Η κήρυξη «πολέμου» εναντίον του «Ισλαμικού Κράτους» από τον Γάλλο πρόεδρο Φρανσουά Ολάντ μετά την τρομοκρατική επίθεση στο Παρίσι, κατά την οποία φονεύθηκαν 129 πολίτες, δεν ήταν μία αυτονόητη αντίδραση. Τρομοκρατικό πλήγμα εξτρεμιστών ισλαμιστών εδέχθη η Ισπανία το 2004 –στον σιδηροδρομικό σταθμό της Μαδρίτης–, με περίπου 200 θύματα, και η Βρετανία την επόμενη χρονιά, όταν τρεις διαδοχικές βομβιστικές επιθέσεις στον υπόγειο του Λονδίνου είχαν ως συνέπεια τη δολοφονία 52 ατόμων. Καμία από αυτές τις χώρες δεν εκήρυξε «πόλεμο». Αυτό και μόνον προσδίδει στην απόφαση του Γάλλου προέδρου ιδιαίτερη πολιτική διάσταση.
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός επίσης ότι ο κ. Ολάντ δεν ζήτησε ενεργοποίηση του άρθρου 5 του ΝΑΤΟ, όπως έπραξε η Τουρκία όταν οι Σύροι κατέρριψαν πολεμικό αεροσκάφος της, αλλά επικαλέσθηκε τη ρήτρα αμοιβαίας ευθύνης της Ε.Ε. και χαρακτήρισε το «Ισλαμικό Κράτος» «εχθρό της Ευρώπης» – όχι παγκόσμια απειλή ή τρομοκρατική ενέργεια στρεφόμενη μόνον εναντίον της Γαλλίας.
Είναι αυτονόητο ότι μία ενεργοποίηση του ΝΑΤΟ θα έθετε την όλη επιχείρηση υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, και ο ρόλος της Γαλλίας θα έπαυε να είναι ηγετικός. Παράλληλα θα απέκλειε ή θα δυσχέραινε σημαντικότατα –λόγω των τεταμένων σχέσεων Ουάσιγκτον και Μόσχας εξαιτίας του ουκρανικού ζητήματος– τη συμμετοχή της Ρωσίας, που ήδη όμως ενεπλάκη στη Συρία. Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν ανταποκρίθηκε αμέσως στην πρόταση του κ. Ολάντ, και οι ΗΠΑ θα εξακολουθούν να επιχειρούν από αέρος αλλά συνεργαζόμενοι ασφαλώς στενώς με τη Γαλλία.
Η κήρυξη πολέμου από τον πρόεδρο Ολάντ –εάν υποτεθεί ότι θα υπάρξει έμπρακτη ανταπόκριση των άλλων Ευρωπαίων– μπορεί να αποτελέσει καταλύτη σημαντικών εξελίξεων. Αυτό είναι το ενδιαφέρον από πολιτική άποψη. Θεωρητικώς τουλάχιστον η απόφαση του Γάλλου προέδρου εισάγει στην Ε.Ε. προτεραιότητες γεωστρατηγικής σημασίας έναντι των δημοσιονομικών που ισχύουν σήμερα και στις οποίες πεισματικά εμμένει η Γερμανία.
Δεν είναι τυχαίο ότι ο υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Φρανκ Σταϊνμάγερ δήλωσε ότι δεν έχει νόημα να προστεθεί η χώρα του στις άλλες δεκαέξι που επιχειρούν στρατιωτικώς σήμερα στη Συρία. Περαιτέρω υπερασπίσθηκε την απόφαση του Βερολίνου να ενισχύει στρατιωτικώς τους Κούρδους, γεγονός που παρεμπιπτόντως δημιουργεί νευρικότητα στην Αγκυρα.
Αλλά διά τον κ. Ολάντ ισχύει προφανώς ο αφορισμός ότι «πόλεμος πάντων μεν πατήρ εστί πάντων δε Βασιλεύς», και εάν η άποψή του κατισχύσει, οι προτεραιότητες της Ε.Ε. θα αλλάξουν ή εν πάση περιπτώσει θα βρουν νέο σημείο ισορροπίας.
Ως αναρμόδιοι δεν θα ασχοληθούμε με θέματα τεχνικής φύσεως. Οι τρομοκρατικές επιθέσεις, όμως, των ισλαμιστών στην Ευρώπη από το 2004, όπως και η τελευταία στη Γαλλία, είναι πρωτόγονες ως προς τα μέσα, τον σχεδιασμό και την εκτέλεση. Δέκα άτομα αποφασισμένα, όμως, να πεθάνουν αρκούν για να δημιουργήσουν μία κόλαση. Το ριζοσπαστικό Ισλάμ υπάρχει και δρα στις κοινωνίες των ευρωπαϊκών κρατών. Εξ ου και ο Γάλλος πρόεδρος δεν αρκέσθηκε στη λήψη εκτάκτων μέτρων, ως είναι φυσικό, αλλά έχει προεξαγγείλει συνταγματικές αλλαγές. Αγνωστο εάν οι επιλογές του κ. Ολάντ θα είναι επιτυχείς. Το βέβαιον είναι ότι η φυσιογνωμία της Ευρώπης θα αλλάξει δραστικά. Το γεγονός ότι η πρωτοβουλία προέρχεται από έναν πρόεδρο της Κεντροαριστεράς έχει ασφαλώς και αυτό τη σημασία του.