασία των ευρωπαϊκών κανόνων και του κράτους δικαίου τη στιγμή που δοκιμάζονται στην Αλβανία του κ. Ράμα;
Από τη σημειολογική ανάλυση της Διακήρυξης των Αθηνών διαπιστώσουμε ότι η Ουκρανία αναφέρεται οκτώ φορές, όσες και η Ευρωπαϊκή Ενωση (Ε.Ε., Ευρώπη). Η ρητή καταδίκη του εδαφικού αναθεωρητισμού, της καταπάτησης των θεμελιωδών αρχών του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και των κειμένων που διέπουν την ευρωπαϊκή ασφάλεια και συνεργασία αποτελεί μήνυμα προς τη Μόσχα. Διαβάζεται όμως και από την Τουρκία που ως εθνικό δόγμα προωθεί τον στρατιωτικοποιημένο επεκτατισμό και τον βίαιο αναθεωρητισμό.
Η ανελαστική προσήλωση στο Διεθνές Δίκαιο, στις αρχές του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και στα καταληκτικά κείμενα της Διαδικασίας του Ελσίνκι έχει παύσει να αποτελεί «ελληνική ιδιαιτερότητα». Συνιστά την εκ των ων ουκ άνευ συνθήκη για την επιστροφή της ευρωπαϊκής ηπείρου στην κανονικότητα, την οποία διασφαλίζει μόνο η επικυριαρχία του Διεθνούς Δικαίου. Η επιστροφή της Ουκρανίας στην κατάσταση που επικρατούσε προ των διαδοχικών εισβολών της Ρωσίας (2014 και 2022) –status quo ante– αποτελεί ζωτική πρόκληση. Επισημαίνουμε το προηγούμενο της τουρκικής εισβολής και κατοχής της Κύπρου. Των αναλογιών τηρουμένων, η προσπάθεια ανάταξης της Ουκρανίας και η αμυντική ενίσχυσή της για να ηττηθεί ο ρωσικός στρατιωτικός επεκτατισμός και αναθεωρητισμός εξυπηρετούν το συμφέρον εθνικής ασφάλειας και της Ελλάδος. Στο πνεύμα αυτό ας διαβαστεί και η κοινή δήλωση Ελλάδος και Ουκρανίας που υπέγραψαν ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι και ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης. Στηρίζοντας την Ουκρανία εξυπηρετούμε το εθνικό συμφέρον ασφάλειας της Ελλάδος.
Η προσπάθεια ανάταξης της Ουκρανίας και η αμυντική ενίσχυσή της για να ηττηθεί ο ρωσικός στρατιωτικός επεκτατισμός και αναθεωρητισμός εξυπηρετούν το συμφέρον εθνικής ασφάλειας και της Ελλάδος.
Ουάσιγκτον, Μάιος 2009. Dupont Circle, κοντά στην ελληνική πρεσβεία. Φιλόξενο εστιατόριο με ελληνική νησιωτική κουζίνα και κρητικά κρασιά. Ο πρέσβης της Ελλάδος συντρώγει με τον πρέσβη της Ρωσικής Ομοσπονδίας κ. Sergey Kislyak. Στο ημερολόγιο έχω σημειώσει την ακόλουθη αποστροφή μου προς τον Ρώσο συνάδελφο: «Ακόμη και αν όλοι στην Ευρώπη αναγνωρίσουν τα τετελεσμένα της εισβολής σας στη Γεωργία και αναγνωρίσουν την Αμπχαζία και τη Ν. Οσετία, πρέπει να γνωρίζετε ότι η Ελλάδα ποτέ δεν θα το πράξει. Για μας είναι υπαρξιακό ζήτημα, εθνικής μας ασφάλειας…».
Το θυμήθηκα ακούγοντας τη βαρυσήμαντη δήλωση του πρωθυπουργού: «Δεν μπορεί να γίνει ανεκτή και δεν υπάρχει καμία περίπτωση να αναγνωρίσουμε ποτέ την παράνομη προσάρτηση περιοχών της Ουκρανίας, όπως επιχειρεί να επιβάλει διά των όπλων η Ρωσία. Πρόκειται για θέση η οποία ταυτίζεται με τα διαχρονικά ελληνικά συμφέροντα, γιατί και η δική μας χώρα αντιμετώπισε κατά καιρούς στο παρελθόν έναν ανιστόρητο αναθεωρητισμό». Ποτέ.
Ο κ. Αλέξανδρος Π. Μαλλιάς είναι πρέσβης ε.τ.