Το να παραμερίσουμε για λίγο δυσκολίες και φόβους, είναι μια αναζήτηση αναγκαία στο θετικό πνεύμα. Η γιορτινή αγορά ζεστάθηκε· μια υπόνοια επιστροφής σε καλές εποχές έδωσε μια ξεχασμένη ένταση στις μέρες. Φάγαμε από τα κερδισμένα, από τα αδήλωτα και αφορολόγητα, από τα έτοιμα, ή χτίσαμε νέα χρέη; Πάντως, το διάλειμμα χαλάρωσης δεν θάμπωσε την πραγματικότητα της ακρίβειας. Αυτή παρέμεινε το υπ’ αριθμόν 1 πρόβλημά μας, να κατεβάζει αιφνίδια την πλάστιγγα σε οχληρά πεδία. Παράδειγμα, το επαναλαμβανόμενο σοκ εμπρός στου σούπερ μάρκετ τα ταμεία. Δεν συνηθίζεται του καλαθιού το απογειωμένο κόστος. Αν και αναμενόμενο, μας χτυπάει ξανά και ξανά σαν παλιρροϊκό κύμα.
Δεν είναι μόνο ελληνικό πρόβλημα η ακρίβεια. Κατά τη Eurostat, από τον Ιανουάριο του 2021 έως τον Σεπτέμβριο του 2023, η τιμή του βουτύρου στην Ε.Ε. αυξήθηκε κατά 27%, των αυγών κατά 37%, της πατάτας κατά 53% και του ελαιολάδου κατά 75%. Στην Ελλάδα, οι αυξήσεις είναι συνολικά υψηλότερες. Και ό,τι ανεβαίνει, δύσκολα κατεβαίνει. Στη χώρα μας πολύ δυσκολότερα. Στις γνωστές αιτίες –πόλεμοι, ακριβή ενέργεια, αρρυθμίες στην παραγωγική και εφοδιαστική αλυσίδα, φυσικές καταστροφές– προστίθενται τα δομικά προβλήματα της ελληνικής αγοράς και ο πληθωρισμός της απληστίας, δηλαδή η κερδοσκοπία. Ετσι, πληρώνουμε ακριβότερα από άλλες ευρωπαϊκές χώρες αρκετά εδώδιμα, όπως το γάλα, το κρέας, τα τυροκομικά, τα αυγά. Και πανομοιότυπα προϊόντα, σε διπλάσια ή τριπλάσια τιμή. Αιφνιδίασε (μας δίδαξε;) η προχθεσινή είδηση για το πανάκριβο στη χώρα μας βρεφικό γάλα. Ελεγχοι της Επιτροπής Ανταγωνισμού έδειξαν («Κ», 3/1) ότι συγκεκριμένη συσκευασία στην Ελλάδα της δημογραφικής κατάρρευσης και της μιας γέννησης ανά δύο θανάτους κοστίζει 26,32 ενώ στη Φινλανδία 9,84, στη Γαλλία 9,4 και στη Σουηδία 8,9 ευρώ. «Τι μπορούμε να κάνουμε; Δεν έχουμε άλλη επιλογή. Στο γάλα του παιδιού δεν κάνουμε “εκπτώσεις”» είπαν γονείς σε ρεπορτάζ δρόμου. «Κόβουμε από αλλού».
Πράγματι, έγινε καθημερινότητα η χαμηλότερη ποιότητα όσων τρώμε, τα λιγότερα ψώνια, οι σπανιότερες έξοδοι, η φθηνότερη ψυχαγωγία. Χωρίς να έχει ακόμη αναπτυχθεί μια συνεπής αγοραστική πολιτική, μια συγκεκριμένη στρατηγική, χωρίς να υπάρχει για τους περισσότερους μια καταναλωτική φιλοσοφία. Λείπει η συνείδηση της δύναμης που έχει ο καθένας μας να συμβάλει στην αλλαγή του τιμαριθμικού τοπίου. Η ανάγκη ίσως να μας αλλάξει.