Μόνον κατάθλιψη προξενεί το γεγονός να στέλνουμε τον υπουργό Οικονομικών στη συνάντηση του Eurogroup μόνον και μόνον για να δώσει διαβεβαιώσεις ότι η κυβέρνηση της χώρας θα τιμήσει τις αποφάσεις που μόνη της έλαβε. Το πόσο πολύ μας έβλαψε αυτή η παπανδρεϊκή τακτική, ειδικά το 2011, θα έπρεπε να έχει γίνει μάθημα στους πρωτομάστορες του μετεκλογικού λαϊκισμού. Αν πιστεύσουμε τις «κακές γλώσσες», η έμπνευση «άλλα θα λέμε στους μέσα κι άλλα στους έξω» είναι προϊόν της συνεργασίας Βενιζέλου – Σταμάτη. Και καλά ο πρώτος εξ αυτών: έχει κάθε λόγο να είναι διαρκώς πανικοβλημένος, η πασοκική εξουσία του κρέμεται από ένα κλαδί. Ο δεύτερος, όμως;
Τα γνωστά «6+6 προαπαιτούμενα», όπως τα συμφώνησε ο Στουρνάρας για να κλείσει την υπερεπτάμηνη διαπραγμάτευση, τα οποία γνωρίζει πλέον ακόμη και ο ΣΥΡΙΖΑ, μας υπενθυμίζουν πόσο πίσω έχει μείνει η χώρα στην εφαρμογή του δεύτερου Μνημονίου. Οσο υποχωρούμε, τόσο καθυστερεί η είσπραξη των δανειακών πόρων, σύμφωνα με το πρόγραμμα χρηματοδότησης, όπως το είχε συμφωνήσει ο τέως πρωθυπουργός Λουκάς Παπαδήμος (με τη βοήθεια τότε του Γκίκα Χαρδούβελη).
Σύμφωνα με το πρόγραμμα, θα είχαμε εισπράξει 158,8 δισ. ευρώ, αντί των 148,2 δισ. που έχουμε πάρει. Από τα οποία, επιπλέον, δώσαμε σχεδόν 11 στην πρόσθετη επαναγορά χρέους, τα οποία δεν είχαν αρχικώς υπολογιστεί.
Πώς λοιπόν καταφέραμε να έχουμε πρωτογενές πλεόνασμα, να ξεπληρώνουμε ό,τι έχει απομείνει από το χρέος ενόσω έχουμε δανειστεί λιγότερα; Οταν μάθουμε την απάντηση, ίσως καταλάβουμε πόσο μεγάλο ήταν το βάρος των φόρων και πόσο απρογραμμάτιστη και λανθασμένη περικοπή κρατικών δαπανών έχει γίνει. Η υπερπροσπάθεια των Ελλήνων, την οποία εξύμνησε προχθές (πάλι) ο Σόιμπλε, δεν δείχνει μόνον πόσο κοντά στην έξοδο από το Μνημόνιο βρισκόμαστε. Καταδεικνύει πόσο κουτά συμπεριφερόμαστε. Την Ελλάδα έφερε ως παράδειγμα ο πρώην πρωθυπουργός της Λεττονίας, σε ηλικία 38 ετών, Βάλντις Ντομπρόβσκις πριν από λίγες μόλις ημέρες λέγοντας πως «όταν καθυστερείς την προσαρμογή, δεν επιτυγχάνεις λιγότερη, αλλά περισσότερη προσαρμογή». Το είχε ήδη εξηγήσει επί μακρόν η κυρία Λαγκάρντ, μιλώντας στη Ρίγα, πρωτεύουσα της Λεττονίας, τον Ιούνιο 2012. Τίποτε δεν πρόσεξαν οι πολιτικοί μας, που ήσαν και τότε απασχολημένοι με τις δήθεν δημοκρατικές διαδικασίες, δηλαδή με τη σπατάλη όσων ήδη πανάκριβων φόρων είχαν μαζέψει από τα πακέτα των προηγούμενων μέτρων.
Ομως, από τότε έως σήμερα, έχει επέλθει αλλαγή φοβερή στις αντικειμενικές συνθήκες της πολιτικής. Το θέμα δεν είναι πλέον να μαζευτούν τα δημόσια ελλείμματα. Εχουμε ήδη πλεόνασμα εσόδων, πριν τους τόκους. Δεν ζητείται μεγαλύτερη εσωτερική υποτίμηση, αφού η διεθνής ανταγωνιστικότητα αποκαταστάθηκε μέσω της μείωσης που υπέστησαν οι εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα κατά 19%, που προστίθεται στην αύξηση κατά 11% των χωρών του ευρωπυρήνα.
Το ζήτημα τώρα είναι να κυβερνηθεί η χώρα κατά τρόπο αποτελεσματικό. Μπορούν οι πολιτικοί να το κάνουν χωρίς να προκαλέσουν νέα ελλείμματα; Μπορούν να βελτιώσουν την αποτελεσματικότητα του κρατικού μηχανισμού, να αυξήσουν το μερίδιο των δημοσίων επενδύσεων και να παράσχουν κίνητρα στον ιδιωτικό τομέα, χωρίς να υπονομεύσουν όσα έχουν επιτευχθεί; Μπορούν να συμβούν όλα τούτα, χωρίς την πειθαναγκαστική παρουσία και παρέμβαση της τρόικας;
Οι περισσότεροι ψηφοφόροι αυθορμήτως θα απαντούσαν αρνητικά. Είναι, εξάλλου, αλήθεια ότι ένα πολύ σημαντικό μέρος των πολιτών επικύρωσε με τις επιλογές του το πλήθος των λαϊκίστικων ή, γενικότερα, ανερμάτιστων αντιλήψεων σε ό,τι αφορά την καταλληλότερη διέξοδο από την κρίση. Ισως όμως να μην είμαστε πλέον τόσο μακριά από τη στιγμή συγκρότησης μιας μεγάλης λαϊκής συμμαχίας, ικανής να επιβάλει το μόνο πλέον χρήσιμο πολιτικό πρόσταγμα: «Λιγότερους φόρους για όσους πληρώνουν τους φόρους».