«Ο παραγωγικός πληθυσμός στην Ευρώπη μειώνεται κατά ένα εκατομμύριο κάθε χρόνο», είπε τη Δευτέρα στην Αθήνα η επίτροπος Μετανάστευσης Ιλβα Γιόχανσον. Το πρόβλημα για την Ελλάδα είναι ακόμη μεγαλύτερο. Κατ’ αρχάς είναι το αρνητικό ισοζύγιο γεννήσεων – θανάτων που δείχνει μείωση του πληθυσμού κατά περίπου 50.000 κάθε χρόνο, 1.250.000 άτομα έως το 2050. Συγχρόνως, όμως, η Ελλάδα υπέστη και μια τεράστια διαρροή εργαζομένων. Περίπου 500.000 Ελληνες επιστήμονες που έφυγαν στην Ευρώπη –το λεγόμενο brain drain– μαζί με περίπου μισό εκατομμύριο εργάτες –αλβανικής καταγωγής οι περισσότεροι– που δούλευαν στην Ελλάδα τα χρόνια των παχειών αγελάδων απέκτησαν ευρωπαϊκά έγγραφα και τώρα βρίσκονται νομίμως στη Γερμανία, στη Γαλλία και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Αν σε αυτήν την πληθυσμιακή συρρίκνωση και στη μείωση των εργαζομένων προσθέσει κανείς και τη «μεγάλη παραίτηση» που παρατηρείται μετά την πανδημία του κορωνοϊού, οι ελλείψεις σε εργατικά χέρια χτυπούν… ταβάνι!
«Ζητάω σερβιτόρους με 1.200 ευρώ τον μήνα καθαρά, στέγη και τροφή δωρεάν και κανείς δεν έρχεται», μου έλεγε το καλοκαίρι ιδιοκτήτης δημοφιλούς ταβέρνας στην Τζια. «Με 1.000 ευρώ καθαρά στην τσέπη, ένσημα, στέγη και τροφή δεν βρίσκω κόσμο να δουλέψει στην πανσιόν. Κι αν βρεθεί κάποιος, μετά ένα μήνα φεύγει», μου παραπονιόταν τον Οκτώβριο ξενοδόχος σε παραδοσιακό χωριό του Ζαγορίου. Ηδη οι παράγοντες του τουρισμού μιλούν για 50.000 ελλείψεις στην τουριστική βιομηχανία χωρίς να υπολογίσει κανείς ανάλογες ελλείψεις στις επιχειρήσεις εστίασης.
Και δεν είναι μόνο ο τουρισμός. Ελάχιστοι Ελληνες δέχονται πλέον να εργαστούν σε αγροτικές δουλειές ή στις κατασκευές, καθώς αποφεύγουν τις χειρωνακτικές εργασίες. Επίσης, πάνω από 100.000 εργάτες χρειάζονται για την κατασκευή του Ελληνικού, του ΒΟΑΚ και της γραμμής 4 του μετρό, έλεγε πρόσφατα ο τέως υπουργός Εργασίας Αδωνις Γεωργιάδης. Ολοι, αναγκαστικά, θα προέλθουν από το εξωτερικό. Κατά κύριο λόγο από διακρατικές συμφωνίες «εισαγωγής» εργαζομένων από Ινδία, Πακιστάν, Σαουδική Αραβία, Αίγυπτο, Μπανγκλαντές.
Με άλλα λόγια, σε δουλειά να βρισκόμαστε. Μπορεί η χώρα να έχει επιστρέψει στην κανονικότητα και να προχωράει μπροστά έχοντας βρει μια ισορροπία στα μεγάλα προβλήματά της, ωστόσο νέες προκλήσεις επιφυλάσσει το μέλλον. Χωρίς να αναφερθεί κανείς στις αναταράξεις που θα φέρει στη ζωή μας η τεχνητή νοημοσύνη.