Φυσικά, είχα διαβάσει από χθες την απάντηση του Ιάσονα Σχοινά–Παπαδόπουλου, γραμματέα της (μάλλον ανύπαρκτης) Νεολαίας του ΣΥΡΙΖΑ, στις αιτιάσεις περί διορισμού της μητέρας, του αδελφού του και μιας φίλης του ως μετακλητών υπαλλήλων. Αλλά εγώ –εν αντιθέσει με άλλους συναδέλφους, τους οποίους πολύ θαυμάζω για το γερό στομάχι τους– ήθελα μια μέρα για να χωνέψω τέτοιο πράγμα.
Για να το απλοποιήσουμε, μέσα από ένα χείμαρρο οργισμένου λυρισμού, ο γραμματέα της Νεολαίας του ΣΥΡΙΖΑ μας λέει ότι μπορούν να διορίζονται ως μετακλητοί οι συγγενείς του, επειδή, πρώτον, έχουν αγωνιστεί για την Αριστερά και, δεύτερον, έχουν άψογο pedigree: προπάππου «δικαστή» του ΕΑΜ. Αν ο σοσιαλισμός επικρατήσει νομοτελειακά, ως άλλη βασιλεία των ουρανών, το κείμενο του Ιάσονα Σχοινά–Παπαδόπουλου (τι στόμφος σε ένα όνομα, Θεέ μου!) θα αποκτήσει ιστορική σημασία. Θα γίνει, ας πούμε, η Magna Carta της σοσιαλιστικής κοινωνίας, αφού σε αυτό θα έχει διατυπωθεί για πρώτη φορά η αρχή του κληρονομικού δικαιώματος για την Αριστερά στη νομή του κράτους, καθώς επίσης και το βασικό κριτήριο γνησιότητας της αριστεροσύνης (παράδοση τριών γενεών, συγκεκριμένα).
Επειδή όμως ο σοσιαλισμός κάθε άλλο παρά θα επικρατήσει νομοτελειακά, η αξία της απάντησης του Ιάσονα Σχοινά–Παπαδόπουλου (δεν το χορταίνω αυτό το όνομα, γεμίζει το στόμα σου…) περιορίζεται μέσα στο πλαίσιο του πολιτικού παιγνιδιού. Παρά τις αερολογίες, την αγωνιστική του αφέλεια και τους παροξυσμούς της μπακαλιαρίλας και, βεβαίως, χωρίς ο ίδιος να το έχει επιδιώξει, το κείμενο του γραμματέα αναβαθμίζει τη συζήτηση περί ηθικού πλεονεκτήματος της Αριστεράς σε νέο επίπεδο.
Μέχρι τώρα, όλα αυτά που γράφει αμετακλήτως (scripta manent) ο γραμματέας με το «ταρατατζούμ» όνομα κανείς δεν τολμούσε να τα αρθρώσει καθαρά, όποτε προέκυπτε –και προέκυπτε κάθε τόσο– ζήτημα ευνοιοκρατίας με την πρώτη ή δεύτερη φορά Αριστερά. Υπήρχαν πάντα ως υπόβαθρο της συζήτησης, αλλά οι αναφορές σε αυτά γίνονταν με υπόνοιες. Τώρα, έρχεται ένας αφελής και θυμωμένος νέος και τα γράφει όσο πιο απερίφραστα μπορεί, επειδή νομίζει ότι έτσι υπερασπίζεται το δίκιο του. Στην πραγματικότητα, εκθέτει τον καθεστωτικό κυνισμό της Αριστεράς και μάλιστα σε μια κωμική διάστασή της (π.χ., ο αδελφός του, Ορέστης, που καταπονήθηκε σοβαρά και αρρώστησε, επειδή επί δύο μήνες έτρεχε στην κατάληψη της ΑΣΟΕΕ…).
Στις «ευαισθησίες» που μας αποκαλύπτει στην απάντησή του ο γραμματέας με το διπλό επίθετο, βλέπουμε το θράσος της Αριστεράς τελείως γυμνό. Το ίδιο θράσος και ο ίδιος κυνισμός που επέδειξε ο πρωθυπουργός, όταν κατοχύρωσε για τον εαυτό του το «κεκτημένο» της οίησης, με την αιτιολογία ότι έγινε πρωθυπουργός στα σαράντα του. Και στις δύο περιπτώσεις, στεκόμαστε και θαυμάζουμε το τέρας που γέννησε η συνεύρεση του ελληνικού μικροαστισμού με την Αριστερά. Θαυμάζουμε την ιδέα που έχει η Αριστερά για τον εαυτό της, τη βαθιά ηθική αυταρέσκειά της και τον ναρκισσισμό της. Και, βεβαίως, γελάμε, διότι το κωμικό και το ανοίκειο πάντα ταιριάζανε.
Το αξιοσημείωτο στην υπόθεση αυτή είναι η αντίδραση της κυβέρνησης· για να είμαι ακριβής, η απουσία αντίδρασης, διότι το περισσότερο που παρατηρούμε να εκδηλώνεται από την πλευρά της, κάθε φορά που προκύπτει μια παρόμοια περίπτωση, είναι η αμηχανία. Από ενόχληση όμως, ούτε ίχνος. Αυτό δεν οφείλεται στο ότι τον τόνο σε τούτη την κυβέρνηση τον δίνουν οι ανάγωγοι. Η αδιαφορία είναι σκόπιμη, διότι στην πραγματικότητα η κυβέρνηση εφαρμόζει ενσυνειδήτως την ευνοιοκρατία και τον «νεοποτισμό», όπως είχε πει τον νεποτισμό ο πρόεδρός της.
Ο Αλέξης Τσίπρας έχει ένα σωρό αδυναμίες και ελλείψεις, αλλά κουτός δεν είναι και το παιχνίδι της εγχώριας πολιτικής το ξέρει. Δεν γίνεται να μην καταλαβαίνει ότι, μετά τη στροφή της 14ης Ιουλίου 2015, ο πόλεμος του ΣΥΡΙΖΑ με το Μνημόνιο, δηλαδή με την Ευρώπη, δεν μπορεί να κερδηθεί από τη δική του πλευρά. Οσο εφαρμόζει αυτά που υπέγραψε τόσο θα αποδυναμώνεται το μέτωπο του εθνολαϊκισμού στο οποίο βασίζεται. Ο υπέρτατος στόχος του είναι πάντα η διατήρηση της εξουσίας. Μπορεί αυτό να μην είναι δυνατόν μεσοπρόθεσμα, είναι όμως νέος και έχει μέλλον. Γι’ αυτό, λοιπόν, ακολουθεί διπλή πολιτική.
Κατ’ αρχάς, προς τα έξω, δείχνει να ακολουθεί το συμφωνηθέν πρόγραμμα. Οι επιμέρους αστοχίες –κακή εφαρμογή, καθυστέρηση στην αξιολόγηση, λάθη, αδικίες κ.λπ.– δεν τον απασχολούν. Αντιθέτως, μακροπρόθεσμα εξυπηρετούν τους σκοπούς του, διότι η συντήρηση της κρίσης και η απογοήτευση του κόσμου είναι προϋποθέσεις για την πολιτική του ύπαρξη. Επειτα, προς τα μέσα, περιχαρακώνει τον κόσμο των δυσαρεστημένων και οργισμένων, δηλαδή τον κόσμο των ψηφοφόρων του. Ξέρει ότι δεν γίνεται να τους κρατήσει όλους, ένα ποσοστό όμως το συγκρατεί με αυτά τα μέσα. Αυτό είναι, νομίζω, το νόημα της ξεδιάντροπης ευνοιοκρατίας που επιτρέπει –αν δεν το καλλιεργεί κιόλας– η κυβέρνηση στους δικούς της.
Ο ακριβοθόρυβος
Μιλώντας σε μια συνέντευξη Τύπου, ο Ευκλείδης Τσακαλώτος είπε ότι ορισμένοι δημοσιογράφοι τον θεωρούν «ακριβοθόρυβο» – εννοούσε, φυσικά, «ακριβοθώρητο». Σημειωτέον, δε, ότι αυτός ο άνθρωπος είναι από το 1995 εγκατεστημένος εδώ. Ειλικρινά, υπάρχουν φορές που λυπάμαι τον Ευκλείδη. Ενας μαρξιστής πιο αριστερός από τον Τσίπρα, που υποχρεώνεται να υπηρετεί μια πολιτική που δεν την πιστεύει (διότι στο βάθος είναι ένα public school boy), σε μια γλώσσα που δεν τη γνωρίζει ύστερα από είκοσι χρόνια. Για μερικά παιδιά καλών οικογενειών, ο μαρξισμός είναι ένας τρόπος τιμωρίας του εαυτού τους – κατά τη γνώμη μου, ίσως χειρότερος και από τα ναρκωτικά…