Είναι λάθος να πιστεύουμε ότι ζούμε πρωτόγνωρες στιγμές. Ζούμε μιαν έξαρση της αντίθεσης που κυριαρχεί στην ελληνική κοινωνία από συστάσεως ελληνικού κράτους, για να μη μιλήσουμε για νωρίτερα. Είναι η αντίθεση μεταξύ αφενός του ορθολογισμού και του συνεχούς εκσυγχρονισμού μέσω μεταρρυθμίσεων και αφετέρου της καθυστέρησης και της έλλειψης κοινωνικής συνοχής. Πρόκειται για αντίθεση πολιτιστική. Στο επίπεδο της πολιτικής, η αντίθεση αυτή έχει πάρει στο παρελθόν διάφορες μορφές. Σε χοντρές γραμμές εκφράζεται αφενός ως προσέγγιση με την προηγμένη Δύση και αφετέρου ως αντιδυτικισμός της καθ’ ημάς Ανατολής, που ενίοτε παίρνει διαστάσεις σχιζοφρένειας.
Αυτό που επικρατεί στην κοινωνία είναι το δεύτερο σκέλος. Γι’ αυτό η ελληνική κοινωνία δεν έθεσε ποτέ θέματα μεταρρυθμίσεων (εξαίρεση αποτελούν ελάχιστοι ηγέτες, όπως ο Καποδίστριας, ο Τρικούπης, ο Βενιζέλος, οι οποίοι συνήθως είχαν άσχημο τέλος). Της τα έθεταν οι προηγμένες χώρες, άμεσα ή έμμεσα, με το ζόρι. Το ζόρι οξύνει τον αντιδυτικισμό. Ο αντιδυτικισμός πουλάει και τον υιοθετούν οι κυβερνήσεις, άσχετα αν τον πιστεύουν ή όχι. Θυμάμαι έντονα τον φιλοδυτικό και ορθολογιστή κ. Σημίτη, ο οποίος ως πρωθυπουργός είχε για ευαγγέλιο τις λέξεις «εκσυγχρονισμός» και «μεταρρυθμίσεις». Ωστόσο, δεν δίστασε, όταν ξεσηκώθηκαν οι συντεχνίες και τα αριστερά κόμματα (πρωτοστάτης ο κ. Στρατούλης), να πουλήσει τον κ. Γιαννίτση και την περιορισμένη, σε σχέση με τις σημερινές, μεταρρύθμιση στο ασφαλιστικό, που αν είχε εφαρμοστεί, θα έκανε πολύ πιο ήπια τα σημερινά μέτρα για τις συντάξεις.
Οταν τα χρέη μάς έπνιξαν και προσφύγαμε στους Ευρωπαίους εταίρους μας για να γλιτώσουμε τη χρεοκοπία, εκείνοι μας δάνεισαν αφειδώς. Εισπράξαμε συνολικά περισσότερα απ’ όσα όλη η Ευρώπη με το Σχέδιο Μάρσαλ. Η μόνη υποχρέωση που μας επέβαλαν ήταν να κάνουμε αναπτυξιακές μεταρρυθμίσεις για να σταθούμε στα πόδια μας. Τρεις διαδοχικές κυβερνήσεις στάθηκαν απρόθυμες ή ανίκανες γι’ αυτές. Κυριάρχησε η πελατειακή λογική, και το μόνο που έκαναν ήταν φοροεπιδρομές. Τώρα ανέλαβε τις μεταρρυθμίσεις ένας αριστερός πρωθυπουργός που κόστισε στην Ελλάδα 30 δισ. (Reuters) και που βρίσκεται ακόμα πιο βαθιά στην πελατειακή λογική. Κι αυτός φοροεπιδρομές πρότεινε στους εταίρους και επιπλέον δήλωνε από τηλεοράσεως: «Θα εφαρμόσω μια συμφωνία που δεν πιστεύω».
Αμφιβάλλω αν οι μεταρρυθμιστικοί νόμοι, που σήμερα καλείται να ψηφίσει η Βουλή, θα εφαρμοστούν από έναν που δεν τους πιστεύει. Και φοβάμαι ότι στο τέλος δεν θα αποφύγουμε το Grexit. Οχι επειδή το τρίτο μνημόνιο είναι τόσο κακό όσο λέει η καθ’ ημάς Ανατολή και ο νομπελίστας κ. Κρούγκμαν, αλλά επειδή για μία ακόμη φορά δεν πρόκειται να εφαρμοστεί. Και οι Ευρωπαίοι που συνεδρίαζαν 17 ώρες, προσπαθώντας να εξάγουν μεταρρύθμιση στη χώρα μας, ματαιοπονούν, όσο ματαιοπονούσε και ο κ. Μπους όταν προσπαθούσε να εξάγει δημοκρατία στο Ιράκ. Εκτός κι αν κυνηγούν καθημερινά την κυβέρνηση με το καμουτσίκι.
Ο αγώνας μεταξύ Ευρώπης και καθ’ ημάς Ανατολής συνεχίζεται…