Η διαδικασία που συμφωνήθηκε στη Σύνοδο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ενωσης, και ξεκίνησε από την Παρασκευή στις Βρυξέλλες, δημιουργεί ελπίδες ότι η νέα πολιτική ηγεσία οδηγεί τη χώρα προς πιο ήρεμα νερά, αλλά δεν πρόκειται ακόμη για βεβαιότητα. Οι πυρετώδεις διαπραγματεύσεις με την τρόικα ουσιαστικά, όπως και αν αυτή μετονομάζεται, για το περιεχόμενο της μεταβατικής συμφωνίας, με τον όποιο τίτλο της, δεν είναι εύκολες. Αν είναι δύσκολο για την κυβέρνηση να κάνει «κωλοτούμπα», είναι εξίσου δύσκολο για τους εταίρους – δανειστές να κάνουν τη δική τους. Αυτό συμπεραίνεται εύκολα από τις προθέσεις που αφήνουν να διαφανούν μέσω δηλώσεων διάφοροι αξιωματούχοι και ηγέτες, καθώς και από τις αντιδράσεις κάποιων κυβερνήσεων πέραν της Γερμανίας, και μάλιστα του λεγόμενου Νότου. Προς το παρόν, παράθυρο άνοιξε, όχι η πόρτα.
Από την πρώτη στιγμή το ζητούμενο ήταν ο συμβιβασμός μέσα στο πλαίσιο της Ευρωζώνης. Αυτό διαβεβαίωναν και συνεχίζουν να κάνουν ο Αλ. Τσίπρας και τα ηγετικά στελέχη της κυβέρνησης και του ΣΥΡΙΖΑ, έστω και αν όλες σχεδόν οι αναφορές τους ήταν στην Ευρώπη και όχι στην Ευρωζώνη, δηλαδή στο ευρώ, αν εξετάσουμε με εμβρίθεια και μικροσκόπιο τα λόγια και τις γραφές τους. Μόνο που έχουν φροντίσει σε όλη την πορεία τους προς την εξουσία, αλλά και τώρα που την πήραν, να κόψουν όλες τις δυνατότητες ελιγμών και συμβιβασμών. Μπήκαν, δηλαδή, ηθελημένα στη γωνία και, με αυτή την έννοια, η όποια στροφή και ο όποιος συμβιβασμός έγινε εξαιρετικά δύσκολη υπόθεση.
Τώρα όμως, όσο αναπτυγμένη και να είναι η τεχνική της δημιουργίας εντυπώσεων, όσο και να είναι μάστορες της επικοινωνίας κάποιοι κυβερνητικοί παράγοντες, όσο και να αλλάζουν διατυπώσεις και ονομασίες, η πραγματικότητα αναδύεται –και βρισκόμαστε μόνο στην αρχή. Οι τράπεζες βρίσκονται στην κόψη του ξυραφιού, οι στρόφιγγες της παροχής ρευστότητας κλείνουν σταδιακά και καμία κυβέρνηση, ακόμη και η πιο επαναστατική, δεν μπορεί να αδιαφορεί μπροστά σε αυτή την κατάσταση. Γι’ αυτό και η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ μπήκε αναγκαστικά στη διαδικασία μιας διαπραγμάτευσης όπου η άλλη πλευρά, η Κομισιόν, η ΕΚΤ και το ΔΝΤ, εκπροσωπείται από τα ίδια πρόσωπα που αποτελούσαν την… τρισκατάρατη τρόικα. Αυτήν, από την οποία ο πρωθυπουργός υποσχόταν προεκλογικά και διαλαλεί μετεκλογικά ότι θα απαλλάξει την Ελλάδα μας.
Οσο και αν ενοχλεί, λογικά οι τρεις θεσμοί, η Κομισιόν, η ΕΚΤ και το ΔΝΤ, έστειλαν στη διαπραγμάτευση τα «μισητά» πρόσωπα της τρόικας, αφού αυτοί είναι οι τεχνοκράτες που ασχολούνται χρόνια με την Ελλάδα, γνωρίζουν το μνημόνιο απ’ έξω και ανακατωτά, άρα είναι σε θέση να καθορίσουν και τη συνέχειά του. Αλλωστε, δεν έχει καμία απολύτως σημασία η ονομασία του εποπτικού μηχανισμού. Σημασία έχει η ουσία, και αυτή βρίσκεται στα λόγια του Ζ. Κ. Γιουνκέρ, ότι θα πρέπει να βρεθούν τα ισοδύναμα όσων προαπαιτούμενων περιλαμβάνονται στο 30% του «τέως» μνημονίου που απορρίπτει η Αθήνα και ότι οι δύο πλευρές απέχουν πολύ. Για να μην αναφέρουμε τη θέση της Α. Μέρκελ, που παραμένει αταλάντευτη. Ούτε μπορούν να αγνοηθούν οι αντιδράσεις άλλων κυβερνήσεων απέναντι στην ιδέα μιας προνομιακής μεταχείρισης της Ελλάδας, όταν οι δικές τους χώρες πέρασαν και περνούν την επώδυνη διαδικασία της λιτότητας.
Αλήθεια είναι, επίσης, ότι ζητείται από την κυβέρνηση να κάνει μια στροφή που μπορεί να είναι πολιτικά παρεξηγήσιμη, ίσως και επιζήμια για την επιβίωσή της, αν και αυτό αμφισβητείται. Είναι πολύς ο κόσμος που δεν θέλει ρήξη με την Ευρώπη και ευνοεί τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις προς την κατεύθυνση της εξυγίανσης. Δεν ξέρουμε καν αν ο ίδιος ο Αλ. Τσίπρας και το πολύ στενό του περιβάλλον θα ήθελαν να κάνουν τη στροφή βλέποντας τους κινδύνους και τα αδιέξοδα, αλλά κωλύονται, ή αν είναι βαθιά μέσα τους πεπεισμένοι ότι ακολουθούν τον σωστό δρόμο. Το σίγουρο είναι ότι το κλίμα που δημιούργησαν κάνει τα πράγματα δυσκολότερα και επιπλέον έχουν να αντιμετωπίσουν μία «σκληρή» πτέρυγα του κόμματος που καιροφυλακτεί και, κάθε φορά που θεωρεί ότι η ηγεσία ή κάποιοι υπουργοί «ξεστρατίζουν», φροντίζει αμέσως να τους ξαναφέρει στον «ίσιο» δρόμο. Με αυτά τα δεδομένα, θα αποτελεί πολιτικό, τεχνοκρατικό και επικοινωνιακό «θαύμα» αν επιτευχθεί συμφωνία στο αυριανό Eurogroup και ανοίξει διάπλατα η πόρτα της μεταβατικής συμφωνίας. Αλλά και αυτή θα απαιτεί τόλμη από τον πρωθυπουργό στην εφαρμογή της.