Η κατάρρευση των αγορών θα μπορούσε να έχει αποφευχθεί. Από την άλλη, κανείς φαντάζομαι δεν περίμενε ότι οι άνθρωποι των αγορών θα άνοιγαν σαμπάνιες για την εγκατάσταση μιας κυβέρνησης λαϊκιστών της αριστερο-δεξιάς.
Μπορούσαν πάντως οι νέοι υπουργοί να έχουν σκεφτεί πολλούς τρόπους που θα είχαν περιορίσει την τόσο βίαιη αντίδραση των αγορών κεφαλαίου και χρήματος. Αρκούσε να τηρήσουν τον παλαιό κοινοβουλευτικό κανόνα που επέβαλλε τη σιωπή στους υπουργούς μέχρις ότου διαβάσει ο πρωθυπουργός τις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης στη Βουλή. Οταν η κυβέρνηση έχει αποσπάσει τη δεδηλωμένη της εκάστοτε πλειοψηφίας των βουλευτών, οι δηλώσεις έχουν πραγματική αξία και ξεχωρίζουν από τις κομματικές κορώνες.
Από την άλλη, είναι προφανές ότι κανείς δεν θα έπρεπε να περιμένει από τους πολιτικούς της νέας πλειοψηφίας να καταπιούν τις απόψεις τους. Στο κάτω κάτω, με τις θέσεις αυτές κέρδισαν την εμπιστοσύνη της αγοράς των πολιτών, η οποία, παρά την τεράστια και κάποτε κτηνώδη δύναμη των αγορών, παραμένει κυρίαρχο χαρακτηριστικό της Δημοκρατίας μας.
Καλύτερα ακόμη, έπρεπε να ακολουθήσουν το παράδειγμα του πρωθυπουργού. Στην εισηγητική τοποθέτησή του στην πρώτη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου υπήρξε πράος, απέφυγε τις κομματικές κορώνες και τις αιχμές εναντίον των αντιπάλων του, εντός και εκτός της επικρατείας.
Το μεγάλο μειονέκτημα με το οποίο ξεκινά την καριέρα της η κυβέρνηση είναι η ιδιαιτερότητα των στελεχών του Καμμένου. Οι εντονότατα αντιευρωπαϊκές και εθνικιστικές απόψεις τους καταστρέφουν την «αριστερή αθωότητα» της κυβέρνησης Τσίπρα. Είναι προφανές ότι η πρόσληψη του Καμμένου λειτουργεί ως φόβητρο για τη σταθερότητα της κυβέρνησης. Πόσο σίγουροι νιώθουν οι άνθρωποι του ΣΥΡΙΖΑ ότι δεν θα βρεθούν εκβιαζόμενοι από τον Καμμένο στην πρώτη δύσκολη στιγμή;
Ισως κάποιοι να πιστεύουν ότι η χώρα μπορεί να κυβερνηθεί, να παράγει και, γενικότερα, να ζήσει χωρίς καμία εξάρτηση από τις αγορές. Ισως να νομίζουν ότι οι αγορές θα υποχρεωθούν σε ήττα, όταν η Γερμανία θα έχει υποχρεωθεί σε ήττα επί των πολιτικών που υποστηρίζει για την Ευρώπη.
Καμία χώρα δεν μπορεί να υπάρξει εκτός αγορών. Ούτε για λίγο καιρό. Βεβαίως, όπως «έλιωσαν» οι αξίες χθες, με τον ίδιο ρυθμό μπορούν να ξαναπάρουν την ανιούσα, εφόσον η κυβέρνηση υιοθετήσει τα κατάλληλα μέτρα πολιτικής. Χρειάζονται λύσεις, πειστική παρουσίαση των εξηγήσεων. Κυρίως όμως απαιτείται ο δύσκολος πλην όμως απαρέγκλιτος συμβιβασμός με το ευρωπαϊκό κατεστημένο.
Η ευκαιρία θα δοθεί εδώ, στην Αθήνα, με την πρώτη επίσκεψη του προέδρου του Eurogroup. Είμαι σίγουρος ότι ο Γιάνης Βαρουφάκης και τα άλλα μέλη του οικονομικού επιτελείου δεν θα αφήσουν την πρώτη και καθοριστική ευκαιρία να χαθεί.