Δεν έχει και τόση σημασία, με δεδομένη την ιδιαίτερα μικρή συλλογική μνήμη, ειδικά στην Ελλάδα, αλλά αυτός ο διαχωρισμός της «αυταπάτης» από το «ψέμα», που προσπαθεί να ενσταλάξει ο Αλέξης Τσίπρας στην αντίληψη των πολιτών, είναι απόλυτα προσαρμοσμένος στην εθνική συνείδηση με την οποία πορεύτηκε το νεοελληνικό κράτος από τη σύστασή του. Πάνω στην «αυταπάτη» κτίστηκε η νοοτροπία γενεών επί γενεών Ελλήνων, σε αυτήν τη βάση λειτούργησε το πολιτικό σύστημα επί 200 χρόνια, εξαιτίας της σε μεγάλο βαθμό μάς κτύπησαν εθνικές συμφορές, μεταξύ των οποίων η οικονομική κρίση, σε συνδυασμό με τη βαθιά παρακμή που βιώνουμε, λόγω αυτής έχει επικρατήσει ο διάχυτος παραλογισμός – λαϊκισμός και έτσι εξηγείται η τόσο εκτεταμένη και έντονη αντίδραση στη λογική. Αρκετοί ίσως να αμφισβητούν τη συγκεκριμένη άποψη, αλλά τα ιστορικά στοιχεία που τη δικαιώνουν είναι πολλά και δεν χρειάζονται περαιτέρω εξηγήσεις, γιατί δεν είναι αυτό το θέμα μας.
Το θέμα μας είναι αν ο Αλέξης Τσίπρας και μαζί του ολόκληρος ο ΣΥΡΙΖΑ έλεγαν ψέματα ή είχαν αυταπάτες όταν συνέτασσαν και ψήφιζαν τις πολιτικές τους διακηρύξεις το όχι και τόσο μακρινό 2013. Αλλά επειδή θα μπορούσε να πει κανείς ότι ως κόμμα της Ριζοσπαστικής Αριστεράς ήταν υποχρεωμένοι να δείχνουν ως ευαγγέλιο την ανάλογη πολιτική γραμμή, το επόμενο ερώτημα είναι αν είχαν αυταπάτες ή έλεγαν ψέματα όταν ως κόμμα που διεκδικούσε την εξουσία παρουσίασαν το περιβόητο Πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης, τον Σεπτέμβριο του 2014. Εκείνο που, μεταξύ άλλων, αναθεμάτιζε τη συμμαχία με τη γερμανική κυβέρνηση, που ήθελε τη διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους της ονομαστικής αξίας του χρέους (που το θέλει και το στοχοποιημένο ως εχθρικό ΔΝΤ), που υποσχόταν κατώτατο μισθό στα 751 ευρώ, κατάργηση του ΕΝΦΙΑ, αφορολόγητο στα 12.000 ευρώ, αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και λοιπά και λοιπά… Αφήστε, δε, τον εξωπραγματικό υπολογισμό του κοστολογίου των υποσχέσεων!
Και όταν όλα αυτά, μαζί με άλλα, οδήγησαν τον Αλέξη Τσίπρα και τον ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία, ήλθε η περίοδος της Βαρουφάκειας διαπραγμάτευσης, που βεβαίως ήταν κομμένη και ραμμένη στο στυλ όσων είχαν διακηρυχθεί έως τότε. Οι αυταπάτες, όχι τα ψέματα, εκείνης της περιόδου είναι γνωστό πού οδήγησαν, αλλά δικαιολογήθηκαν από τον πρωθυπουργό, τον Γιάννη Δραγασάκη και άλλα στελέχη ως λανθασμένη εκτίμηση του συσχετισμού δυνάμεων στην Ευρώπη. Και μετά ακολούθησαν η υπογραφή του τρίτου μνημονίου, οι εκλογές με νέες υποσχέσεις περί παράλληλου προγράμματος, οι καθυστερήσεις στην αξιολόγηση, οι νέες αυταπάτες, μέχρι που φτάσαμε στη στιγμή της αλήθειας. Της αποδοχής όλου του κόστους που δημιούργησαν οι αυταπάτες, σύμφωνα με τις επιεικείς εκτιμήσεις των Ευρωπαίων δανειστών, όχι όμως και του αυστηρότερου ΔΝΤ, που συνεχίζει να αντιδρά.
Τώρα λοιπόν βρισκόμαστε στη φάση των πανηγυρισμών, που μάλλον θα αποδειχθούν πάλι αυταπάτες. Στους πανηγυρισμούς έχει καταφύγει η κυβέρνηση για λόγους επικοινωνιακής πολιτικής, συνεπικουρούμενη όμως και από τους αναστεναγμούς ανακούφισης των Ευρωπαίων που δεν θέλουν να ασχολούνται με την Ελλάδα στο επόμενο διάστημα, αφού όμως φρόντισαν να επιβάλουν σκληρούς όρους και μηχανισμό αυτόματης προσαρμογής, για να έχουν το κεφάλι τους ήσυχο. Τις αυταπάτες τις προαναγγέλλουν η ύφεση του πρώτου φετινού τριμήνου και κυρίως οι δηλώσεις του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος για το ανέφικτο του πρωτογενούς πλεονάσματος κατά 3,5% μετά το 2018 και για πολλά, πάρα πολλά χρόνια. Χωρίς να χρειαστεί η επισήμανση των δηλώσεων διαφόρων υπουργών της κυβέρνησης και βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ, που ισχυρίζονται ότι με την ολοκλήρωση της αξιολόγησης η Ελλάδα βγαίνει από τα μνημόνια! Καμία αντίρρηση στο γεγονός ότι η επικοινωνιακή λειτουργία αποτελεί σημαντικό μέρος της πολιτικής δράσης.
Πρέπει, όμως, να έχει και επαφή με την πραγματικότητα. Στην περίπτωση της κυβέρνησης, η πραγματικότητα είναι ότι εφόσον ολοκληρωθεί (και μάλλον έτσι θα γίνει) η συμφωνία της αξιολόγησης στο Eurogroup της 24ης Μαΐου, ο Αλέξης Τσίπρας, οι στενοί συνεργάτες του και ο ΣΥΡΙΖΑ θα κερδίσουν κάποιον χρόνο, θα πάρουν μία πολιτική ανάσα. Αυτό δεν είναι αναγκαία κακό, αν χρησιμοποιήσουν τον χρόνο για μία προσπάθεια ανόρθωσης της οικονομίας. Πολύ δύσκολο κάτι τέτοιο, με τη νοοτροπία και τα στελέχη που διαθέτουν. Ο φόβος είναι ότι θα τον χρησιμοποιήσουν για την εδραίωση του καθεστώτος τους, με βασικό εργαλείο τις αυταπάτες.