Ας δούμε το πράγμα αντίστροφα. Ας εξετάσουμε τους άνδρες που δεν επιτίθενται στους άλλους, που δεν ασκούν σωματική βία, που δεν χρησιμοποιούν τη μυϊκή τους υπεροχή εναντίον των γυναικών ή των άλλων ανδρών: αποτελεί η συμπεριφορά τους κάποιου είδους επίτευγμα; Είναι αυτοί οι άνδρες κάτι το εξαιρετικό; Μήπως έχουν βρει τρόπο να υπερβούν τη βιολογία; Μάλλον όχι. Αν αυτοί οι άνδρες δεν αντιπροσώπευαν κάτι εντελώς συνηθισμένο, το πρότυπο του κανονικού δηλαδή, θα αναλύαμε το γενετικό τους υλικό σε εργαστήρια. Η δήλωση του υφυπουργού Υγείας, Δημήτρη Βαρτζόπουλου, πως η γυναικοκτονία έχει βιολογική βάση επειδή «σε κάθε μορφή εμβίου όντος το αρσενικό είναι πάντοτε πιο επιθετικό» δεν είναι επιστημονικό απόφθεγμα, αλλά επιστημονικοποιημένο στερεότυπο. Φάνηκε κι από την απλουστευτική αιτιολογία, που χρειάστηκε να μας γυρίσει στην εποχή των σπηλαίων για να εξηγήσει αυτό που ο επιστήμονας δεν μπόρεσε να στοιχειοθετήσει με σύγχρονο επιστημονικό τρόπο: «στη φύση αυτό είναι (το αρσενικό) που κυνηγάει την τροφή και αναλαμβάνει την επιθετική διεκδίκησή της ή την άμυνά της». Ο υφυπουργός, βέβαια, παρέλειψε να επισημάνει πως οι κοινωνικοί ρόλοι, ακόμη και σε αυτό το πρωτόγονο πλαίσιο, είναι και προϊόντα πρακτικής αναγκαιότητας: ο άνδρας δεν κυνηγάει επειδή είναι βιολογικά επιθετικός, αλλά επειδή είναι σωματικά πιο δυνατός· η γυναίκα δεν «τίκτει» επειδή δεν είναι αρκετά επιθετική, αλλά επειδή είναι εκείνη με τη μήτρα. Αυτή η ερμηνεία, όμως, δεν εξυπηρετεί την προκατάληψη.
Ψυχή και σώμα
Ο τρόπος που ο Δημήτρης Βαρτζόπουλος επέλεξε τάχα να επιμείνει στην αρχική του άποψη (αλίμονο αν ανασκεύαζε ευθέως!) μετά τον σάλο που αυτή προκάλεσε υποκρύπτει στην πραγματικότητα μία αναδίπλωση: «Είπα ότι επειδή το αρσενικό φύλο έχει πιο δυνατή σωματική διάπλαση έναντι του γυναικείου, γι’ αυτό και είναι πιο επικίνδυνο, άρα η έκφρασή μου είναι σωστή επιστημονικά». Μόνο που δεν είπε αυτό: ο υφυπουργός (και ψυχίατρος) μίλησε για επιθετικότητα (ένα γνώρισμα που αφορά τη χημεία του εγκεφάλου, την ψυχική διάθεση και την ηθική), όχι για σωματική διάπλαση (ένα αντικειμενικό και αμετάκλητο γεγονός). Και για τη σωματική διάπλαση μόνο να μιλούσε, όμως, πάλι λάθος θα έκανε· πάλι μια σεξιστική διάκριση θα πραγματοποιούσε. Δεν είναι η σωματική ρώμη αυτή που κάνει επικίνδυνο κάποιον, όπως δεν είναι η εξυπνάδα εκείνη που κάνει κάποιον πανούργο. Είναι ο τρόπος που επιλέγει να τη χρησιμοποιήσει, η συνειδησιακή επεξεργασία της. Δεν είναι επικίνδυνοι οι μυώδεις άνθρωποι, ούτε είναι εξ ορισμού επικίνδυνοι οι άνδρες για τις γυναίκες ως πιο μυώδεις από αυτές. Τα εγγενή χαρακτηριστικά μας, εφόσον δεν εμπίπτουν σε κατηγορία διαγεγνωσμένης, νοσηρής διαταραχής, δεν ορίζουν την επικινδυνότητά μας.
Ο αληθινός κίνδυνος
Αυτό που καθιστά έναν άνδρα επικίνδυνο είναι η παγίωση της αντίληψης ότι η φύση του τον κάνει επικίνδυνο. Δεν είναι η (παρεξηγημένη) τεστοστερόνη του, αλλά η κοινωνική και ψευδοεπιστημονική θεώρηση της επικινδυνότητάς του ως ορμονικού μονόδρομου (κατά τον ίδιο τρόπο που οι γυναίκες θεωρούνταν κάποτε –ψευδώς– υστερικές κι αναξιόπιστες λόγω των δικών τους ορμονών). Αυτοί οι παράγοντες όχι μόνον ωθούν το άτομο στην προδιαγεγραμμένη έμφυλη «μοίρα» του, αλλά αποτελούν δικαιολογητική βάση για τα παραπτώματά του. Αυτός είναι και ο λόγος που η δήλωση του Δημήτρη Βαρτζόπουλου είναι τόσο επικίνδυνη: Αν ισχύει ότι η γυναικοκτονία έχει βιολογική βάση, τότε δεν φταίνε οι άνδρες που σκοτώνουν γυναίκες, αλλά η βιολογία τους. Γιατί να συλληφθεί, να δικαστεί και να καταδικαστεί κάποιος για μία πράξη που απορρέει από μία έμφυτη παράμετρο που δεν επέλεξε, όπως είναι το φύλο; Η βιολογικοποίηση της γυναικοκτονίας είναι ο ιδανικός τρόπος ξεπλύματος και διαιώνισής της· δεν εξηγεί το φαινόμενο, αλλά το νομιμοποιεί, δίνοντας ένα ακόμη αχρείαστο έρεισμα στην κουλτούρα της βίας. Ενα πράγμα καταλαβαίνει ο αποχαλινωμένος άνδρας όταν ακούει τέτοιες αποτιμήσεις της αποχαλίνωσής του: «Δεν πειράζει που είσαι βίαιος και σκοτώνεις, γιατί αυτή είναι η φύση σου· αυτή είναι η φύση, γενικότερα».
