Παρακολουθώντας το νέο φιλμάκι του ΕΟΤ με το οποίο υποτίθεται θα διαφημίσουμε την ωραία μας χώρα δεν ξέρω πώς, αλλά μου ήρθε στον νου εκείνο που έλεγε ο Αγγελος Βλάχος για τον περίφημο στίχο του Σεφέρη. Ο Βλάχος, να πω σε όσους δεν είχαν την τύχη να τον γνωρίσουν μιλούσε με το –γο. Ελεγε λοιπόν ότι ο Σεφέρης είχε δίκιο που έλεγε «όπου κι αν ταξιδέψω η Ελλάδα με πλη-γ-ώνει γιατί ήταν διπλωμάτης και ποτέ δεν ταξίδευε με δικά του έξοδα». Ποία η σχέσις; Μα είναι πολύ απλό: όσο παρακολουθούσα το φιλμάκι αναρωτιόμουν ποιος ο λόγος ύπαρξής του, για ποιον λόγο θα πρέπει να υπάρχει ένας κρατικός οργανισμός ο οποίος να ασχολείται με την προβολή της Ελλάδας ανά τον κόσμο και μήπως η ξεπερασμένη εικόνα που αναδεικνύεται από το φιλμάκι των 11 περίπου λεπτών δεν οφείλεται κατά μείζονα λόγο στο γεγονός ότι το ίδιο το εγχείρημα είναι ξεπερασμένο;
Εξηγούμαι: πρόκειται για δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ όπου κάποιος συγγραφέας που έχει ζήσει στη χώρα μας, αν δεν κάνω λάθος Αμερικανός, κοιτάζει την πετρούλα που μάζεψε από κάποια ακρογιαλιά και νοσταλγεί. Νοσταλγεί το φως που είναι χειροπιαστό, βλέπει την Αφροδίτη της Μήλου να βγαίνει μέσα από τα κύματα, τη Δήμητρα πάνω στα στάχυα, τον Ηρακλή στην Ολυμπία και τον «Ζους» στα χιονισμένα βουνά, τον Διόνυσο στα πατητήρια κι ενώ ακούγεται πιανάκι και ολίγον μπουζουκάκι πολιτισμένο όμως και ουχί βαρεμένο βλέπει ελαφάκια, αλογάκια και ακούει τον πρωταγωνιστή να μιλάει για «μέτρο» και «ομορφιά», οι δύο πρώτες εντυπώσεις που υποθέτω όλοι οι επισκέπτες αποκτούν όταν κατέβουν στο «Ελευθέριος Βενιζέλος» και φτάσουν στις παρυφές των Αθηνών με τις μετρημένες και όμορφες μεζονέτες. Το πορτρέτο της γραφικότητας που φιλοτέχνησαν οι εμπνευστές και δημιουργοί του έργου δεν ξέρω, ειλικρινά, σε ποιους απευθύνεται. Εκείνο όμως που μπορώ να πω μετά βεβαιότητας είναι ότι πριν βρει τον στόχο του, αν τον βρει ποτέ, αποκαλύπτει τον τρόπο με τον οποίον βλέπουν την Ελλάδα οι κρατικές υπηρεσίες που υποτίθεται την προβάλλουν: μια αέναη γραφικότητα με θεούς και ήρωες η οποία δεν έχει αλλάξει σχεδόν καθόλου από τις γαλανόλευκες φωτογραφίες του Αιγαίου στα ημερολόγια που εξέδιδε ο ΕΟΤ στη δεκαετία του ’60. Αλλαξε το ύφος των φωτογραφιών, πλην όμως η γραφικότης παραμένει γραφικότης. Είναι κεκτημένο δικαίωμα του ελληνικού κρατισμού να βλέπει τον τόπο, κατά συνέπειαν και τον εαυτό του, σαν μια αναλλοίωτη μεταφυσική οντότητα εντός τόπου, αλλά εκτός χρόνου. Δεν πρόκειται ποτέ, για παράδειγμα, να φτιάξουμε φεστιβάλ στην Επίδαυρο με διεθνή ακτινοβολία ή να προβάλλουμε τους αρχαιολογικούς χώρους σαν σύγχρονα αξιοθέατα, όσο πιστεύουμε πως η υπόθεση του τουρισμού είναι κρατική. Θα μου πείτε εδώ πιστεύουμε πως το πρόβλημα της ανεργίας θα λυθεί με αποφάσεις του υπουργείου Εργασίας και πως ο κ. Γιακουμάτος, ο υφυπουργός μπορεί να ρίξει τις τιμές του γάλακτος επειδή είναι απ’ την Κεφαλονιά και κάτι τέτοια δεν τα μασάει.
Ηταν θλιβερό το φιλμάκι, όσο θλιβερή είναι η εικόνα των γραφείων του ΕΟΤ στο Παρίσι που σου δίνουν την εντύπωση πως η Ελλάδα είναι πιο κοντά στο Καζαχστάν από ό,τι στη Γαλλία. Σαν να ζητιανεύουμε τουρίστες. Από τότε που χρησιμοποιούσαμε για κράχτη το εντυπωσιακό μπούστο της Μάνσφιλντ στην Ακρόπολη έχει περάσει πάνω από μισός αιώνας. Πόσα χρόνια λειτουργεί ο ΕΟΤ; Κάτι άπειρα. Βοήθησε όλες αυτές τις δεκαετίες να ανέβει έστω και ένα σκαλοπάτι το επίπεδο του τουρισμού στη χώρα μας; Ελάτε τώρα. Οσο επιμένουμε στη γραφικότητά μας δεν θα ξεφύγουμε από τη μοίρα της καφετέριας. Τουλάχιστον το παλιό καφενείο της Ψωροκώσταινας είχε τη χάρη του και δεν σου έσπαγε τα νεύρα με την άθλια μουσική της καφετέριας.