Ο Βρετανός συγγραφέας Τζορτζ Τζ. Μπάλαρντ έλεγε ότι ζούμε μέσα σε ένα τεράστιο μυθιστόρημα. Το σκέφτηκα βλέποντας το τρέιλερ της ταινίας που άρχισε να προβάλλεται χθες και στις ελληνικές αίθουσες, με θέμα τη ζωή του μεγάλου μαέστρου Λέοναρντ Μπέρνσταϊν. Η βιογραφική αυτή ταινία εστιάζει στην προσωπική ζωή του «Λένι» και λιγότερο στη μουσική.
Τη δεκαετία του ’80, ένα από τα δύο κρατικά κανάλια πρόβαλε σειρά εκπομπών που παρουσίαζε ο Μπέρνσταϊν. Καθισμένος μπροστά από ένα πιάνο, με νεανικό κοινό ολόγυρά του, μιλούσε με απίστευτη γοητεία για μουσική και μουσικούς.
Πολύ συχνά, στο επίκεντρο των εκπομπών του ήταν ο μουσουργός Γκούσταβ Μάλερ. Ο «Λένι» θεωρείτο ειδήμων στις ερμηνείες των σχοινοτενών συμφωνικών έργων του Μάλερ.
Είχε καλό δάσκαλο. Μετά τον Μπρούνο Βάλτερ, αυτός που έκανε ευρύτερα γνωστή τη μουσική του Μάλερ ήταν ο μέγας αρχιμουσικός Δημήτρης Μητρόπουλος.
Ο Μητρόπουλος είχε κάνει μεγάλο όνομα διευθύνοντας τη Συμφωνική Ορχήστρα της Μινεάπολης, για να αναλάβει στη συνέχεια –και να απογειώσει– τη Φιλαρμονική της Νέας Υόρκης. Με τον Μπέρνσταϊν συνυπήρξαν στη διεύθυνση της μεγάλης αυτής ορχήστρας, με τον Μητρόπουλο όμως να λειτουργεί σαν μέντορας του νεαρότερου (αλλά ήδη διάσημου) «Λένι».
Σε αντίθεση με τον Μπέρνσταϊν, που ήταν ένας άκρως πληθωρικός, κοινωνικός μπον βιβέρ (αλλά και οικογενειάρχης), ο Μητρόπουλος ήταν μοναχικός, ασκητικός, σχεδόν μοναστικός. Δεν έκανε οικογένεια και οι φήμες θέλουν να μην ενδιαφερόταν για τις γυναίκες. Ουδέποτε απασχόλησε κανέναν με την προσωπική του ζωή, σε αντίθεση με τον Μπέρνσταϊν.
Κάτι που δείχνει η νέα αυτή ταινία είναι ο διχασμός του Μπέρνσταϊν ανάμεσα στην αγάπη για την οικογένειά του και στον έρωτά του για άλλους άνδρες.
Η ταινία δεν αναφέρεται καθόλου στην περίπλοκη σχέση Μητρόπουλου – Μπέρνσταϊν. Οι «κακές γλώσσες» μιλούν για ερωτικά σκιρτήματα στη σχέση αυτή, κυρίως όμως για το ότι ο Μπέρνσταϊν υπονόμευσε τον Μητρόπουλο επαγγελματικά. Λέγεται ότι εξαιτίας αυτού, η εύθραυστη καρδιά του Μητρόπουλου ράγισε το 1960 – σε πρόβα συμφωνίας του Μάλερ. Ο μαέστρος πέθανε όρθιος, πάνω στο πόντιουμ…
Σ’ εκείνες τις εκπομπές, θυμάμαι ακόμη τον Μπέρνσταϊν να παίζει στο πιάνο αποσπάσματα από συμφωνίες του Μάλερ, σχολιάζοντας: «Πανταχού παρών ο θάνατος». Ισως να μιλούσε και για τον Μητρόπουλο. Αλλά αυτό είναι μια καθαρά δική μου εικασία. Μια άλλη εικασία είναι ότι ίσως να μιλούσε και για τον εαυτό του.
Η ζωή είναι μουσική και η μουσική είναι ζωή. Γεμάτη όμως με πένθιμα εμβατήρια, ελεγείες και τραγούδια αποχαιρετισμού. Τα αποζητάμε διότι αποζητάμε την κάθαρση σ’ αυτή την τραγικωμωδία, που πάντοτε κλείνει με έναν θάνατο. Μέσα στη φρενίτιδά του, ίσως ο διχασμένος Μπέρνσταϊν έβρισκε κάπου εκεί τον κατακερματισμένο εαυτό του – ενωμένο, πλήρη, γαλήνιο.
