Η απαγόρευση του τραπεζικού δανεισμού της Νέας Δημοκρατίας, σε συνδυασμό με το ήδη ανακοινωθέν πρόγραμμα οικονομικής εξυγίανσής της, είναι μια ευκρινής διαχωριστική γραμμή στην ιστορία του κόμματος. Από τη μία πλευρά, οι πρακτικές και τα ήθη που την οδήγησαν στη χρεοκοπία, από την άλλη, η ανασυγκρότηση σε ρεαλιστική βάση. Κάτι ανάλογο, δηλαδή, με αυτό που θα έπρεπε να ισχύει για τη χώρα μας, αλλά ακόμη δεν συμβαίνει γιατί η Ελλάδα της χρεοκοπίας, με τις αυταπάτες και τις ιδεοληψίες της, εξακολουθεί να είναι ισχυρή και επιμένει.
Το νέο καταστατικό της Ν.Δ., που παρουσιάζεται αυτή την εβδομάδα και θα τεθεί προς ψήφιση στο συνέδριο του κόμματος το επόμενο Σαββατοκύριακο, περιλαμβάνει, όπως πληροφορούμαι, ρυθμίσεις οι οποίες αλλάζουν πλήρως τη λογική τής ώς τώρα λειτουργίας του. Καθιερώνεται, κατ’ αρχάς, το ασυμβίβαστο της πολιτικής θέσης μέσα στην οργάνωση του κόμματος με οποιαδήποτε κρατική θέση. Τέρμα, δηλαδή, τα διοικητικά συμβούλια, τα προεδριλίκια και τα συναφή. Τέρμα, εν ολίγοις, στην κομματική δράση ως επάγγελμα και σταδιοδρομία. Το επάγγελμα «κομματόσκυλο», περιζήτητο και εξόχως αποδοτικό τα τελευταία τριάντα τόσα χρόνια, τελειώνει εδώ. Ας προσθέσω, μακάρι – γιατί εδώ, στο σύμπαν του Υπαρκτού Ελληνισμού, ελλοχεύει πάντα το απρόβλεπτο…
Επειτα, κατοχυρώνεται η εκλογή των προέδρων των ΝΟΔΕ (Νομαρχιακές Διοικούσες Επιτροπές) απευθείας από τα μέλη και τους φίλους του κόμματος, εν αντιθέσει με το ισχύον σήμερα σύστημα της έμμεσης εκλογής τους. Αν αυτό εφαρμοσθεί σωστά, ώστε να προσελκύσει κόσμο και να διευρύνει τη διαδικασία, αυτομάτως οι πρόεδροι των κατά τόπους ΝΟΔΕ αποκτούν πολιτική οντότητα: αντιπροσωπεύουν πια τις προτιμήσεις ενός πραγματικού κόσμου, που έκανε τον κόπο να εμπλακεί και να συμμετάσχει. Σταματά η νοσηρή ανακύκλωση στελεχών, η οποία, σε συνδυασμό με τον διορισμό σε κρατικές θέσεις, συνέβαλε τα μέγιστα στον εκφυλισμό ενός ιστορικού κόμματος σε πεδίο επαγγελματικής σταδιοδρομίας για άχρηστους με ακόρεστη φιλοδοξία.
Με το νέο καταστατικό, αντιμετωπίζεται επίσης ο γιγαντισμός των οργάνων του κόμματος (no pun intended), ο οποίος αντανακλούσε πιστά την εποχή και τις αξίες της: εν τω πολλώ το ευ, κι ας λέγαν οι αρχαίοι ημών. Τα πολυπληθή κομματικά όργανα, οι εκατοντάδες που κατέλυαν σε ξενοδοχεία και οι χιλιάδες που γέμιζαν γήπεδα (όλοι αυτοί για να συζητήσουν, υποτίθεται…) ήταν μια επίδειξη προόδου και εκδημοκρατισμού. Ηταν μάλλον ένα πρόσχημα εκδημοκρατισμού, διότι η Ν.Δ. ήταν ανέκαθεν αρχηγικό κόμμα, τους δε αρχηγούς της τελευταίας εικοσαετίας βόλευε πάντα να έχουν πολυπληθή όργανα διότι τα χειραγωγούσαν ευκολότερα. Εξουδετέρωναν, δηλαδή, τον ουσιαστικό ρόλο του κομματικού οργάνου πλημμυρίζοντάς το με πλήθη.
Αν θα ισχύουν μέχρι το επόμενο Σαββατοκύριακο όσα ακούγονται για το καταστατικό, θα προτείνεται η μείωση του σώματος του συνεδρίου από τα 5.000 άτομα που είναι σήμερα στα χίλια. (Παρεμπιπτόντως, το γερμανικό CDU κάνει συνέδριο με περίπου 800 άτομα…) Θα προτείνεται να μειωθεί, επίσης, το μέγεθος της Κεντρικής Πολιτικής Επιτροπής, που αριθμεί σήμερα τα 580 μέλη.
Αντιστοίχως, προβλέπεται όμως και ο περιορισμός της εξουσίας του αρχηγού, η οποία πλέον οριοθετείται χρονικά: ανά πέντε χρόνια ο αρχηγός κρίνεται, και αν υπάρχει καλύτερος, παίρνει το κόμμα. Παράταση θητείας δίνεται μόνον εφόσον συμβαίνει ο αρχηγός να είναι και πρωθυπουργός. Σε κάθε άλλη περίπτωση, «αναβαπτίζεται στον λαό». Δεν θυμήθηκα άσκοπα την αηδιαστική φράση του Ανδρέα Παπανδρέου, διότι, αν όλα αυτά εφαρμοστούν και καταφέρει να ανασυγκροτηθεί η Ν.Δ. με αυτούς τους κανόνες, τότε εσήμανε το τέλος μιας ολόκληρης εποχής, κατά την οποία η Ν.Δ. μεταλλασσόταν σε γαλάζιο ΠΑΣΟΚ.
Τέλος, εξίσου ενδιαφέρουσα είναι η καινοτομία της καθιέρωσης τέτοιας ποσόστωσης στην εκλογή των μελών των κομματικών οργάνων, ώστε η σύνθεσή τους να ανανεώνεται κατά το ένα τέταρτο (το μέγιστο) με νέα μέλη ανά εκλογή. Θα ευνοούνται, δηλαδή, όσοι θα έχουν υψηλό αριθμό σταυρών και δεν έχουν ποτέ προηγουμένως εκλεγεί έναντι εκείνων που έχουν χαμηλό αριθμό σταυρών και έχουν ήδη εκλεγεί τρεις φορές.
Υπάρχει, βέβαια, ένα λεπτό σημείο σε όλα αυτά τα παραπάνω: ότι το καταστατικό με το οποίο καταργείται η εποχή του γαλάζιου ΠΑΣΟΚ και βάσει αυτού, λ.χ., το συνέδριο μειώνεται κατά τα τέσσερα πέμπτα του, θα πρέπει να ψηφισθεί από τα 5.000 μέλη του περασμένου συνεδρίου. Θα συμφωνήσουν με την αυτοαναίρεσή τους ή θα οργανωθούν τα μικροσυμφέροντα και θα λυσσάξουν;
Ζούμε νέα εποχή, οι προβλέψεις είναι καλό να αποφεύγονται – τα έχουμε πει αυτά. Εντούτοις, έχω το προαίσθημα ότι θα περάσει το νέο καταστατικό, χάρη στον αέρα που φέρνει στο συνέδριο η πλήρης κυριαρχία του Κυριάκου Μητσοτάκη στη Βουλή. Κάθε εμφάνισή του στη Βουλή μέχρι τώρα είναι καλύτερη από την προηγούμενη σε κάθε επίπεδο: πολιτικής στρατηγικής, ρητορικής διάρθρωσης, εκφοράς. Ισως ακόμη δεν έχει γίνει αντιληπτό, αλλά η εποχή που ο Αλέξης Τσίπρας μπορούσε να κερδίζει όλες τις μάχες στη Βουλή πέρασε. Αυτή η δυναμική, λοιπόν, καθώς και η άλλη των δημοσκοπήσεων, είναι αδύνατο να αφήσει ανεπηρέαστο το συνέδριο.
Πίσω στο 1870
Στο τιτίβισμα που αμόλησε ο πρωθυπουργός, μόλις είχε αναχωρήσει από το Παρίσι κατευθυνόμενος προς Στρασβούργο, ανέφερε ότι αναχωρούσε «από τη Γαλλία». Οπως το καταλαβαίνω εγώ, το λάθος παρουσιάζει τον πρωθυπουργό ως οπαδό ενός επικίνδυνου ιστορικού αναθεωρητισμού, που μας οδηγεί πίσω στο ηρωικό 1870 και στη Γερμανία του Μπίσμαρκ και του Μόλτκε, μέρος της οποίας ήταν η Αλσατία και η Λωρραίνη, συνεπώς και το Στρασβούργο. Πώς έτσι; Νομίζω ότι η Γερμανίδα τού έχει πάρει τελείως τα μυαλά και τον κάνει πια ό,τι θέλει. Η αρχική απώθηση («γκομπάκ, μίσες Μέρκελ» κ.λπ.) μεταμορφώθηκε σε σφοδρή έλξη και τώρα είναι εξαρτημένος και δεν ακούει κανέναν…