Κάτι θέλει ο Καμμένος και το ζήτημα είναι τι ακριβώς. Η αναφορά του Γ. Μουζάλα στην Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας ως «Μακεδονία» ήταν προφανώς ένα λάθος εκ μέρους του. (Αν την είχε πει «Μασεντόνια», αναρωτιέμαι αν θα ενοχλείτο κανείς…) Δεν ήταν όμως ένα τόσο σοβαρό λάθος ώστε να απειλεί την κυβερνητική συνεργασία. Οποιος καθίσει να δει τη συνέντευξη βλέπει ότι του ξέφυγε στη ρύμη του λόγου, ότι δεν είχε σκοπό να προκαλέσει. Οι συγγνώμες του θα μπορούσαν να έχουν γίνει δεκτές και η κρίση θα είχε αποφευχθεί. Εκτός αν αυτός που προκάλεσε την κρίση, δηλαδή ο Π. Καμμένος, την επεδίωκε με κάποιον απώτερο σκοπό τον οποίο εμείς αγνοούμε. (Υπάρχει πάντοτε, βέβαια, το διόλου απίθανο ενδεχόμενο απλώς να του τη βάρεσε έτσι του Π. Καμμένου…)
Το κουβάρι που δημιουργήθηκε δεν πρόκειται να λυθεί αφήνοντας και τις δύο πλευρές αλώβητες. Αναγκαστικά, εφόσον και οι δύο εταίροι επιθυμούν τη συνέχιση της συνεργασίας τους στην κυβέρνηση, ο ένας θα υποχωρήσει και θα υποστεί μείωση κύρους. Αν υποχωρήσει ο Τσίπρας στην πίεση του Καμμένου και αντικαταστήσει τον Γ. Μουζάλα (άλλο θέμα αυτό: με ποιον;), οπωσδήποτε θα πέσει στα μάτια των στελεχών του που υποστηρίζουν την ελεύθερη μετανάστευση, την κατάργηση των συνόρων κ.λπ., και τα οποία είναι πολύ περισσότερα από όσο φανταζόμαστε στις τάξεις του ΣΥΡΙΖΑ. Φίλης, Βούτσης, Φωτίου και άλλοι βγήκαν χθες με δηλώσεις συμπαθείας και χλιαρής στήριξης υπέρ του Μουζάλα (δηλώσεις, οι οποίες μπορεί βέβαια να αποδειχθούν κατευόδια…). Αν διατηρηθεί στην κυβέρνηση ο Γ. Μουζάλας, τότε –να το πούμε πολύ απλά– ο Καμμένος ξεφτιλίζεται επικίνδυνα. Στα μάτια των ψηφοφόρων του θα παρουσιάζεται να υποχωρεί ακόμη και σε αυτά τα στοιχειώδη που έχουν απομείνει πια για να ξεχωρίζουν οι ΑΝΕΛ από τον ΣΥΡΙΖΑ.
Το θέμα περιπλέκεται παραπάνω, διότι η Νέα Δημοκρατία έσπευσε –και πολύ σωστά έκανε– να ζητήσει και αυτή την παραίτηση του υπουργού. Από την πλευρά τους έχουν κάθε λόγο (εκτός από συμφέρον) να τη ζητούν: ο Γ. Μουζάλας ήταν υπουργός της ελληνικής κυβέρνησης και ως τέτοιος μιλούσε, μεσούσης μάλιστα μιας κρίσης με την ΠΓΔΜ. Οφειλε να μην ξεχνά την κυβερνητική ιδιότητά του. Αφού λοιπόν η Ν.Δ. ρίχνει το βάρος της υπέρ της πλευράς Καμμένου, η επιλογή γίνεται ακόμη δυσκολότερη για τον πρωθυπουργό. Αν ικανοποιήσει τον Καμμένο, ικανοποιεί και τη Ν.Δ. Βέβαια, υπάρχει πάντα το χρονικό περιθώριο ώστε ο Γ. Μουζάλας να διευκολύνει την κατάσταση παραιτούμενος· και δεν χωρεί αμφιβολία ότι για τη λύση αυτή θα τον πιέσει η κυβέρνηση.
Εν πάση περιπτώσει, ο Γ. Μουζάλας όφειλε να έχει παραιτηθεί εδώ και καιρό. (Πρωτίστως, για αντιποίηση αρχής: τον έχουν βάλει να παριστάνει τον υπουργό, ενώ δεν είναι. Δευτερευόντως, εξαιτίας εκείνης της θλιβερής, πολύχρωμης, φαρδιάς γραβάτας του…) Το σοβαρότερο από όσα είπε χθες και το οποίο συνιστά τον σοβαρότερο λόγο για να ζητεί η αντιπολίτευση την παραίτησή του ήταν η παραδοχή ότι η απουσία κρατικών δομών στην Ειδομένη ήταν συνειδητή επιλογή της κυβέρνησης. Αφού λοιπόν έτσι ήταν, τότε γιατί μας σοκάρει ο καταθλιπτικός υπουργός Πολιτισμού που βρίσκει την Ειδομένη «τιμητική για την Ελλάδα»;
Οι συγκεκριμένες θέσεις των δύο υπουργών δεν διαφέρουν επί της ουσίας. Το ίδιο λένε, αλλά με διαφορετικό τρόπο ο καθένας. Παραδέχονται ότι υπεράνω του πρακτικού, του ανθρωπιστικού και του ζητήματος ασφαλείας που προκαλεί στη χώρα η Ειδομένη, εκείνοι θέτουν τις ιδεολογικές εμμονές τους: τη δήθεν ελευθερία των προσφύγων από την καταπίεση κρατικών δομών, ακόμη και αν αυτή η «ελευθερία» επιδεινώνει τη δυστυχία τους. Διαφέρουν μόνον κατά τον βαθμό της πίστης τους: ο μεν Μουζάλας είναι προφανές ότι έχει τις αμφιβολίες του και ίσως ένα αίσθημα ευθύνης, ο δε Μπαλτάς αισθάνεται ότι τον τιμά αυτό που βλέπει.
Τέτοιοι άνθρωποι, με παρόμοιες ιδεολογικές εμμονές, δέχθηκαν τον λιμό στην Ουκρανία, τις εκκαθαρίσεις του Στάλιν, τις εκτοπίσεις ολόκληρων πληθυσμών στη Σιβηρία. Εθεταν και εκείνοι τα ιδεώδη του μαρξισμού υπεράνω της πραγματικότητας. Ευτυχώς να λέμε, που η δημοκρατία εμπεδώθηκε στη Δύση μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, παρά την κρίση της τα τελευταία χρόνια. Ευτυχώς που υπάρχουν σήμερα η Ευρωπαϊκή Ενωση, το Συμβούλιο της Ευρώπης και άλλοι υπερεθνικοί θεσμοί, για να θέτουν υπό μία μορφή ελέγχου την άσκηση της εξουσίας στις χώρες που μετέχουν σε αυτούς. Διότι τρομάζω στη σκέψη τι θα γινόταν αν οι Μπαλτάδες είχαν στα χέρια τους την εξουσία που ονειρεύονται…
Hommage à Duchamp
Την προχθεσινή πρεμιέρα του Εθνικού με το έργο «Αννα Καρένινα» τίμησε διά της παρουσίας του ο πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων Ν. Βούτσης, πάντα απλός και ευπροσήγορος σαν άνθρωπος του λαού, με το πουκάμισο ανοιχτό στον λαιμό και το σακάκι ξεκούμπωτο. Στο διάλειμμα, πολλοί επισκέφθηκαν τις τουαλέτες, μεταξύ αυτών και ο πρόεδρος. Οι τουαλέτες διαθέτουν περίπου τρεις καμπίνες με πόρτα που κλείνει, καθώς και πολλά ουρητήρια για ορθίους. Μου μεταφέρουν ότι ο πρόεδρος δεν περίμενε στην ουρά για τις καμπίνες, αλλά εξυπηρετήθηκε θαυμάσια σε ένα από τα ουρητήρια για ορθίους. Κάποιοι βρήκαν το θέαμα αστείο και, πάντως, αταίριαστο με έναν πρόεδρο της Βουλής. (Θα έκανε ποτέ η Ζωή Κωνσταντοπούλου το ίδιο; Λάθος ερώτημα, διότι αυτή μπορεί και να το έκανε…) Αστοχες οι επικρίσεις τους, όμως, διότι αυτό που έκανε ο φιλότεχνος και σεμνός πρόεδρος (άλλο αν δεν το κατάλαβε κανείς) ήταν ένα «hommage à Marchel Duchamp». Διότι του χρόνου συμπληρώνονται εκατό χρόνια αφότου ο Μαρσέλ Ντισάν παρουσίασε το περίφημο ουρητήριο με τον τίτλο «Fountain», το έργο με τη μεγαλύτερη επιρροή στην τέχνη του 20ού αιώνα του. Φόρος τιμής στην επανάσταση της τέχνης του 20ού αιώνα ήταν η προτίμηση του προέδρου στο ουρητήριο για ορθίους.