Αφήνουμε τη βαριά υγρασία της νύχτας απ’ έξω. Ακόμα όμως και η αίσθηση της βροχής χρωματίζει τη δράση εντός της ζεστής Ωνασείου Βιβλιοθήκης: την περφόρμανς «Constantinopoliad» της εικαστικού Sister Silvester και της Αιγύπτιας μουσικού Nάντα ελ Σάζλι σε παραγωγή του Ιδρύματος Ωνάση (θα παίζεται έως την Κυριακή 26 Νοεμβρίου).
Η (προ)ιστορία είναι αυτή: στα 19 του, ο Καβάφης αφήνει την Αλεξάνδρεια με την οικογένειά του εξαιτίας πολιτικής κρίσης για το πατρικό της μητέρας του ποιητή στην Κωνσταντινούπολη, όπου και θα παραμείνουν για μια τριετία. Ερχόμαστε στο σήμερα· η Sister Silvester επισκέπτεται το Αρχείο Καβάφη και βλέπει το πρωτότυπο ταξιδιωτικό ημερολόγιο που κράτησε ο νεαρός Καβάφης στην Πόλη, στο οποίο είχε δώσει τον τίτλο «Constantinopoliad – An epic».
Οπως είπε η ίδια στη Μάρω Βασιλειάδου («Ο έφηβος Κ. Π. Καβάφης στην Πόλη», «Κ», 19.11.23), «στο Αρχείο μού έδειξαν αυτό το μικρό φυλλάδιο που ο έφηβος Καβάφης άρχισε να γράφει πιστεύοντας ότι θα είναι το έπος του. Μετά έφτασε στην Κωνσταντινούπολη και τον συνεπήρε. Η προσοχή του αποσπάστηκε από τη νυχτερινή ζωή και εγκατέλειψε το ημερολόγιο. Αυτό με έκανε να τον νιώσω πολύ ανθρώπινο και προσιτό».
Αυτό ήταν το σημείο εκκίνησης. Καθισμένοι σε μικρά τραπέζια, με μοναδικό φωτισμό αμπαζούρ, έχουμε μπροστά μας ένα χειροποίητο βιβλίο, στο εσωτερικό του οποίου κρύβονται αφηγηματικές στιγμές από το ταξίδι του Καβάφη και, παράλληλα, ένα εσωτερικό ταξίδι της καλλιτέχνιδος αλλά και των θεατών. Bυθιζόμαστε στην αισθησιακή όσο και στοχαστική ατμόσφαιρα της αφηγηματικής αυτής παράστασης που ξετυλίγεται στο μισοσκόταδο, με φόντο βιντεοπροβολές στους τοίχους.
Το ίδιο το χειροποίητο βιβλίο, μέσω του οποίου βλέπουμε το νήμα να ξετυλίγεται ακούγοντας παράλληλα την αφήγηση της καλλιτέχνιδος στα αγγλικά, αποτελεί εμπειρία από μόνη του. «Το βιβλίο είναι η σκηνή. Κάθε τραπέζι είναι η σκηνή», σχολιάζει στην «Κ» η καλλιτέχνις. Η κορύφωση έρχεται στο φινάλε με ένα ατμοσφαιρικό ανατολίτικο άσμα της εποχής του ποιητή, ερμηνευμένο εξαίσια από τη Nάντα ελ Σάζλι.
Το αποτέλεσμα υπερβαίνει το πλαίσιο ενός «πολιτιστικού δρώμενου». Η όλη αφήγηση ξανοίγεται στη θάλασσα της υγρής μνήμης του καθενός. Τις πόλεις του καθενός. Ο αισθησιακός εξωτισμός της Πόλης της εποχής ερμηνεύεται από τον καθένα ανάλογα με τις δικές του πληγές, τις δικές του ηδονές. Γίνεται καταβύθιση υπαρξιακή στο τι «καίγεται» μέσα μας από τα περασμένα και πώς συνδέει το κενό της απώλειας ή το αγκάθι της ενοχής με την ευδαιμονία του να ζεις και να αφηγείσαι. Οπως ακριβώς και στην ποίηση του Αλεξανδρινού: «Ηχοι από την πρώτη ποίηση της ζωής μας».
