Ο ιδρυτής της εταιρείας Intel, Γκόρντον Μουρ, είχε κάποτε ισχυριστεί ότι η ισχύς των ηλεκτρονικών υπολογιστών διπλασιάζεται κάθε δεκαοκτώ μήνες. Η πρόταση συνόψιζε την αλματώδη ανάπτυξη των ψηφιακών υπολογιστών τα τελευταία πενήντα χρόνια και έγινε γνωστή ως νόμος του Μουρ.
Αυτός ο νόμος μάλλον δεν ισχύει πια, σχολιάζει ο θεωρητικός φυσικός Μίτσιο Κάκου στο βιβλίο του «Κβαντική υπεροχή» (μτφρ. Γιώργος Κυριακόπουλος, εκδ. Τραυλός). Αν ισχύει αυτό, υπάρχει και μία αρχή: αυτή της εποχής των Κβαντικών Υπολογιστών (Κ.Υ.).
Το 2019 και το 2020, γράφει ο Κάκου, δύο ομάδες ερευνητών ανακοίνωσαν ότι είχαν επιτύχει την «κβαντική υπεροχή», το «περίφημο σημείο καμπής όπου ένας ριζικά νέος τύπος υπολογιστή, ο λεγόμενος “κβαντικός υπολογιστής”, θα μπορούσε, οριστικά, να ξεπεράσει σε απόδοση έναν συνηθισμένο ψηφιακό υπερυπολογιστή, κατά την εκτέλεση συγκεκριμένων εργασιών».
Η Google λάνσαρε τον Κ.Υ. Sycamore, ικανό να «επιλύσει σε 200 δευτερόλεπτα ένα μαθηματικό πρόβλημα για το οποίο ο ταχύτερος υπερυπολογιστής του κόσμου θα χρειαζόταν 10.000 χρόνια!».
Ακολούθησε το Ινστιτούτο Κβαντικής Καινοτομίας της κινεζικής Ακαδημίας Επιστημών: ο δικός τους Κ.Υ. ήταν «εκατό τρισεκατομμύρια φορές ταχύτερος από έναν κοινό υπερυπολογιστή», ενώ το 2021, η ΙΒΜ λάνσαρε τον Κ.Υ. Eagle, «ο οποίος κατέλαβε την πρώτη θέση, με περισσότερη υπολογιστική ισχύ από όλα τα προηγούμενα μοντέλα».
Σύμφωνα με τον Κάκου, ο Κ.Υ., «αντί να εκτελεί υπολογισμούς με τη βοήθεια μικρών τρανζίστορ, λειτουργεί με το πιο μικροσκοπικό –κατά το δυνατόν– αντικείμενο της φύσης: το ίδιο το άτομο. (…) Οι ψηφιακοί υπολογιστές δεν μπορούν να υπολογίσουν πώς συνδυάζονται τα άτομα για να δημιουργήσουν κρίσιμες χημικές αντιδράσεις, ιδίως εκείνες που κάνουν εφικτή τη ζωή».
Το 2021, η IonQ έγινε η πρώτη μεγάλη εταιρεία κβαντικής υπολογιστικής που εισήχθη στο χρηματιστήριο, εξασφαλίζοντας εξακόσια εκατ. δολάρια στην πρώτη δημόσια προσφορά της. Την ίδια χρονιά, η κυβέρνηση των ΗΠΑ ανακοίνωσε επένδυση 625 εκατ. δολαρίων στις κβαντικές τεχνολογίες. Από κοντά βρίσκονται η Κίνα και το Ηνωμένο Βασίλειο. «Αναλυτές της βιομηχανίας», γράφει ο Κάκου, «αναγνωρίζουν ότι πρόκειται για ένα ποντάρισμα τρισ. δολαρίων».
Στο μεταξύ, εταιρείες που δεν έχουν άμεσους δεσμούς με τους υπολογιστές, όπως η αυτοκινητοβιομηχανία Daimler AG, επενδύουν σε αυτή τη νέα τεχνολογία, καθώς επίσης φαρμακευτικές εταιρείες, αλλά και το CERN στη Ζυρίχη – πλέον χρησιμοποιεί Κ.Υ. οι οποίοι σε ένα δευτερόλεπτο αναλύουν μέχρι και ένα τρισεκατομμύριο bytes που παράγονται από περίπου ένα δισεκατομμύριο συγκρούσεις σωματιδίων εντός του Μεγάλου Επιταχυντή. «Ισως κάποια μέρα οι Κ.Υ. αποκαλύψουν τα μυστικά της δημιουργίας του σύμπαντος», σχολιάζει ο Κάκου.
Μισό λεπτό, όμως: οι Κ.Υ. έχουν φτάσει στα χέρια ιδιωτών; Οχι ακόμα. Υπάρχουν ζητήματα. Ποια; Η συνέχεια αύριο.
