Στην Ελλάδα, τη χώρα του εξυπνότερου λαού του κόσμου, όπου η παιδική ηλικία διαρκεί τουλάχιστον μέχρι τα 35, η εξιδανίκευση της νεολαίας είναι κανόνας διακομματικά σεβαστός. Το είδαμε αυτό στον ρόλο που έπαιξαν οι πολιτικές και φοιτητικές νεολαίες στον δημόσιο βίο από τη μεταπολίτευση και ύστερα. Το βλέπουμε και σήμερα, που η δύναμη των κομματικών νεολαιών έχει υποχωρήσει, να ενσαρκώνεται στη σαχλαμάρα της Βουλής των Εφήβων.
Μαζί με τον σεβασμό αυτό πηγαίνει και η ελπίδα. Δεν υπάρχουν αηδέστεροι μπακαλιάροι από αυτούς με τους οποίους άνθρωποι, που συνήθως δεν έχουν ιδέα για τη νεολαία, εκφράζουν τις ελπίδες που έχουν γι’ αυτήν. Oπως ο δεσπότης, με τα στολίδια του, είναι απαραίτητο στοιχείο κάθε τελετής, ώστε να είναι επίσημη, έτσι και στις ομιλίες των πολιτικών (που κατά κανόνα στέλνουν τα παιδιά τους σε ιδιωτικά σχολεία) πάντα υπάρχει η βεβαιότητα ότι οι νέοι που ακολουθούν θα είναι καλύτεροι από εμάς. Οποιαδήποτε άλλη κρίση διατυπώνεται δημόσια σχετικά με τη νέα γενιά δεν θεωρείται πολιτικώς ορθή και αποδοκιμάζεται.
Προφανώς, αυτή η εξιδανίκευση της νεολαίας είναι άλλη μία ηλιθιότητα από τις διάφορες για τις οποίες φημίζεται ο εξυπνότερος λαός του κόσμου. Διότι πώς γίνεται η επόμενη γενιά να θεωρείται καλύτερη, σε μια χώρα που πηγαίνει σταθερά από το κακό στο χειρότερο; Γιατί, δηλαδή, να ξεφύγει η νεολαία από τη γενική παρακμή; Ποια μαγική ιδιότητα μπορεί την προστατεύει; Το δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου διέψευσε αυτήν τη φενάκη: 76% των νέων ηλικίας 18-35 ετών ψήφισαν ΟΧΙ, το δε ποσοστό αυτό υπερβαίνει το 80% στους φοιτητές.
Είναι λοιπόν αυτή η περίφημη νέα γενιά που θα μας λυτρώσει από τα σφάλματα των προηγούμενων γενεών και θα κάνει τα βήματα προς την πρόοδο; Βλέπετε εσείς την ελπίδα σε αυτήν τη νεολαία που αψήφιστα απορρίπτει την Ευρώπη και δίνει λευκή επιταγή στον Τσίπρα, είτε για να φέρει τρίτο Μνημόνιο είτε για να μας κάνει Κούβα; Εγώ τη βλέπω σαν προέκταση των προηγούμενων γενεών. Πώς το λέει ο ποιητής; «Τhey fuck you up your mom and dad, they give you all the faults they had, and add some extra just for you».
Αυτοί οι νέοι που ψήφισαν σε τέτοιο εντυπωσιακό ποσοστό υπέρ του ΟΧΙ έχουν δύο κύρια χαρακτηριστικά. Πρώτον, γεννήθηκαν επί ΠΑΣΟΚ, τη δεκαετία του 1980. Θεωρούν δηλαδή την πλαστή ευμάρεια όχι μόνο δεδομένη, αλλά και δικαίωμά τους. Δεύτερον, πέρασαν από το σύστημα της Δημόσιας Παιδείας, όπως αυτό διαμορφώθηκε αφότου το ΠΑΣΟΚ ήλθε στην εξουσία· με άλλα λόγια, έμαθαν να θεωρούν την αριστερή προπαγάνδα ως μόρφωση. Το 61% του ΟΧΙ στο δημοψήφισμα δεν ήταν το προϊόν της συγκυρίας. Από πίσω του υπήρχε προετοιμασία τουλάχιστον τριάντα ετών…
Στον ενικό
Αναρωτιέμαι πόσοι από τους κανονικούς ανθρώπους, όχι από τους δημοσιογράφους, πρόσεξαν ότι, κατά την προχθεσινή επίσκεψή του στο Προεδρικό Μέγαρο, ο πρωθυπουργός απευθύνθηκε στον Πρόεδρο στον ενικό. Οχι πάρα πολλοί, είμαι βέβαιος – και ακόμη λιγότεροι, πολύ φοβάμαι, θα είναι εκείνοι στους οποίους η επίδειξη παρόμοιας άνεσης εκ μέρους του πρωθυπουργού θα προκάλεσε ενόχληση.
Τι ακριβώς ήθελε να δείξει ο πρωθυπουργός με την επιλογή του ενικού; Μία απάντηση, την οποία υπό άλλες, ομαλότερες συνθήκες ίσως να τη συζητούσα ως διασκεδαστική και μόνο, είναι ότι δεν ήθελε να δείξει τίποτα. Τι να δείξει; Προέρχεται από έναν κόσμο όπου όλοι μιλούν μεταξύ τους στον ενικό. Ο ίδιος μάλλον δεν ξέρει να χειρίζεται καλά τον πληθυντικό, πρέπει να είναι γι’ αυτόν όπως τα αγγλικά που μιλάει. Ενα εργαλείο, δηλαδή, με το οποίο δεν έχει εξοικειωθεί. Ενα εργαλείο που πρέπει να είναι ξεκούραστος και να μπορεί να συγκεντρωθεί για να το χρησιμοποιήσει. Οπότε, στην κατάσταση που ήταν, μίλησε στον ενικό, τοποθετώντας έτσι τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας στο ίδιο επίπεδο με έναν Παππά ή έναν Φλαμπουράρη.
Πέρα από τους αστεϊσμούς, όμως, παρόμοιος πρέπει να ήταν ο λόγος για τον οποίο μίλησε στον ενικό. Οχι ακριβώς για να μειώσει τον Πρόεδρο (συνέβη και αυτό αναπόφευκτα, όμως δεν ήταν η κύρια επιδίωξή του), αλλά για να δείξει, ειδικά σε όσους πιθανόν προσπαθούν να επηρεάσουν τον Πρόεδρο αυτή την περίοδο, πόσο στενές είναι οι σχέσεις τους.
Τον ψηφίζουν
Αυτός ο αστείος και μωρός άνθρωπος, που η ελαφρότητά του αποτελεί όνειδος για τη Βουλή και ακούει στο όνομα Μιχελογιαννάκης, ζήτησε νέο δημοψήφισμα με το εξής ερώτημα: «Μνημόνιο εξαθλίωσης ή εναλλακτικές λύσεις», χωρίς φυσικά να αναφέρει ποιες είναι οι εναλλακτικές λύσεις. Θα πείτε, βέβαια, ότι είναι ο Μιχελογιαννάκης και έχει το ακαταλόγιστο. Σύμφωνοι, αλλά περίπου το ίδιο ζήτησε και ο Λαφαζάνης. «Το ΟΧΙ δεν θα γίνει ΝΑΙ και μνημονιακά κρεματόρια», είπε, για να προσθέσει ότι «υπάρχουν άλλοι δρόμοι», ούτε και αυτός όμως τόλμησε να δείξει αυτούς τους άλλους δρόμους. Θέλω να πω με όλα αυτά ότι μια τραγωδία, ιδωμένη από άλλες γωνίες, μπορεί να μας δώσει μία πρώτης τάξεως κωμωδία, και το αποδεικνύει η περίπτωση Μιχελογιαννάκη. Είναι ολόκληρος μία κωμωδία, πίσω από την οποία όμως κρύβεται η ανείπωτη φρίκη μιας αληθινής τραγωδίας: ότι υπάρχουν άνθρωποι που τον ψηφίζουν και τον στέλνουν στη Βουλή…
Στον κόσμο της ΕΡΤ
Πριν από το δημοψήφισμα, άκουσα ότι ολόκληρη η περίφραξη του κτιρίου της ΕΡΤ στην Αγία Παρασκευή είχε καλυφθεί με αφίσες του ΟΧΙ. Για ποιο λόγο, αναρωτήθηκα, να διαφημίζουν τη θέση τους με τέτοιον παρωχημένο τρόπο, όταν έχουν στα χέρια τους τη δύναμη της τηλεόρασης. Το επισημαίνω ως υπόμνηση του ότι, κάποιες φορές, η ηλιθιότητα για την Αριστερά είναι επιλογή…