Μίσό αιώνα μετά τα Ιουλιανά του 1965, που έθεσαν τη χώρα στην πορεία προς τη δικτατορία, ζούμε πάλι έναν εφιαλτικό Ιούλιο που μπορεί να μας οδηγήσει σε κατάσταση ανάλογης σοβαρότητας.
Η ώρα της αλήθειας θα είναι στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Κυριακής, όπου ή θα αλλάξουμε πορεία ή θα επιλέξουμε τρόπο εξόδου από την Ευρώπη. Το κύρος της διαδικασίας ενισχύεται από το ότι θα παρίστανται και θα μετέχουν στο συμβούλιο οι ηγέτες και των 28 χωρών, όχι μόνον εκείνοι της Ευρωζώνης. Τη δημοκρατία γενικώς δεν επικαλούμαστε, όταν απαιτούμε να επιβάλουμε το δίκιο της δικής μας (ανώτερης, εννοείται!) δημοκρατίας στις δικές τους υποδεέστερες δημοκρατίες; Πάρτε τώρα 27 δημοκρατίες απέναντί σας και να δούμε πώς θα τα βγάλετε πέρα.
Ηταν, το παραδέχομαι, τρομακτικό τις πρώτες στιγμές αφού το είχα μόλις συνειδητοποιήσει. Διότι, όσο και αν το περιμένεις, όσο και αν έχεις προετοιμαστεί ηθικά και ψυχολογικά, είναι σίγουρο ότι δεν γλιτώνεις τον τρόμο όταν ακούς από τον γιατρό: «καρκίνος»…
Περισσότερο τρομακτικό όμως ήταν το θέαμα του Ελληνα πρωθυπουργού μετά το συμβούλιο της περασμένης Τρίτης. Ο Αλέξης Τσίπρας έδειχνε και, βάσει των δηλώσεών του, ήταν ικανοποιημένος. Από όλα τα φρικώδη των ημερών, η ικανοποίηση του Τσίπρα ήταν, μακράν, το χειρότερο. Τι ακριβώς προκαλούσε την ικανοποίησή του, διερωτώμαι. Μήπως να δεχθεί ένα πρόγραμμα με μέτρα πολλαπλάσια των 8 δισ. της πρότασης Γιουνκέρ; Μα αν το έκανε (που θα ευχόμουν να το έκανε), θα έπρεπε να διασπάσει, ίσως ακόμη και να διαλύσει, το κόμμα του. Ας μη βαυκαλιζόμαστε με την ιδέα ότι η εφαρμογή του προγράμματος, που μας προσφέρουν οι εταίροι, εφόσον θέλουμε να μείνουμε, δεν είναι δυνατή με κυβέρνηση και κοινοβουλευτική πλειοψηφία ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ.
Η ικανοποίηση του πρωθυπουργού ωφείλετο ―δεν έχω αμφιβολία― στο έτερο σκέλος του διλήμματος που πρέπει να απαντήσουμε την Κυριακή: τη δυνατότητα εξόδου, δηλαδή, όχι μόνον από το ευρώ αλλά και από την Ευρωπαϊκή Ενωση, να προσφέρεται μάλιστα από τους εταίρους επισήμως. Η ικανοποίησή του ήταν του ανθρώπου που το σχέδιό του βγήκε όπως εκείνος ήθελε. Εφερε το Grexit με τρόπο ώστε οι πολιτικές συνθήκες στο εσωτερικό της χώρας να τον ευνοούν. Το άλλοθι, για το οποίο μόλις χθες έγραφα εδώ, τον ακούσαμε να το επικαλείται στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο: δεν έχει κρυφό σχέδιο να βγάλει την Ελλάδα από την Ευρώπη, ισχυρίσθηκε, διότι αυτός πήρε το ΟΧΙ του ελληνικού λαού και προσπάθησε να το κάνει ΝΑΙ ― αυτό είπε στη δευτερολογία του. Λίγο παρακάτω, μάλιστα, επικαλέστηκε και το συμβούλιο των αρχηγών υπό τον Πρόεδρο, καθώς και το κοινό ανακοινωθέν. Το ύφος της φάρσας υποχώρησε, λοιπόν, και προβάλλει πια το σχέδιο.
Γενικότερα, η πρωτοβουλία του να εμφανισθεί όπως εμφανίσθηκε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δικαίωσε πλήρως τον αρχικό τρόμο μου για το σχέδιο του Τσίπρα που εκτυλίσσεται κανονικά. Ηταν φανερό ότι πήγε σε αυτούς για να τους κάνει ό,τι έκανε σε εμάς: για να τους διχάσει. Και το πέτυχε με την ομιλία του που ερέθισε τους περισσότερους εκεί μέσα, καθώς περιείχε όλα εκείνα τα προκλητικά που ενσυνειδήτως απέφυγε να πει στο Eurogroup ο Ευκλείδης Τσακαλώτος. (Παρεμπιπτόντως, στο ερώτημα ποιον ρόλο παίζει ο Τσακαλώτος σε αυτό το έργο, η απάντηση είναι ότι παίζει και τον Ρόζενκραντς και τον Γκίλντενστερν σε ένα…)
Ο Τσίπρας δίχασε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, όμως δεν το πέτυχε μόνος του. Οπως και στον διχασμό που μεθόδευσε στην Ελλάδα, έτσι και εκεί χρειάσθηκε τη βοήθεια των άτυπων συμμάχων στο σχέδιό του: της ευρωπαϊκής Ακροδεξιάς δηλαδή. Λεπέν και Φαράζ*, με τα όσα είπε ο καθένας τους, τον έσπρωξαν σχεδόν επιτακτικά προς την έξοδο από το ευρώ, με επαίνους και παρηγορητικά χτυπήματα στην πλάτη. Ηταν αδύνατο να κρυφτεί πόσο επέχαιραν για τη ρήξη στη ζώνη του ευρώ. Μετά από αυτό, κάθε λογικός και ρεαλιστής Ευρωπαίος ταύτισε τον Τσίπρα με εκείνους που θέλουν να δουν το ευρώ, το μεγαλύτερο project της ενωμένης Ευρώπης, να αποτυγχάνει.
Παρότι απαισιόδοξος εκ φύσεως και, δυστυχώς, δικαιωμένος από την τροπή των εξελίξεων, πιστεύω ότι, μετά την προχθεσινή φρικτή νύκτα στις Βρυξέλλες, ένα καλό μάς έχει προκύψει: ότι τα ψέματα, επιτέλους, τελείωσαν. Εστω και αν η αναγνώριση της πραγματικότητας έρχεται την τελευταία ώρα (έτσι δεν γίνεται σε κάθε τραγωδία;), δεν παύει αυτό να είναι κάτι σπουδαίο, που το είχαμε μεγάλη ανάγκη. Γιατί όλο αυτό το διάστημα των πέντε χρόνων παλεύαμε με χίμαιρες, ψευδαισθήσεις και ψέματα γύρω από την Ευρώπη και τη δική μας θέση σε αυτή. Εως εδώ άντεξαν όλα αυτά ― τουλάχιστον για όσους ανήκουν στους καλοπροαίρετους και όχι στους ιδεοληπτικούς. Τώρα, ο τοίχος, για τον οποίο προειδοποιούσαμε εμείς οι «κινδυνολόγοι», οι «διαπλεκόμενοι» και οι «εχθροί του λαού», είναι μπροστά μας, στην κοινή θέα, και όποιος έχει μάτια βλέπει. Ή αλλάζουμε το σάπιο σύστημα της Μεταπολίτευσης (του οποίου και ο ΣΥΡΙΖΑ είναι προέκταση) ή πάμε μόνοι μας κι όπου βγει, με την Ελλάδα να μην έχει υπάρξει ποτέ τόσο αδύναμη από τη Μεταπολίτευση έως σήμερα.
Οσον αφορά δε το πού θα μας πάει η έξοδος από την Ευρώπη και το πλαίσιο των θεσμών της, το δείχνει η απαράδεκτη παραπομπή εννέα δημοσιογράφων στο Πειθαρχικό της ΕΣΗΕΑ, βάσει καταγγελιών πολιτών οι οποίοι απλώς διαφωνούσαν με τις απόψεις των συγκεκριμένων δημοσιογράφων. Αν επικρατήσει το μέτωπο του εθνολαϊκισμού, κάπως έτσι θα ξεκινήσει η εκτροπή…
*: Ασήμαντη λεπτομέρεια, αλλά η κρισιμότητα των ωρών δεν είναι λόγος για να χάσω τη σχολαστικότητά μου. Παραδόξως, ενώ με βάση τους φωνητικούς κανόνες και την πρακτική, το όνομα του εθνικιστή Farage θα έπρεπε να προφέρεται «Φάρατζ», ο ίδιος προτιμά τη γαλλοπρεπή εκδοχή «Φαράζ» και, πράγματι, έτσι τον αποκαλούν όλοι στη Βρετανία…
Εχει ανάγκη αυτός;
Την ώρα που ο Αλέξης έτρωγε ξύλο (μεταφορικώς) στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, ο τέως αγορίνος του υπουργείου Οικονομικών έτρωγε στην ταβέρνα του Μπάμπη στην Αίγινα…
Αθώα λεπτομέρεια
Η ειρωνεία γίνεται πικρότερη, αν σας παρουσιάσω το μήνυμα που μου έστειλε φίλος, Βρετανός πολίτης, κάτοικος Λονδίνου, όπως ακριβώς το έλαβα: «Tsipras said ‘‘άκουσον μεν, πάταξον δε’’ in Europarliament. In that order…»