Ενα στοιχειώδες πνεύμα υπερκομματικής ειλικρίνειας θα καθιστούσε περιττό το πρόσφατο ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και τις αυτονόητες διαπιστώσεις του για την κατάσταση των πραγμάτων στην Ελλάδα. Οι κίνδυνοι στους οποίους μας εφιστά την προσοχή αντανακλούν όσα οι Ελληνες ούτως ή άλλως συζητούν μεταξύ τους καθημερινά, επομένως πού ακριβώς έγκειται η έκπληξη; Το κράτος δικαίου και όλα όσα αυτό περιλαμβάνει, από την απονομή της δικαιοσύνης και την ελευθερία του Τύπου μέχρι τα ατομικά δικαιώματα και την πολιτική διαφθορά, δεν είναι έννοιες που στην Ελλάδα μάς απασχολούν μόνο σε ακαδημαϊκό επίπεδο· υπάρχει πληθώρα πρόσφατων παραδειγμάτων που μετέτρεψαν την αφηρημένη θεωρία σε επώδυνη πράξη: το Μάτι, τα Τέμπη, ο νόμος για τις τηλεοπτικές άδειες και η υπόθεση των υποκλοπών είναι μόνο μερικά δείγματα των σκανδαλωδών δομικών δυσλειτουργιών που θέτουν υπό σοβαρή αμφισβήτηση την αξιοπιστία του κράτους. Για τους πολίτες που γνωρίζουν σε ποια χώρα ζουν, το ανασηκωμένο φρύδι του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου δεν συνιστά δικαίωση αλλά ειρωνεία. Αλήθεια, τώρα ανακάλυψε το περιώνυμο ιερατείο της ευρωπαϊκής ηθικής την ελληνική κρατική σήψη; Πού ήταν όταν η χώρα απέκρυπτε επιμελώς την προνεωτερική της νοσηρότητα με τα άμφια της ευρωπαϊκά χρηματοδοτούμενης ανάπτυξης;
Ελέφαντας στο δωμάτιο
Η θεσμική σαθρότητα της χώρας ευθύνεται για όλες τις εσωτερικές κακοδαιμονίες της. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μας λέει καθυστερημένα, αποφθεγματικά και φοβικά (χωρίς άβολες λεπτομέρειες που θα εκθέσουν φίλους και γνωστούς) κάτι που γνωρίζουμε ήδη. Το σχήμα είναι παγιωμένο εδώ και δεκαετίες: Επειδή οι κυβερνώντες δεν λογοδοτούν ούτε δικαστικά ούτε πολιτικά, κάνουν διαχρονικά τη δουλειά τους πλημμελώς, στηρίζοντας την επανεκλογή τους σε ρουσφέτια αντί έργων ουσίας. Επειδή οι πολίτες συναλλάσσονται κυριολεκτικά ή μεταφορικά με το κράτος και τους λειτουργούς του, αντιμετωπίζουν την πολιτική χρησιμοθηρικά, αντί να αγωνιστούν υπέρ των θεσμών και να απαιτήσουν τον σεβασμό των τελευταίων μέσω της ψήφου τους. Επειδή ο Τύπος γνωρίζει πως η κοινωνία βρίσκεται, ως ανεκπαίδευτη στην πολιτειακή ευρυθμία, υπό καθεστώς ύπνωσης, δογματισμού και οξείας κομματικοποίησης, σπεύδει να υπηρετήσει τις προκαταλήψεις της εις βάρος της αντικειμενικής αλήθειας· αυτό άλλωστε αποδεικνύεται πιο επικερδές από επιχειρηματικής άποψης. Επειδή η Δικαιοσύνη προκύπτει μέσα από τα σπλάχνα του κράτους και οι παράγοντές της λειτουργούν με τους όρους του (εκπαιδευτικούς, μισθολογικούς, συντεχνιακούς), ενεργεί κι αυτή ως βραχίονάς του, ανήμπορη να ελέγξει αποτελεσματικά τις παρεκκλίσεις του από τη νομιμότητα. Συγχαρητήρια, λοιπόν, στους ευρωβουλευτές που ανακάλυψαν ξαφνικά το προφανές. Πώς σκοπεύουν να το αντιμετωπίσουν τώρα; Ισως με ακόμη ένα ψήφισμα.
Υποπτη καταγγελτικότητα
Καλά έκανε και μας επέπληξε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Μακάρι να διέθετε και πιο παρεμβατικά μέσα για να καταδείξει και κυρίως να αντιστρέψει τις ελληνικές στρεβλώσεις που αντιβαίνουν στις ευρωπαϊκές αξίες. Είναι δύσκολο όμως να μη διακρίνει κανείς στην επίπληξη, εκτός από το στοιχείο της ύποπτης αργοπορίας (άραγε το σύγχρονο ελληνικό κράτος, με όλες του τις παθογένειες, είναι δημιούργημα του Μητσοτάκη;) και αρκετά στοιχεία λαϊκισμού ανάμεικτου με άγνοια. Για παράδειγμα, τα προβλήματα του Τύπου στην Ελλάδα δεν μπορούν να συγκεφαλαιώνονται σε μια δραματική υπεραπλούστευση περί εχθρικού περιβάλλοντος για τα media και τους δημοσιογράφους· ζούμε στη χώρα όπου ο κίτρινος Τύπος ζει και βασιλεύει, ενώ ο καθένας μπορεί να γράψει ό,τι θέλει για οποιονδήποτε και να διαφεύγει τις νομικές κυρώσεις για πάντα, συνεχίζοντας ακάθεκτος το έργο του. Η «αστυνομική βία» σε μια χώρα όπου ο νόμος σπανίως επιβάλλεται και τα όργανα καταστολής ως επί το πλείστον πίνουν καφέ και συζητούν για το γυμναστήριο, είναι μια μεγάλη υπερβολή στα όρια του μύθου (της Αριστεράς, βεβαίως, η οποία και τον κεφαλαιοποιεί δεόντως). Οι δε «νόμιμες επισυνδέσεις» δεν είναι εφεύρεση της Νέας Δημοκρατίας· είναι μια νομικίστικη κατασκευή αμφιβόλου ορθότητας και νεφελώδους στόχευσης που υπήρχε και πριν από το 2019. Ξανά: ευπρόσδεκτο το ξεμπρόστιασμα της εθνικής μας ανεπάρκειας· καλό θα ήταν, όμως, να μη τη θυμόμαστε μόνο όταν δεν κυβερνούν οι φίλοι μας.