Στο ύψος των σουλτανικών φιλοδοξιών του κ. Ερντογάν ο χρυσοποίκιλτος θρόνος με το φανταχτερό ερεισίνωτο, προκάλεσε, ωστόσο, κάποια αμηχανία στην κ. Μέρκελ. Αυτό τουλάχιστον φαίνεται στις εθιμικές φωτογραφίες. Ισως σκεφτόταν εκείνη τη στιγμή η Γερμανίδα καγκελάριος ότι ένα τέτοιο περιβάλλον βαριάς χλιδής δεν είναι το καταλληλότερο για να συζητηθεί η μοίρα ανθρώπων που απόμειναν με μόνη περιουσία το σώμα τους, τα παιδιά τους και όσα ευρώ κατάφεραν να εξοικονομήσουν για να πληρώσουν τους διακινητές (για τ’ όνομα του Θεού, ας πάψουμε να τους λέμε δουλεμπόρους· δεν είναι δούλοι όσοι προσφυγεύουν· διεκδικητές της ελευθερίας τους είναι). Ισως σκεφτόταν, επίσης, η κ. Μέρκελ, φωτογραφιζόμενη με φόντο μιαν επιδεικτική πολυτέλεια που συνήθως αποκαλύπτει κάτι βαθύτερο από τις αισθητικές αντιλήψεις όποιου την επιδιώκει, ότι μετατρεπόταν σε προπαγανδιστικό όπλο του Τούρκου προέδρου. Οτι η παρουσία της στην Κωνσταντινούπολη ελάχιστα πριν από τις εκλογές ήταν γερή αβάντα στον κ. Ερντογάν. Και μάλιστα σε μια περίοδο που η κυβέρνησή του κατηγορείται για πολλά: για τον πόλεμο κατά των Κούρδων και την αδιαφορία για οποιαδήποτε ειρηνευτική πρόταση, απόρροια των κυνικών υπολογισμών ότι έτσι θα απορροφήσει εκλογικά τον εξερεθισμένο σωβινισμό· για διακρίσεις λόγω διαφορετικής εθνικής ταυτότητας, γλώσσας ή θρησκείας· για διώξεις πολιτικών αντιπάλων· για περιφρόνηση του δικαιώματος της ελευθεροτυπίας, αφού οι «ανορθόδοξοι» δημοσιογράφοι που δεν υπηρετούν το ερντογανικό αφήγημα (για μυθιστόρημα πρόκειται) προπηλακίζονται ή φυλακίζονται.
Δεν μπορεί να μην τα γνώριζε όλα αυτά η κ. Μέρκελ. Κι αν ακόμα δεν της τα εξέθεσαν οι σύμβουλοί της σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, της τα παρουσίασαν λεπτομερώς εκατό Τούρκοι καθηγητές πανεπιστημίου, με ανοιχτή επιστολή. Ας δεχτούμε, ωστόσο, ότι, σε μιαν αποστολή στην οποία δεν εκπροσωπούσε μόνο τη χώρα της αλλά την Ευρωπαϊκή Ενωση, ως ηγεμονίδα της, επέλεξε να φερθεί υποχωρητικά εν όψει του μείζονος: της προστασίας των προσφύγων. Ή μάλλον, για να το πούμε όσο κυνικά το σκέφτονται όλοι, με στόχο την ανακοπή του προσφυγικού ρεύματος. Μια ανάσχεση που δεν θα έρθει ως αποτέλεσμα της ειρήνευσης στη Συρία (την οποία η Ε.Ε. πρέπει να υπηρετήσει με κάθε τίμιο τρόπο), αλλά με το να πειστεί η Τουρκία να είναι προσεκτικότερη στη φύλαξη των συνόρων της. Και επιπλέον να δεχτεί να δημιουργηθούν στρατόπεδα καταγραφής στο έδαφός της και να χορηγεί άδειες διέλευσης προς την Ευρώπη σε όσους κρίνονται πρόσφυγες. Τεχνική-αστυνομική λύση, δηλαδή, σε πολιτικό πρόβλημα· άρα, μη λύση.
Η Τουρκία, ευλόγως, δεν απαίτησε να ανταμειφθεί μόνο οικονομικά. Ζήτησε ευκολότερη πρόσβαση των κατοίκων της στην Ευρώπη. Και την απέσπασε. Ζήτησε να επιταχυνθεί η ενταξιακή διαδικασία, παρότι ελάχιστα από τα 40 προαπαιτούμενα πληροί. Και απέσπασε την ισχυρότερη δυνατή υπόσχεση: τη γερμανική.
Και οι πρόσφυγες; Μακάρι να ’ταν αυτοί το μείζον θέμα των επαφών. Αυτοί θα συνεχίσουν να θαλασσοπνίγονται. Κι αν ο πολυπόλεμος στη Συρία συνεχιστεί αμείωτος, ούτε ο «στρατηγός χειμώνας» δεν θα τους αποτρέψει.