Το ανέκδοτο με τον απαισιόδοξο οδηγό που τον πιάνει λάστιχο νυχτιάτικα στην ερημιά και ψάχνει για γρύλο είναι πολύ παλιό για να χρειάζεται να το επαναλάβουμε εδώ. Ομως το ηθικό δίδαγμα ισχύει για την περίπτωση του «Ποταμιού», την πρώτη παρουσίαση του οποίου έκανε χθες ο πρώην δημοσιογράφος (όπως προτιμά να αυτοπροσδιορίζεται πλέον) Σταύρος Θεοδωράκης: γιατί να σπεύδουμε από τώρα να του πούμε «βρε άι στο διάολο κι εσύ κι ο γρύλος σου»; Ενα βήμα ήταν αυτό που είδαμε χθες, στον πολυχώρο «Hub» της οδού Αλκμήνης στον Ταύρο. Γιατί να προδικάζουμε τα επόμενα δεκαπέντε και να εκφέρουμε γνώμη για πράγματα που δεν συνέβησαν, αλλά ενδεχομένως εμείς τα φοβόμαστε ή τα προβλέπουμε; Προτιμώ, λοιπόν, να μείνω σε ό,τι άκουσα και είδα χθες στην πρεμιέρα του νέου κόμματος.
Αν πρέπει να συνοψίσω την εμπειρία μου σε μία λέξη, θα διάλεγα τη λέξη «αμεσότητα». Παρά την τηλεοπτική πείρα του, ο Θεοδωράκης δεν είναι ο χαρισματικός ομιλητής που κάνει το ακροατήριο να κρέμεται από το στόμα του. (Είναι χαρακτηριστικό ότι δύο ή τρία αστεία που επεχείρησε δεν βρήκαν ανταπόκριση στο κοινό…) Μιλάει όμως με πάθος για τα θέματα που απασχολούν όλους μας και με τη γλώσσα του κανονικού ανθρώπου ― όπως μιλάμε μεταξύ μας, δηλαδή. Δεν καλύπτει την άγνοιά του για ένα ζήτημα ή την απουσία θέσης του κόμματος με την haute paparologie των drei Professoren ή με τα τετριμμένα στερεότυπα της ξύλινης γλώσσας. Με άλλα λόγια, συγκρούεται ευθέως με το είδος του πολιτικού λόγου που έχει κυριαρχήσει και το οποίο σε κάνει, κατά το λεγόμενο, «να κόβεις φλέβες». Αυτά ως προς τον λόγο.
Ως προς τα λοιπά στοιχεία του στυλ του, είναι ο γνωστός Σταύρος Θεοδωράκης. Το παιδί της διπλανής πόρτας: t-shirt με στάμπα κάτω από το σακάκι, συχνά τα χέρια στις τσέπες, κάπως επιτηδευμένα «αλανιάρης» και ίσως περισσότερο οικείος από όσο αντέχουν άνθρωποι με πιο συντηρητικά γούστα. (Αλλά αυτό το λέω εγώ, που ήμουν ο μόνος εκεί μέσα που φορούσε γραβάτα…) Στο κείμενο που μοιράστηκε, σχετικά με τη διαδικασία υποβολής ερωτήσεων, είναι χαρακτηριστικό ότι ο Θεοδωράκης αναφέρεται ως «ο Σταύρος». Διασκεδαστικό, δε, ότι όταν του ετέθη μια ερώτηση η οποία συσχέτιζε το εγχείρημά του με όσα συμβαίνουν στην Ιταλία, ο Θεοδωράκης αναφέρθηκε στον Ρέντσι ως «ο Ματέο». (Αλλά ενδέχεται να τους συνδέει στενή φιλία και να μην το γνωρίζω εγώ, οπότε δεν μου πέφτει λόγος…)
Το ενδιαφέρον, πάντως, ειδικά στον απόηχο του φιάσκου των «58», είναι ότι ο Θεοδωράκης δηλώνει ευθέως ότι, πρώτον, το «Ποτάμι» είναι κόμμα και, δεύτερον, ότι ο ίδιος έχει τεθεί επικεφαλής: είναι ο αρχηγός. Ενδεχομένως κάποιοι να ενοχλούνται. Μήπως θα έπρεπε όμως να το ξανασκεφθούν; Το λέω, διότι αν έπασχαν από κάτι οι ώς τώρα προσπάθειες για τη δημιουργία ενός κόμματος εκτός του υπάρχοντος συστήματος, είναι ότι δεν είχαν ηγεσία. Αναλώνονταν στην ασάφεια του δημοκρατικού «όλοι μαζί και στον δρόμο βλέπουμε» και σιγά σιγά διαλύονταν. Ο Θεοδωράκης δεν ντρέπεται να βγαίνει μπροστά και μπράβο του, που λέει κι ένας φίλος μου. Αν θα αρέσει κιόλας στον κόσμο ώστε να ψηφίσει το «Ποτάμι», αυτό είναι άλλη υπόθεση.
Ως προς τα πρόσωπα που θα στελεχώσουν το εγχείρημα, το ευρωψηφοδέλτιο δεν ανακοινώθηκε. Ισως δεν έχουν βρεθεί τα πρόσωπα. Ισως πάλι να είναι επιλογή τακτικής να μην ανακοινωθούν από τώρα. Ωστόσο, ο επικεφαλής του κόμματος ανέφερε τα ονόματα προσώπων (φίλων του, όπως είπε) με τα οποία συζήτησε την ίδρυση κόμματος και συνέδραμαν με τις ιδέες τους. Από τον καλλιτεχνικό κόσμο, οι Θοδωρής Γκόνης, Αύγουστος Κορτώ, Ν. Ξυδάκης. Από πανεπιστημιακούς, οι Στ. Τσακυράκης, Β. Κιντή, Π. Καρκατσούλης, Ν. Μαραντζίδης, Δ. Κουρέτας, Χ. Φλάισερ. Από δημοσιογράφους, οι Τ. Τέλλογλου, Χρ. Ταχιάου και ο γελοιογράφος Α. Πετρουλάκης. Επίσης, ο κινηματογραφικός παραγωγός Γ. Παπαλιός, ο συγγραφέας Ν. Δήμου, η εκδότρια Α. Λαμπρία, καθώς και γιατροί, επιστήμονες, κοινωνικοί λειτουργοί και στελέχη εθελοντικών οργανώσεων. Κατά πληροφορίες της στήλης, οι Σ. Τσακυράκης και Β. Κιντή, καθώς και ο δημοσιογράφος Φώτης Γεωργελές, φέρονται ως οι κύριοι συνομιλητές του Θεοδωράκη.
Μεγαλύτερο ενδιαφέρον και από τα πρόσωπα, νομίζω, έχει το πολιτικό στίγμα που διαφάνηκε από τα όσα είπε χθες ο Θεοδωράκης ― ο οποίος, ας σημειωθεί, απέφυγε να απευθύνει το καθιερωμένο λογύδριο και αρκέστηκε να απαντήσει σε ερωτήσεις δημοσιογράφων. Με μια λέξη θα το έλεγα «εκλεκτικισμός». Ο Θεοδωράκης διατείνεται ότι το «Ποτάμι» δεν έχει πρόβλημα να «κλέβει ιδέες», αδιαφορώντας αν η προέλευσή τους είναι από τα δεξιά ή τα αριστερά. «Μας ενδιαφέρει αν μια ιδέα προσφέρει τη λύση σε ένα πρόβλημα, όχι ποιος τη λέει ούτε γιατί τη λέει», υποστηρίζει. Διαχωρίζει τη θέση του τόσο από τους πολιτικούς του παλιού συστήματος, «εκείνους που τώρα προσπαθούν να λύσουν τα προβλήματα που οι ίδιοι δημιούργησαν», όπως είπε, όσο και από τους άλλους, εκείνους που επαγγέλλονται το καινούργιο, ενώ στην πραγματικότητα υπόσχονται αναπαλαίωση του συστήματος που χρεοκόπησε. Από τη γωνία αυτή, επομένως, είναι απολύτως αναμενόμενο το εγχείρημα Θεοδωράκη να σπέρνει τον εκνευρισμό σε μεγάλο μέρος του πολιτικού φάσματος. Σε κάθε περίπτωση, το μέλλον του κόμματος θα κριθεί από την επίδοσή του στις ευρωεκλογές. Ιδωμεν ― ο δρόμος μπροστά μας είναι μακρύς…
Το είπε ο πρόεδρος
Μέσα στα τόσα παράδοξα που συμβαίνουν καθημερινά, ενδέχεται να πέρασε απαρατήρητο. Γι’ αυτό κρίνω σκόπιμο να επισημάνω το γεγονός ότι ο πολιτικός αρχηγός Νίκος «Ω, γέροντα η ευχή!» Νικολόπουλος κατήγγειλε από το βήμα της τηλεοπτικής εκπομπής του ότι, μεταξύ των άλλων σκοπών των «κατοχικών δυνάμεων» σήμερα στην Ελλάδα, είναι και «να μας κάνουνε αδελφές»! Ενδεχομένως να γνωρίζει κάτι περισσότερο…