Τέτοιες μέρες πριν από ένα χρόνο, ο κ. Ερντογάν απειλούσε την Ελλάδα με τον νέο τουρκικό πύραυλο «Τυφώνα». Δήλωνε στις 10.12.2022 στη Σαμψούντα: «Τώρα αρχίσαμε να φτιάχνουμε τους πυραύλους μας. Φυσικά, αυτή η παραγωγή τρομάζει τον Ελληνα. Οταν λες «Tayfun» (Τυφώνας), ο Ελληνας φοβάται. Στην Ελλάδα λένε ότι θα χτυπήσει την Αθήνα. Φυσικά και θα χτυπήσει, αν δεν κάτσετε ήρεμα».
Ενα χρόνο μετά, ο Τούρκος πρόεδρος όχι μόνο έχει ξεχάσει τις απειλές, αλλά πραγματοποίησε την πιο θερμή επίσκεψη που έχει κάνει εκπρόσωπος της Τουρκίας στην Ελλάδα στα χρόνια της Μεταπολίτευσης. Υπεγράφη μάλιστα διακήρυξη φιλίας και καλής γειτονίας με την Ελλάδα, που μπορεί να μην έχει νομική ισχύ, αλλά έχει σημαντική συμβολική αξία καθώς σημειώνει ότι Ελλάδα και Τουρκία θα πρέπει «να επιλύουν οποιαδήποτε διαφορά μεταξύ τους με φιλικό τρόπο μέσω απευθείας διαβουλεύσεων ή με άλλα μέσα αμοιβαίας επιλογής σύμφωνα με τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών».
Τι άλλαξε, άραγε, από τότε που ο κ. Ερντογάν δήλωνε «Μητσοτάκης γιοκ», απειλούσε με πυραύλους την Αθήνα και προειδοποιούσε ότι αν οι Ελληνες δεν συμπεριφερθούν σωστά, η Τουρκία «θα έρθει ξαφνικά ένα βράδυ»;
Κανείς δεν μπορεί να είναι βέβαιος για το τι συμβαίνει στο μυαλό του κ. Ερντογάν. Μπορεί όλο αυτό να μην είναι τίποτε άλλο παρά ακόμη μία στρατηγική κίνηση ή ακόμη ένα από τα γνωστά «ζιγκ ζαγκ» του σουλτάνου. Κανείς δεν γνωρίζει πόσο μπορεί κρατήσει αυτή η θετική στάση του Τούρκου προέδρου έναντι της Ελλάδας – έχει επανειλημμένως αποδείξει, εξάλλου, ότι είναι απρόβλεπτος, διπρόσωπος και ευμετάβλητος όπως ο υδράργυρος.
Το σίγουρο είναι ότι μεταξύ Δεκεμβρίου 2022 και Δεκεμβρίου 2023 μεσολάβησαν οι καταστρεπτικοί σεισμοί στην Τουρκία με δεκάδες χιλιάδες νεκρούς (και την Ελλάδα να δείχνει μεγάλη αλληλεγγύη), αλλά και η εκλογική νίκη Ερντογάν που επισφράγισε την απόλυτη κυριαρχία του Τούρκου προέδρου στην πολιτική σκηνή της γείτονος.
Με άλλα λόγια, ο ίδιος ο κ. Ερντογάν αντελήφθη ότι δεν έχει πλέον την ανάγκη να χτυπάει «τα τύμπανα του πολέμου» για να προσελκύσει τους εθνικιστές ψηφοφόρους. Και γνωρίζει ότι η καλή σχέση του με την Ελλάδα μπορεί να αποτελέσει διαβατήριο για την οικονομική βοήθεια σχετικά με τη στήριξη της ασθμαίνουσας οικονομίας του από την Ε.Ε. αλλά και για την άρση του εμπάργκο των Αμερικανών σε ανταλλακτικά και στον εκσυγχρονισμό των τουρκικών F-16, το οποίο έχει διαλύσει την πολεμική του αεροπορία – το ισχυρότερο κάποτε όπλο της χώρας του.
Σημαντικό ρόλο στη στροφή Ερντογάν, βέβαια, έπαιξε η ισχυροποίηση της Ελλάδας διεθνώς με διπλωματικές πρωτοβουλίες σε Ευρώπη και ΗΠΑ. Πρωτοβουλίες που οδήγησαν στην ενίσχυση των εξοπλιστικών προγραμμάτων της Αθήνας, με την υπογραφή αμυντικών συμφωνιών με ΗΠΑ και Γαλλία. Που είχαν ως αποτέλεσμα, πρώτον, την προμήθεια γαλλικών φρεγατών και πολεμικών αεροσκαφών 5ης γενιάς Rafale και, δεύτερον, την ενίσχυση της Σούδας και την παράκαμψη των Δαρδανελλίων μέσω της Αλεξανδρούπολης – μεγάλη υποβάθμιση της στρατηγικής σημασίας της Τουρκίας.
Πάντως, η διαφαινόμενη νέα σελίδα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και η συνέχιση της περιόδου των «ήρεμων νερών» στο Αιγαίο είναι ιδιαίτερα ωφέλιμη για την Αθήνα – όσο κι αν κρατήσει. Δεν πρέπει να καλλιεργούμε προσδοκίες ότι μια μακρά περίοδος νηνεμίας στα ελληνοτουρκικά θα λύσει τα δύσκολα προβλήματα του Αιγαίου. Βελτιώνει, όμως, τις σχέσεις των δύο χωρών και ενισχύει την εμπιστοσύνη (π.χ. το θέμα της προσωρινής βίζας σε Τούρκους για δέκα νησιά του Αιγαίου έχει μεγάλη σημασία για την Τουρκία), ενώ δημιουργεί κατάλληλο έδαφος να τεθούν με ειλικρίνεια σε βάθος χρόνου ακόμη και τα θέματα υψηλής πολιτικής, μην αποκλείοντας κάποτε συμφωνία προσφυγής στη Χάγη για υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ.
Συγχρόνως δίνει τη δυνατότητα στην Ελλάδα να ολοκληρώσει με συστηματικό τρόπο το εξοπλιστικό της πρόγραμμα και να εξισορροπήσει την πλάστιγγα στο Αιγαίο, η οποία γέρνει υπέρ των Τούρκων τα τελευταία χρόνια.
Αρκετοί είναι αυτοί σε Ελλάδα και Τουρκία που δεν συμφωνούν με αυτή την ελληνοτουρκική προσέγγιση, με τη λογική ότι «μας κοιμίζει και μας αφήνει ακάλυπτους απέναντι στον άγριο λύκο που καιροφυλακτεί».
Με αυτή τη λογική, όμως, οι Γάλλοι και οι Γερμανοί που είχαν εκατομμύρια νεκρούς στις μεταξύ τους συγκρούσεις στον Α΄ και τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο θα έπρεπε να είναι ακόμη στα μαχαίρια. Και να μην αποτελούν τη σπονδυλική στήλη της Ε.Ε.
Ας αξιοποιήσουμε, λοιπόν, την ευκαιρία που ανοίγεται χωρίς να ξεχνάμε ότι η διαφαινόμενη λιακάδα σήμερα δεν αποκλείει τους επικίνδυνους τυφώνες αύριο.