Πασίγνωστο στίχο του Γιώργου Σεφέρη κάθισε στο εδώλιο του κατηγορουμένου ο παλιός φίλος, ξεχωριστός συγγραφέας και αρθρογράφος της «Κ» Τάκης Θεοδωρόπουλος την περασμένη Κυριακή, στην πάντα ενδιαφέρουσα στήλη του. l «Ο Σεφέρης, εν τη μεγαλοφυΐα του, στήνει δύο παγίδες στη χώρα που αγάπησε», γράφει, όχι χωρίς σαρκασμό. Η πρώτη παγίδα, κατά τον Τ.Θ., είναι η γνωστή άποψη του Γ.Σ. για τον Μακρυγιάννη l – τον «χολερικό στρατηγό», όπως τον χαρακτηρίζει, καθώς παλαιόθεν τον αποστρέφεται ως ενσάρκωση εθνικής μιζέριας και συνεχούς, όχι ανιδιοτελούς, γκρίνιας. l Η δεύτερη παγίδα που μας έστησε ο Γ.Σ. είναι ο στίχος «Οπου και να ταξιδέψω η Ελλάδα με πληγώνει». l Σκοπός του άρθρου του Τ.Θ. είναι να επικρίνει το ελάττωμα της συνεχούς και συχνά αδικαιολόγητης γκρίνιας, που μας διακρίνει ως κοινωνία. l Συμφωνώ και επαυξάνω. l Αλλά πώς είναι δυνατόν ως ένοχο γι’ αυτό να καθίσουμε στο εδώλιο έναν στίχο; l Και όχι ευθέως τον ποιητή του. l Εκτός αν και αυτό υπονοεί το άρθρο – που δεν το πιστεύω. l Παρ’ όλο που στην αρχή κιόλας αναφέρει ο Τ.Θ. την όχι και αναγκαία για τον σκοπό του άρθρου ολίσθηση του μακαρίτη Αγγελου Βλάχου, διπλωμάτη και λογοτέχνη, να εκτρέψει τότε τον σεφερικό στίχο σε «…η Ελλάδα με πληρώνει». l
Είχα την ευκαιρία να γνωρίσω και από κοντά τον Α. Βλάχο, όταν διετέλεσε πρόεδρος της ΕΡΤ, διαδεχόμενος την πρώτη μεταχουντική διοίκησή της από το δίδυμο Χορν – Μπακογιάννης. l Ημουν τότε φρεσκοδιορισμένος φιλόλογος στο τμήμα ανασυντακτών των Ειδήσεων, το οποίο είχε δημιουργηθεί από τον αρμόδιο υπουργό Γεώργιο Ράλλη με την πολύτιμη καθημερινή καθοδήγηση και εποπτεία ενός γνώστη των ελληνικών, όσο λίγοι τότε στη χώρα, του αείμνηστου Νάσου Δετζώρτζη. l Που όμως κι αυτός μας εγκατέλειψε με τους Χορν – Μπακογιάννη. l Ο Α. Βλάχος στήριξε κι αυτός την προσπάθεια να εκπέμπει η ΕΡΤ σε καλά ελληνικά. l Λίγο αργότερα μου ανετέθη να συντάξω, εκ μέρους του τμήματος ανασυντακτών, μια πρακτική, ας πούμε, «Γραμματική-οδηγό» για τη γλώσσα των ειδήσεων. l Απέβη σκέτο βιβλίο εντέλει, που εκτυπώθηκε από πολύγραφο σε πολλά αντίτυπα και διανεμήθηκε σε όσους έγραφαν κείμενα στην ΕΡΤ, ιδίως των Ειδήσεων. l Οι παροικούντες την Καπερναούμ γνώριζαν και τις αδυναμίες του ανθρώπου Βλάχου, μία από τις οποίες ήταν και η αβυσσαλέα αντιπάθεια l –εμπάθεια θα έλεγε κανείς– l που έτρεφε για τον Γ. Σεφέρη, συνάδελφό του σε διπλωματία και γράμματα και ήδη νομπελίστα. l «Θρυλείται» βασίμως άλλωστε πως εκείνος είχε «πλασάρει» σε νεαρή ευνοουμένη του «απόψεις» και «στοιχεία» για να γράψει, υπό την εποπτεία του, και να εκδώσει, με τ’ όνομά της, έναν «κατάπτυστο λίβελο κατά της ποίησης του Σεφέρη», όπως τον είχε χαρακτηρίσει τότε κραδαίνοντας ψηλά εκείνο το ισχνό –εντός κι εκτός– βιβλιαράκι από την έδρα του κατάμεστου αμφιθεάτρου της Φιλοσοφικής Θεσσαλονίκης ο χρυσορρόας καθηγητής μας των Νεοελληνικών, ο αξέχαστος Γιώργος Σαββίδης. l
Εν πάση περιπτώσει, δεν καταλαβαίνω τι φταίει ο πολυσήμαντος αυτός στίχος για την απύθμενη, και ρηχή ταυτόχρονα, και αγοραία συχνότατα κατάχρησή του από πολλούς και ποικίλους μέσα στις δεκαετίες της μεταπολίτευσης l – με τον τρόπο «όπως του φανεί του λωλοστεφανή» συχνά.l Και κυρίως από δημοσιογράφους που έγραφαν με «ποιητική» πένα, βουτηγμένη στη λαϊκή πλην ηρωική αυτολύπηση και στο μελό l – «Την Ισπανοσύνη μην την κλαις», ένα πράγμα. l Ο στίχος είναι πολύ βαθύτερος, πιστεύω, από το κεραμεούν και ευτελές μονοσήμαντο που του επιφύλασσε η κατάχρηση. l Πιστεύω επίσης πως ο Θεοδωρόπουλος θα μπορούσε θαυμάσια να καυτηριάσει την τάση μας «να μερακλώνουμε με τον αμανέ της γκρίνιας μας» και χωρίς να καθίσει στο σκαμνί ως υπαίτιο έναν στίχο.