Στην πολιτική, οι φήμες πολλές φορές δεν είναι ακριβώς φήμες, αλλά ένα είδος ανεπίσημης σφυγμομέτρησης: αφήνεις μία πληροφορία με θεωρητικό ή κυριολεκτικό υπόβαθρο να διαρρεύσει, παρατηρείς πώς αυτή σχολιάζεται και «χωνεύεται» από την κοινή γνώμη, βγάζεις συμπεράσματα και αναλόγως πράττεις. Επειτα, η φήμη είτε επιβεβαιώνεται είτε αποσύρεται σαν να ήταν ένα αναξιόπιστο κουτσομπολιό. Μέχρι αυτή τη στιγμή, δεν είναι ακόμη βέβαιο αν ο Θοδωρής Ζαγοράκης συζητάει πράγματι με το ΠΑΣΟΚ για να κατέλθει ως υποψήφιός του στις ευρωεκλογές, πράγμα που σημαίνει ότι αν το πιθανό σχέδιο δεν ευοδωθεί, το ΠΑΣΟΚ θα έχει το περιθώριο να δηλώσει πλήρη άγνοια και να κατακεραυνώσει τη φήμη, κατά τον παλαιοσυριζαϊκό τρόπο: «συκοφαντίες των φιλοκυβερνητικών media». Αν η φήμη αποδειχθεί πραγματική, και πάλι μικρό θα είναι το κακό: ποιος θα έχει το θράσος να ψέξει το ΠΑΣΟΚ για το κριτήριο στελέχωσης του ψηφοδελτίου του; Ποια παράταξη μπορεί να ισχυριστεί ότι αντιμετωπίζει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με πολιτική σοβαρότητα και όχι με ψηφοθηρική αγωνία; Το φημολογούμενο φλερτ Ζαγοράκη – ΠΑΣΟΚ δεν είναι το πρόβλημα, βέβαια, αλλά μια εκδήλωση του γενικότερου προβλήματος: ύστερα από τόσες πολιτικές κρίσεις και τόσους ηθικούς κλυδωνισμούς, το ελληνικό πολιτικό σύστημα εξακολουθεί να λειτουργεί με όρους ριάλιτι. Και το χειρότερο, κανείς δεν δείχνει να προβληματίζεται ιδιαίτερα.
Χαμηλού επιπέδου ζήτηση
Εύκολα ο πολιτικός προβληματισμός εκπίπτει σε φιλοσοφική ενατένιση περί κότας και αυγού. Τι προηγείται οντολογικά; Οι χαμηλού επιπέδου επιλογές που προσφέρουν οι παρατάξεις ή η χαμηλού επιπέδου ζήτηση των ψηφοφόρων; Η αλήθεια είναι ότι οι τελευταίοι φέρουν τεράστιο μερίδιο ευθύνης για τη σελεμπριτοποίηση του πολιτικού γίγνεσθαι. Οι παρατάξεις άλλωστε δεν προσφεύγουν στην τακτική των διάσημων υποψηφίων τυχαία, αλλά επειδή ξέρουν ότι σε πολλές περιπτώσεις αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να κεντρίσουν το ενδιαφέρον των κατά τ’ άλλα αδιάφορων περί τα πολιτικά ψηφοφόρων. Είναι εύκολο να χλευάσει κανείς τον ευρωβουλευτή-παλαίμαχο ποδοσφαιριστή που δεν είναι σε θέση να κατανοήσει τι ψηφίζει ή τον ευρωβουλευτή-παλαίμαχο ηθοποιό που αναζήτησε στο Κοινοβούλιο το κύρος και το εύκολο χρήμα που έλειπαν από την καριέρα του. Λιγότερο εύκολο, όμως, είναι να διερευνήσει πώς οι παραπάνω βρέθηκαν εκεί όπου βρέθηκαν· στην τελευταία περίπτωση θα πρέπει να προβεί σε μερικές άβολες διαπιστώσεις, μιλώντας ανοιχτά: για την απολίτικη γκρίνια των Ελλήνων εκλογέων που κλαυθμυρίζουν για τα δεινά τους, αλλά απέχουν από τις εκλογές· για την οκνηρία που τους αποτρέπει από το να ενημερωθούν, να διαβάσουν βιογραφικά και να επιλέξουν υπεύθυνα τους αντιπροσώπους τους, ενώ παράλληλα τους ωθεί σε επιλογές-κράχτες για να γλιτώσουν κόπο και χρόνο. Ποιος όμως θα πει στους Ελληνες ψηφοφόρους ότι οι χαμηλές προδιαγραφές του συστήματος είναι χαμηλές για να ταιριάζουν στις δικές τους; Οι ίδιοι που τις χαμηλώνουν ολοένα και περισσότερο, επειδή φοβούνται να αναλάβουν το κόστος της αλλαγής του κανόνα;
Η αποτυχία των πολιτικών
Χρόνο είχαν· και αφορμές· κατά καιρούς, είχαν και άφθονο πολιτικό κεφάλαιο. Αν τα κόμματα εξουσίας ήθελαν να αναβαθμίσουν τον τρόπο με τον οποίο η πολιτική πραγματώνεται εντός και εκτός της χώρας, θα το είχαν κάνει. Οι πολίτες μπορεί να μη διεκδικούν ενεργά κάτι καλύτερο από αυτό που τους παρέχεται (ο Θοδωρής Ζαγοράκης απέσπασε σχεδόν διακόσιες χιλιάδες ψήφους στις τελευταίες εκλογές!), αλλά οι πολιτικοί έχουν ηθικό και θεσμικό χρέος να το παράσχουν· αυτή είναι η δουλειά τους· αυτοί δεν έχουν το δικαίωμα να βαριούνται, να εφησυχάζουν, να μοιρολατρούν. Η πρόσφατη κοινοβουλευτική συζήτηση για το πόρισμα της εξεταστικής επιτροπής σχετικά με το δυστύχημα στα Τέμπη, μες στην προκατασκευασμένη της μιζέρια, ήταν ενδεικτική του τέλματος στο οποίο έχουμε περιέλθει. Ποιοι θα αντιπολιτευτούν με σθένος τον προστατευτισμό της κυβέρνησης προς τους εμπλεκόμενους πολιτικούς της; Εκείνοι που στο παρελθόν προστάτευσαν τους δικούς τους με αντίστοιχες νομικίστικες αιτιολογίες; Εκείνοι που συνέβαλαν στην κατασκευή των μηχανισμών προστασίας; Τα πάντα συνδέονται μεταξύ τους, μέχρι που τίποτα δεν συνδέεται με τίποτα.