Είναι εξαιρετικά δύσκολο, πολύ συχνά θλιβερό και σίγουρα ψυχοφθόρο να προσπαθεί κανείς να ανακαλύψει την πραγματικότητα στην Ελλάδα. Για παράδειγμα, τον τελευταίο καιρό μόνο, περάσαμε από το άπλετο φως που αντικρίζαμε μπροστά μας, ένα βήμα πριν βγούμε από το τούνελ, στο απόλυτο σκοτάδι μετά τα σφοδρά κτυπήματα από τις αγορές και τη σκληρή στάση της τρόικας και τώρα βλέπουμε πάλι μια αχτίδα φωτός, μετά τις δηλώσεις εκπροσώπου της Κομισιόν και του Μοσκοβισί, προκειμένου να ολοκληρωθούν οι λεγόμενες διαπραγματεύσεις για την αξιολόγηση. Μιλάμε δηλαδή για απερίγραπτα σκαμπανεβάσματα ενοράσεων, προσδοκιών και επιθυμιών, στη βάση μιας εικονικής πραγματικότητας που κατασκευάζουμε πάντα μόνοι μας, ερήμην των άλλων. Οπου άλλοι, η τρόικα, οι δανειστές και όλοι οι υπόλοιποι εσωτερικοί και εξωτερικοί παράγοντες που διαμορφώνουν την… «πραγματική» πραγματικότητα. Παράγοντες από τους οποίους εξαρτάται πλήρως η πορεία της χώρας, αλλά αρνούμαστε πεισματικά να το παραδεχθούμε.
Ασφαλώς, η τρόικα δεν είναι αλάνθαστη και αγία, ούτε οι δανειστές εμφορούνται από τα καλύτερα των αισθημάτων απέναντι στους Ελληνες. Κάθε άλλο, ιδίως το δεύτερο, καθώς είναι πασίγνωστο ότι μας θεωρούν «κακό μπελά». Δεν υπάρχει επίσης αμφιβολία ότι οι αποφάσεις και η στάση τους καθορίζονται ανά πάσα στιγμή, πρωτίστως από την εξυπηρέτηση των συμφερόντων τους και δευτερευόντως από αισθήματα αλληλεγγύης και κατανόησης. Αυτό όμως, το τόσο αυτονόητο και πασιφανές, θα έπρεπε και πρέπει να το λαμβάνει υπ’ όψιν της η ελληνική πλευρά και αναλόγως να συμπεριφέρεται, να προσαρμόζεται, να μη φάσκει και αντιφάσκει, να σχεδιάζει και να πορεύεται, για να μη φτάνει κάθε τόσο σε αδιέξοδα, όπως τα προηγούμενα, το σημερινό και εκείνα που θα ακολουθήσουν. Γιατί είναι μαθηματικά βέβαιο ότι θα ξαναβρεθούμε μπροστά σε αδιέξοδα.
Οι κατάρες κατά της τρόικας, του Σόιμπλε, του ΔΝΤ και όσων άλλων χαρακτηρίζονται συστηματικά ωμοί εκβιαστές και εχθροί της πατρίδας δεν αλλάζουν την πραγματικότητα και δεν αρκούν για να καλύψουν τη δική μας έλλειψη λογικής, τα λάθη, τις ολιγωρίες, την ανικανότητα στην οργάνωση και τον σχεδιασμό και τις φαντασιώσεις μας. Θέλουμε να μείνουμε στην Ευρωζώνη, αλλά δεν θέλουμε να πειθαρχήσουμε στοιχειωδώς στους κανόνες, θέλουμε λεφτά, αλλά δεν θέλουμε να μας τα δίνουν με όρους και ακόμη περισσότερο, να τα επιστρέφουμε, αναγνωρίζουμε θεωρητικά ότι απαιτούνται μεταρρυθμίσεις, αλλά δεν θέλουμε να τις κάνουμε, γκρινιάζουμε για τις απερίγραπτες στρεβλώσεις και τα μύρια όσα κακώς κείμενα στην καθημερινότητά μας, αλλά δεν θέλουμε να διορθωθούν και γενικά καταφεύγουμε πάντα σ’ έναν παραμορφωτικό καθρέφτη στον οποίο το είδωλό μας είναι μόνιμα… αξιοθαύμαστο!
Κάπως έτσι μπήκαμε στο μνημόνιο και δεν αλλάξαμε στο παραμικρό τη νοοτροπία μας. Αντίθετα, οχυρωθήκαμε πίσω από μία ρητορική αντιπαλότητας με τους δανειστές και τους εκπροσώπους τους, πολιτικής διαπραγμάτευσης χωρίς επαφή με τα οικονομικά δεδομένα και φαντασιακής σιγουριάς ότι είμαστε σε θέση να αλλάξουμε το ευρωπαϊκό και το παγκόσμιο σύμπαν, σύμφωνα με τις εξαγγελίες, τις υποσχέσεις ή την κατά δήλωση (διαστρεβλωμένη) ιδεολογία μας. Δίχως να δίνουμε σημασία στις επανειλημμένες επισημάνσεις των άλλων ότι προέχουν οι αξιολογήσεις της τρόικας, ότι το πρόγραμμα πρέπει να εφαρμοστεί και ότι όσα οραματίζεται και απαιτεί η αντιπολίτευση είναι τουλάχιστον ανεδαφικά, όπως απέδειξε η πρόσφατη συνάντηση στελεχών της με εκπροσώπους των αγορών στο Λονδίνο.
Εδώ που φτάσαμε, για άλλη μία φορά, είναι πολύ δύσκολη η πρόβλεψη της συνέχειας. Δεν μπορούμε να ανιχνεύσουμε με ακρίβεια, ούτε να ερμηνεύσουμε τις προθέσεις των δανειστών και δεν είμαστε σίγουροι αν τα μηνύματά τους απευθύνονται στην κυβέρνηση, στην αντιπολίτευση, στους Ευρωπαίους ή σε όλους μαζί. Αντίστοιχα, δεν είναι εύκολο να διακρίνουμε τις κρυφές επιθυμίες και τους φόβους των Αντ. Σαμαρά, Ευ. Βενιζέλου, Αλ. Τσίπρα και των υπολοίπων της ελληνικής πολιτικής τάξης, εδώ που έχουν φτάσει τα πράγματα και εν όψει της επόμενης ημέρας. Το βέβαιο είναι ότι η κυβέρνηση είναι μπροστά σε αδιέξοδο, οι κίνδυνοι να ξανακυλήσει η χώρα προς την άβυσσο είναι υπαρκτοί, η Ευρώπη είναι πολιτικά στη χειρότερη φάση από το 2010, οι δανειστές και η τρόικα δεν πρόκειται να δείξουν «ευελιξία» σε αυτή την τελευταία αξιολόγηση, προκειμένου να ευνοηθεί η μία ή η άλλη κομματική παράταξη, η Βουλή είναι εντελώς απρόθυμη να δεχθεί μέτρα και ο ΣΥΡΙΖΑ παίρνει μία ισχυρή πρόγευση τι τον περιμένει αν και όταν βρεθεί στην εξουσία. Διαλέγουμε και παίρνουμε…