Είναι φανερό ότι ο «πληθωρισμός της απληστίας», όπως αποκαλεί με λόγιο τρόπο την αισχροκέρδεια ο κ. Μητσοτάκης, αποτελεί την αγαπημένη συνταγή επιτυχίας πολλών κλάδων του εμπορίου που βρήκαν την ευκαιρία με το πρόσχημα της ανόδου των τιμών λόγω ενέργειας και μεταφορικών να αυξήσουν το κέρδος τους εις βάρος του καταναλωτή.
Ομως, μια άνοδος 10% στα τρόφιμα, 10% στην ενέργεια και 10% στο ενοίκιο είναι αρκετή για μια οικογένεια που τα βγάζει πέρα με δυσκολία να μπει στο «κόκκινο». Και να αναγκάζεται κάθε μήνα να ξοδεύει από τα έτοιμα – εφόσον υπάρχουν. Ή να κόβει από τη μικρή πολυτέλεια των διακοπών της και της σπάνιας διασκέδασής της ή, ακόμη χειρότερα, να δανείζεται από τον οικογενειακό περίγυρο.
Και με τα δεδομένα των χαμηλών μισθών που υπάρχουν στη χώρα, κάθε μήνα ολοένα περισσότεροι πολίτες μπαίνουν στη δυσχερή αυτή θέση. Θυμίζω –γιατί πρέπει να το έχουμε όλοι υπόψη μας και ιδιαίτερα η κυβέρνηση– ότι σήμερα πάνω από 5 εκατομμύρια πολίτες ζουν με μισθό 800-1.100 ευρώ τον μήνα.
Σύμφωνα με την «Εργάνη», 1,4 εκατομμύρια εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα βγάζουν λιγότερα από 1.000 ευρώ μεικτά τον μήνα, ενώ σε χαμηλότερα επίπεδα κατά μέσον όρο είναι περίπου 2,8 εκατομμύρια συνταξιούχοι. Οι πιο «προνομιούχοι» –τρόπος του λέγειν– ανάμεσα στους μισθωτούς είναι περίπου 700.000 δημόσιοι υπάλληλοι, οι οποίοι όμως κι αυτοί δεν ξεπερνούν κατά μέσον όρο τα 1.100 ευρώ μεικτά τον μήνα.
Με άλλα λόγια, η πλειονότητα των πολιτών έχει μηνιαίο καθαρό εισόδημα μικρότερο των 900 ευρώ – ναι, καλά διαβάσατε. Πώς να ζήσεις, όμως, αξιοπρεπώς με 900 ευρώ τον μήνα; Γι’ αυτό οι νέοι μένουν στα σπίτια των γονιών τους μέχρι τα 30 και δεν τολμούν να σκεφτούν καν να κάνουν οικογένεια.
Με τις συνθήκες που επικρατούν στην αγορά, η κυβέρνηση θα έπρεπε να σχεδιάζει ακόμη και πώληση κάποιων απολύτως βασικών τροφίμων με μηδενικό ΦΠΑ.
Θυμίζω ότι το 2009 ο μέσος μισθός στην Ελλάδα ήταν περίπου 1.300 ευρώ, ενώ δέκα χρόνια αργότερα, το 2019, είχε πέσει στα 1.000 ευρώ – μείωση σχεδόν 25%. Υπήρξαν βέβαια κάποιες αυξήσεις τα τελευταία χρόνια, αλλά το μέσο εισόδημα του πολίτη εξακολουθεί να απέχει σημαντικά από αυτό της προμνημονιακής περιόδου.
Κι αυτό είναι και το κύριο πρόβλημα της ελληνικής κοινωνίας σήμερα. Η Ελλάδα έχει μεν ύστερα από χρόνια επιστρέψει στην κανονικότητα και σταθερά αναπτύσσεται, ωστόσο η πλειονότητα του κόσμου δεν έχει γευτεί πραγματικά το κοινωνικό μέρισμα από το success story της χώρας. Μπορεί να επιβραβεύεται από τις διεθνείς αγορές και να εγκωμιάζεται από τα φιλελεύθερα οικονομικά περιοδικά του ευρωπαϊκού κατεστημένου, αλλά ο μέσος πολίτης δεν έχει νιώσει τη διαφορά.
Για τον λόγο αυτό η πάταξη της ακρίβειας είναι ακρογωνιαίος λίθος της κυβερνητικής πολιτικής. Δεν μπορεί μια πολυεθνική να πωλεί το βρεφικό γάλα 200% ακριβότερα στην Ελλάδα απ’ ό,τι στη Σουηδία, που έχει τριπλάσιους μισθούς, και να μην έχει ακόμη υποστεί κάποιες συνέπειες. Ούτε επιτρέπεται να συνεχίζουν ατιμωρητί, μήνες τώρα, κάποιες πολυεθνικές να πωλούν τα ίδια προϊόντα πολύ ακριβότερα στην Αθήνα απ’ ό,τι στο Παρίσι ή στη Στοκχόλμη, ενώ στο ίδιο κερδοσκοπικό παιχνίδι έχουν μπει και ελληνικές βιομηχανίες, που πωλούν φθηνότερα τα προϊόντα τους στη Βουλγαρία απ’ ό,τι στην Ελλάδα!
Με τις συνθήκες που επικρατούν στην αγορά, η κυβέρνηση θα έπρεπε να σχεδιάζει ακόμη και πώληση κάποιων απολύτως βασικών τροφίμων (ψωμί, πατάτες, ντομάτες, αυγά, φέτα, ελαιόλαδο, όσπρια, ρύζι, μακαρόνια, κάποιο φρούτο) με μηδενικό ΦΠΑ. Θα ήταν μια κίνηση κοινωνικού συμβολισμού που θα έδινε μια ανάσα στις οικογένειες που έχουν ανάγκη – όπως πολύ επιτυχημένα έκανε η κυβέρνηση Κόστα στην Πορτογαλία.
Κι αν η κυβέρνηση θεωρεί ότι θα χάσει δημόσια έσοδα από ένα τέτοιο μέτρο ανακούφισης των οικονομικά ανίσχυρων, ας βάλει έναν έκτακτο φόρο 2% σε όσους Ελληνες κατέχουν σημαντικό πλούτο ή έχουν υψηλό εισόδημα, π.χ. άνω του ενός εκατομμυρίου ευρώ. Αυτό, εξάλλου, ζήτησε με ανοιχτή επιστολή προς τους συμμετέχοντες στο Νταβός μια ομάδα 250 υπερπλουσίων του πλανήτη, σημειώνοντας ότι αυτό δεν θα αλλάξει το βιοτικό τους επίπεδο, ούτε θα στερήσει κάτι από τα παιδιά τους. Θα βοηθήσει όμως στη μείωση των ανισοτήτων, στη βελτίωση των δημοσίων υπηρεσιών και στην ενίσχυση της ποιότητας της δημοκρατίας.
Ο πρωθυπουργός λέει ότι η Ελλάδα δεν είναι «μπανανία» και ότι η κυβέρνηση θα κάνει το παν για να προστατεύσει τον οικονομικά ανίσχυρο πολίτη από την αισχροκέρδεια γηγενών και ξένων επιχειρήσεων. Αμ’ έπος αμ’ έργον, λοιπόν.