Το 1959, στην Αμερικανική Φυσική Εταιρεία του περίφημου Caltech, στην Αμερική, ο μεγάλος φυσικός Ρίτσαρντ Φέινμαν έδωσε μια ομιλία. Τίτλος της ήταν: «Υπάρχει πολύς χώρος στον πυθμένα». «Ηταν ο προάγγελος της γέννησης μιας νέας επιστήμης», γράφει ο φυσικός Μίτσιο Κάκου στο «Κβαντική υπεροχή» (μτφρ. Γιώργος Κυριακόπουλος, εκδ. Τραυλός).
Τότε, ο ιδιοσυγκρασιακός Φέινμαν (περιφρονούσε τις ανθρωπιστικές σπουδές αλλά συχνά μιλούσε σαν οραματιστής ποιητής, ενώ τρελαινόταν να παίζει τα κρουστά μπόνγκος «κάθε μέρα, κατάλληλη ή ακατάλληλη ώρα», όπως γράφει ο Κάκου) διερωτήθηκε: «Τι μας εμποδίζει να γράψουμε και τους 24 τόμους της εγκυκλοπαίδειας στο κεφάλι μιας καρφίτσας;».
Η βασική ιδέα ήταν να μπορέσουμε να κατασκευάσουμε μικροσκοπικές μηχανές, που θα μπορούσαν «να διατάξουν τα άτομα με τον τρόπο που θέλουμε», όπως έγραφε ο ίδιος, προσθέτοντας: «Η φύση δεν είναι κλασική, που να πάρει, κι αν θες να φτιάξεις μια προσομοίωση της φύσης, καλό θα ήταν να την κάνεις με την κβαντική μηχανική».
Ο Φέινμαν οραματίστηκε πολλά: τη δημιουργία ενός ρομπότ που θα ήταν τόσο μικρό ώστε να μπορεί να πλέει μέσα στην κυκλοφορία του αίματος και να φροντίζει να επιλύει ιατρικά προβλήματα. Το ρομπότ θα λειτουργούσε σαν ένα λευκό αιμοσφαίριο, που θα εντόπιζε και θα εξόντωνε βακτήρια και ιούς, ακόμα και να πραγματοποιεί επεμβάσεις. «Ετσι, η ιατρική θα μπορούσε να ασκηθεί από το εσωτερικό και όχι από το εξωτερικό. Δεν θα χρειαζόταν ποτέ ξανά να κάνετε τομές στο δέρμα ή να ανησυχείτε για τον πόνο και τις μολύνσεις, καθώς η χειρουργική επέμβαση θα γινόταν από μέσα».
Θυμίζει την ταινία «Innerspace» (1987), όμως, πολλές από τις προβλέψεις του Φέινμαν (ο οποίος πήρε το Νομπέλ Φυσικής το 1965) έχουν γίνει πραγματικότητα, σημειώνει ο Κάκου.
Στη φυσική του Φέινμαν, ο Κάκου βλέπει έναν πρόδρομο των κβαντικών υπολογιστών, καθώς πρώτος έδειξε πώς «τα ηλεκτρόνια μπορούν να “μυριστούν” όλες τις δυνατές διαδρομές για να κάνουν το θαυμαστό έργο τους». Εξάλλου, ήδη από το 1981, ο Φέινμαν είχε τονίσει ότι «μόνο ένας κβαντικός υπολογιστής μπορεί να προσομοιώσει πραγματικά μια κβαντική διαδικασία».
Πάντως, έως τη δεκαετία του 1990, οι κβαντικοί υπολογιστές ήταν ακόμη «ως επί το πλείστον ένα παιχνίδι των θεωρητικών» ή, αλλιώς, «ιερό δισκοπότηρο» στο οποίο είχε μερική πρόσβαση μια επιστημονική ελίτ. Αυτό, σύμφωνα με τον Κάκου, άλλαξε όταν στις αρχές εκείνης της δεκαετίας, ο Πίτερ Σορ, καθηγητής εφαρμοσμένων μαθηματικών στο ΜΙΤ, κατέδειξε πρώτος πώς ένας κβαντικός υπολογιστής μπορεί να «σπάσει κάθε ψηφιακό κώδικα», θέτοντας έτσι σε κίνδυνο την παγκόσμια οικονομία, «η οποία απαιτεί απόλυτη μυστικότητα όταν αποστέλλονται δισεκατομμύρια δολάρια μέσω του Διαδικτύου». Και, κάπως έτσι, οι κβαντικοί υπολογιστές έπαψαν να είναι «μια μικρή υποσημείωση» μεταξύ στελεχών επιχειρήσεων και «μπήκαν ξαφνικά στην ατζέντα κυβερνήσεων μεγάλων χωρών σε όλο τον κόσμο».
