Ο μαρκήσιος του Σόλσμπερι (πρωθυπουργός της Βρετανίας τον 19ο αιώνα), εκτός από σημαντικότερος αρχηγός των Βρετανών Συντηρητικών στην ιστορία του κόμματος, υπήρξε και πολυγραφότατος δημοσιογράφος. Τα κείμενά του, εφόσον διαβάζονται μέσα στο πλαίσιο των προβλημάτων της εποχής τους, παρουσιάζουν καλύτερα απ’ ό,τι άλλο παρεμφερές τη σκέψη των Συντηρητικών, η οποία είναι μάλλον έκφραση μιας νοοτροπίας, μιας αντίληψης για την Ιστορία -μια στάση του πνεύματος, αν θέλετε- παρά μια θεωρία με τον άκαμπτο τρόπο που αντιλαμβάνονται τη συγκεκριμένη έννοια οι μαρξιστές.
Υπό αυτή την οπτική γωνία, λοιπόν, όταν ο Σόλσμπερι λέει ότι «ο σκοπός της συντηρητικής διακυβέρνησης είναι να καθυστερεί τις μεταρρυθμίσεις έως ότου έχουν πια καταστεί ακίνδυνες», δεν εννοεί ότι η συντηρητική διακυβέρνηση απορρίπτει τις μεταρρυθμίσεις ― κάθε άλλο μάλιστα, για όποιον λαμβάνει υπ’ όψιν το μεταρρυθμιστικό έργο των κυβερνήσεων του Σόλσμπερι και πριν από αυτόν του επίσης Συντηρητικού Ντισραέλι. Αυτό που εννοεί είναι ότι οι Συντηρητικοί υιοθετούν τις μεταρρυθμίσεις εφόσον έχει διαπιστωθεί η αναγκαιότητά τους και υπό την προϋπόθεση ότι η εφαρμογή τους δεν υπονομεύει θεσμούς δοκιμασμένους για την αξία τους μέσα στον χρόνο. Ο κίνδυνος, με άλλα λόγια, για τους Συντηρητικούς δεν είναι η αναγκαία προσαρμογή των θεσμών στην πραγματικότητα που διαρκώς αλλάζει, αλλά η ανατροπή τους, εξαιτίας της απερισκεψίας των θεωρητικών της προόδου.
Δυστυχώς, σχεδόν τίποτε από τα παραπάνω δεν μπορεί να ισχύει αυτούσιο για τη δική μας περίπτωση. Θα μπορούσε μάλιστα κάποιος να ισχυρισθεί βασίμως ότι στη σημερινή Ελλάδα οι πολιτικές κατηγορίες είναι πλήρως αντεστραμμένες. Εδώ το κράτος και οι θεσμοί έχουν χρεοκοπήσει εξαιτίας του πελατειακού κρατισμού, οπότε οι υποστηρικτές της προσπάθειας για την ανασυγκρότησή τους σε υγιείς βάσεις μέσω των μεταρρυθμίσεων είναι μάλλον ριζοσπάστες, είτε προέρχονται από τον χώρο των Συντηρητικών είτε από άλλους. Αντιθέτως, εκείνοι που φέρουν υπερηφάνως τον τίτλο των ριζοσπαστών, όπως λ.χ. ο ΣΥΡΙΖΑ (Τ-Λ/Λ-Τ) που επαγγέλλεται την πλήρη αποκατάσταση του χρεοκοπημένου κρατισμού, δεν είναι καν συντηρητικοί: είναι στην πραγματικότητα οπισθοδρομικοί. (Ας μη μιλήσουμε για το ΚΚΕ, του οποίου η τυφλή οπισθοδρομικότητα το κατατάσσει στην ίδια κατηγορία με το πολιτικό Ισλάμ…)
Με τις παρούσες συνθήκες, όσο και αν αυτό ακούγεται παράδοξο, την εκδοχή του ελληνικού συντηρητισμού (που δεν πρέπει επ’ ουδενί να συγχέεται με τον «φιλοσοφημένο» συντηρητισμό του βρετανικού υποδείγματος) αντιπροσωπεύει η γαλαζοπράσινη πασοκαρία. Κανείς δεν εκπροσωπεί το συγκεκριμένο είδος με περισσότερη έμπνευση, χάρη και επιδεξιότητα από τον υπουργό Παιδείας, τον Ανδρέα το Λοβέρδο. Το πρώτο πράγμα που εκστόμισε μόλις διορίσθηκε ο Λοβέρδος ήταν ότι δεν τον ενδιαφέρουν τα οικονομικά της Παιδείας και ότι δεν αισθάνεται την ανάγκη να εφαρμόσει τον προϋπολογισμό, επειδή δεν τον έχει ψηφίσει! (Οτι είχε ψηφίσει το Μεσοπρόθεσμο παρέλειψε να το πει ― αλλά και να το έλεγε πόσοι θα καταλάβαιναν;) Περιέργως, ο Λοβέρδος δεν αποπέμφθηκε από την κυβέρνηση μέσα στις επόμενες δύο ώρες αφότου είχε τολμήσει να πει αυτό το πράγμα. Κατόπιν τούτου, αισθάνθηκε ότι είχε κατοχυρώσει το ακαταλόγιστο και, διψασμένος όπως ήταν για δημοσιότητα, ξεκίνησε το σόου…
Συνισταμένη όλων των τοποθετήσεων του Λοβέρδου ώς τώρα είναι η εξουδετέρωση όσων μεταρρυθμίσεων της Διαμαντοπούλου δεν πρόλαβε να εξουδετερώσει ο προκάτοχός του, με εμφανή τη σκοπιμότητα να προβάλει την «καλοσύνη» της ψυχής του. Ξεκίνησε επιτρέποντας κατ’ εξαίρεση τη συμμετοχή στις εξετάσεις για τα Πρότυπα Πειραματικά Σχολεία όσων υποψηφίων είχαν αγνοήσει τις προθεσμίες για την υποβολή αιτήσεων. «Μικρό το κακό», ίσως πείτε. Μπορεί, όμως οι άλλοι που τις σεβάσθηκαν γιατί το έκαναν; Και εφόσον ο υπουργός εξισώνει εκείνους που σέβονται τους όρους με τους άλλους που τους αγνοούν, τότε ποιος ο λόγος να υφίστανται όροι; (Αναρωτιούνται ορισμένοι -και νομίζω δικαίως- τι θα συμβεί όταν θα έλθει η ώρα πρόσληψης καθηγητών για τα Πρότυπα! Θα υπάρξει άραγε ειδική μέριμνα για χορεύτριες, ώστε να διδάσκεται το μάθημα της θεατρικής έκφρασης;)
Επειτα άρχισε να υπονομεύει σταδιακά την τράπεζα θεμάτων για τις εξετάσεις στα σχολεία, υποχωρώντας στην πίεση της Αριστεράς που θεωρεί την ύπαρξή της «ταξική». Συνέχισε καλοπιάνοντας τους διοικητικούς υπαλλήλους που κρατούν κλειστό το Πολυτεχνείο και με τον τρόπο αυτό ενθάρρυνε την ασυδοσία τους. Εσπειρε αμφιβολίες ακόμη και για την προσπάθεια να συμμαζευτεί κάπως στα μέτρα της λογικής και των οικονομικών δυνατοτήτων μας το σύστημα της δημόσιας παιδείας, που υφίσταται πρωτίστως για να εξυπηρετεί όσους εργάζονται σε αυτό. Οχι, προς Θεού, είπε σε συνέντευξή του, σχολεία και νοσοκομεία δεν πρέπει να κλείνουν. Αντιθέτως, θα πρέπει να ανοίγουν περισσότερα, πρόσθεσε. Αν τον ρωτήσετε πώς θα καλύπτεται το κόστος της λειτουργίας τους, θα σας πει ότι τα οικονομικά της Παιδείας δεν τον αφορούν…
Ολες αυτές τις μικρές παρεμβάσεις που εξαγγέλλει ή, άλλες φορές, απλώς υπαινίσσεται ο Λοβέρδος τις ονομάζει «τεχνικές βελτιώσεις». Στην πραγματικότητα, και μόνο με την ακατάσχετη φλυαρία του περί «τεχνικών βελτιώσεων» αυτό που κάνει είναι να καθιστά ακόμη δυσκολότερη την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων που θέσπισε η Διαμαντοπούλου στην παιδεία. Ισως όμως μάταια καθόμαστε και ασχολούμεθα με τα όσα εκστομίζει ο Λοβέρδος. Είναι φανερό ότι αυτός ο άνθρωπος θα πει οτιδήποτε προκειμένου να εξασφαλίσει την άνετη επανεκλογή του, με την ελπίδα ότι αργότερα θα παραλάβει την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ από τον Βενιζέλο. Η μοναδική χρησιμότητα που μπορεί να έχει η παρακολούθηση της περίπτωσής του είναι επειδή μας επιτρέπει να δούμε την ουσιώδη διαφορά του Βρετανού από τον Ελληνα συντηρητικό. Εν αντιθέσει προς τον Σόλσμπερι που θέλει τις μεταρρυθμίσεις ακίνδυνες για τη συνέχεια των θεσμών, ο Λοβέρδος θέλει τις μεταρρυθμίσεις ανούσιες και ουδέτερες, ενώ αδιαφορεί για τη βιωσιμότητα των θεσμών. Ο ένας προχωρεί με προσοχή, ο άλλος χοροπηδάει σαν παλαβός χωρίς να κινείται ρούπι…