Για να ριζώσει ο χριστιανισμός κυρίως στον καλούμενο σήμερα δυτικό κόσμο χύθηκε –ίσως έχει ξαναγραφτεί– πολύ, μα πολύ αίμα. Ολοι έχουμε διαβάσει για τις διώξεις των πρώτων χριστιανών από τους αθεόφοβους Ρωμαίους μέχρι την καταλυτική παρέμβαση του Μεγάλου (Ισαπόστολου μην ξεχνάμε) Κωνσταντίνου και τη θέσπιση της ανεξιθρησκίας. Ο αρχαίος κόσμος γκρεμιζόταν ενώπιον της νέας θρησκείας της αγάπης, όχι αναίμακτα. Δεν άργησε να εμφανισθεί ως «αντίπαλον δέος» το Ισλάμ εγκαινιάζοντας περίοδο δονήσεων με θρησκευτικό τεκτονικό υπόβαθρο. Πιστοί εναντίον απίστων και τανάπαλιν. Οι Σταυροφορίες ήλθαν να υπερτονίσουν το αβυσσαλέο μίσος μεταξύ αλλοπίστων, με κεντρικό θέατρο επιχειρήσεων τους Αγίους Τόπους, διευρύνοντας και το χάσμα μεταξύ αδελφών χριστιανών Ανατολής και Δύσης.
Η εκτίμηση καλύτερα τουρκικό φακιόλι παρά καλύπτρα λατινική (παπική τιάρα) ήταν ένα από τα οδόσημα πτώσης του Βυζαντίου. Και αργότερα, όταν γιγαντωνόταν διά πυρός και σιδήρου η Οθωμανική Αυτοκρατορία, μαζί με την ανακάλυψη άγνωστων χρυσοτόκων εδαφών από τολμητίες στη στρογγυλή γη, οι κονκισταδόρες εξορμούσαν με τον σταυρό και το σπαθί, η Ιερά Εξέταση βασάνιζε, η Αναγέννηση σήκωνε κεφάλι, ο Τζορντάνο Μπρούνο ριχνόταν στην πυρά και οι θρησκευτικοί πόλεμοι πρόσφεραν άφθονο λίπασμα στα ευρωπαϊκά εδάφη. Οι αστροφυσικοί είναι αρμόδιοι να διαβεβαιώσουν ότι το διάστημα «500 έτη πριν» έως σήμερα είναι μια κουκκίδα χρόνου στο δρομολόγιο της εξέλιξης. Αυτό βεβαίως δεν αμβλύνει την οικουμενική σημασία –όπως ερμηνεύθηκε– της νωπής κοινής διακήρυξης του Πατριάρχη Βαρθολομαίου και του Πάπα Φραγκίσκου.
Τι πιο παρεμβατικό από το διαμηνυθέν «οι χριστιανικές κοινότητες απειλούνται με πλήρη εξαφάνιση. Δεν είναι δυνατόν να αποδεχθούμε μια Μέση Ανατολή χωρίς χριστιανούς». Ηταν η πιο βροντερή χωρίς φτιασίδια τοποθέτηση προς παγκόσμιο ακροατήριο ότι μιλάμε για θρησκευτικό διωγμό με αιχμή τους ολετήρες τζιχαντιστές. Η γέφυρα συνεννόησης που χτίστηκε για την ιστορική συνάντηση από το Φανάρι, ήταν από διάφανα υλικά: «Η σύντομη έως τώρα θητεία σας στην ηγεσία της Εκκλησίας σάς καθαγιάζει ως κήρυκα της αγάπης, της ειρήνης, της συμφιλίωσης» και «Εμπνέετε εμπιστοσύνη στους απίστους, ελπίδα στους απελπισμένους», είπε συγκινημένος ο κ.κ. Βαρθολομαίος στον Ποντίφικα. Ο Πάπας κάλεσε σε μια σταυροφορία λίαν επαναστατική. «Ως χριστιανοί, καλούμαστε να νικήσουμε μαζί την παγκοσμιοποίηση της αδιαφορίας που σήμερα φαίνεται να έχει την πρωτοκαθεδρία και να κτίσουμε έναν νέο πολιτισμό, που θα βασίζεται στην αγάπη και στην αλληλεγγύη»… Οι κορυφαίοι της χριστιανικής ιεραρχίας φέρονται αρμόδιοι να διαλευκάνουν και αυτό το βασανιστικά γριφώδες. Η επίκληση, έως καταχρήσεως, του Παντοδύναμου, ως έκτακτου χορηγού προς επίτευξιν πολιτικών, οικονομικών, κοινωνικών στόχων στηρίζεται σε πνευματικούς κίονες ή συνιστά ευχολογική εσχατιά;