«Η πολιτική που ακολουθεί η Γερμανίδα καγκελάριος παραπέμπει στον στρατηγό που κατέκτησε σχεδόν όλη την Ευρώπη τον 19ο αιώνα», δήλωσε ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών κ. Σόιμπλε σε συνέντευξή του. Παρακαλώ, παραβλέψατε τις εύκολες ψυχολογίζουσες ερμηνείες της δήλωσης. Ως γνωστόν, ο στρατηγός που κατέκτησε σχεδόν όλη την Ευρώπη τον 19ο αιώνα, ο Μέγας Ναπολέων, δεν μπόρεσε να κρατήσει την αυτοκρατορία του πάνω από δεκαπέντε χρόνια και εκτός αυτού, μετά την πανωλεθρία της μεγάλης στρατιάς του και αργότερα, μετά την ήττα του στο Βατερλώ, τέλειωσε τη ζωή του κακήν κακώς εξόριστος στην Αγία Ελένη. Δεν ξέρω αν ο κ. Σόιμπλε, δεδομένης της μάλλον προβληματικής σχέσης του με την καγκελάριό του, είχε κατά νου το τέλος του Βοναπάρτη του οποίου, ως γνωστόν, ένα από τα περίφημα καπέλα του πουλήθηκε προ ημερών σε ρέκτη Νοτιοκορεάτη έναντι του ποσού του ενάμισι εκατομμυρίου ευρώ, το οποίο θα βοηθήσει τη βασιλική οικογένεια του πριγκιπάτου του Μονακό να περάσει τα φετινά Χριστούγεννα. Δεν ξέρω αν περιμένει το Βατερλώ της καγκελαρίου ο κύριος Σόιμπλε, και με ποιον από τους πιστούς του στρατάρχες, τον Μιρά ή τον Νέι, ταυτίζεται ο ίδιος. Εκείνο που ξέρω είναι πως οι ιστορικές μεταφορές, όπως κάθε μεταφορά, όσο εύκολες και προφανείς κι αν φαίνονται αποκαλύπτουν πολλά για όσους τις εκφέρουν, και δη δημοσία, στην περίπτωση δε τον τρόπο με τον οποίον ο κ. Σόιμπλε, και όχι απαραιτήτως η κ. Μέρκελ, βλέπει την Ευρώπη και τη σχέση της Γερμανίας με την υπόλοιπη Ευρώπη.
Οπως γράφει ο Τζορτζ Στάινερ, ένας από τους σημαντικότερους διανοητές της εποχής μας, την Ευρώπη, εκτός από τα έργα του πολιτισμού της, την έφτιαξαν και οι πορείες των μεγάλων στρατών που όργωσαν τα εδάφη της, από τις λεγεώνες του Καίσαρα ώς τους ουσάρους του Ναπολέοντα και τα τεθωρακισμένα της Βέρμαχτ. Ο Ναπολέων μπορεί να ήταν κατακτητής, όμως, με το πυροβολικό του, άνοιγε δρόμο για την ανατροπή των παλαιών μοναρχιών της ηπείρου και τη μετάδοση των μεγάλων ιδεών του Διαφωτισμού και της Γαλλικής Επανάστασης. Ας μην ξεχνάμε τις προσδοκίες που είχε δημιουργήσει στις ελληνικές κοινότητες η πορεία του Ναπολέοντα. Με τις κατακτήσεις του δημιούργησε και «μια ορισμένη ιδέα» της Ευρώπης ως συνόλου εθνών. Αναρωτιέμαι ποια ιδέα της Ευρώπης ως κοινότητας εθνών έχει κατά νου η κυρία Μέρκελ και ποιες «μεγάλες» ή έστω «μικρές» ιδέες διαδίδει με την πολιτική της. Η σύγκριση μοιάζει ακόμη πιο άκυρη αν σκεφτεί κανείς την αποφασιστικότητα του μεν και την αναποφασιστικότητα της δε. Αν ο Ναπολέων έκανε τόσον καιρό να δράσει, όσο έκανε η κ. Μέρκελ να αποφασίσει πώς θα αντιμετωπίσει την κρίση, τότε δεν θα ήταν Ναπολέων. Να υπενθυμίσω και δύο από τα «ειρηνικά» του έργα που αποδεικνύουν πως ο Ναπολέων, εκτός από κατακτητής, υπήρξε και ηγεμόνας: τον γαλλικό αστικό κώδικα, ή Ναπολεόντειο, και την καθιέρωση του πανεπιστημίου σε θεσμό του κράτους. Ηταν αρχομανής; Μα δεν ιδρύεις αυτοκρατορία αν δεν είσαι αρχομανής. Στοιχειώδες, αγαπητέ Ουότσον.
Αθελά του ο κ. Σόιμπλε κατέδειξε την απόσταση που χωρίζει τη σημερινή Ευρώπη από την ιστορική Ευρώπη και εικονογράφησε με ακρίβεια την απογοήτευση που προκαλεί στον Ευρωπαίο πολίτη η πολιτική του ηγεσία στην οποία, το ελάχιστο που μπορείς να καταλογίσεις, είναι πως δεν είναι άξια της ιστορίας της. Θυμήθηκα δε και ένα επεισόδιο με τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, ο οποίος, σε προεκλογική ομιλία στα Ιωάννινα λίγο μετά την ανακάλυψη της Βεργίνας, στο κοινό που του φώναζε «Είσ’ ο Μέγ’ Αλέξανδρος», είχε απαντήσει, προτείνοντας χαρακτηριστικά το δεξί του χέρι: «Δεν θέλω υπερβολές». Είναι η διαφορά της Ευρώπης που έχει συνείδηση της ιστορίας της, από την Ευρώπη που παραπαίει στο παρόν της.