Το 2016 δεν είναι 2015. Αυτονόητο θα μου πείτε. Ομως, όπως όλα τα αυτονόητα, κι αυτό παρ’ ημίν είναι διαπραγματεύσιμο. Πέρυσι τέτοια εποχή οι ροές των προσφύγων και των μεταναστών ήσαν ανεξέλεγκτες. Η πλατεία Βικτωρίας είχε μετατραπεί σε υπαίθριο στρατόπεδο και κέντρο διακίνησης προς τον Βορρά, στις πύλες του Πειραιά είχαν ξεκινήσει οι πρώτες κατασκηνώσεις, όπως και στις εγκαταστάσεις του Ελληνικού. Η Ελλάδα μασουλούσε την καραμέλα του ανθρωπισμού περί ανοιχτών συνόρων και η πολυχρονεμένη μας αριστερά διαβεβαίωνε πως δεν πρόκειται να περιορίσει με κανέναν τρόπο την ελεύθερη διακίνηση των ανθρώπων αυτών. Η Ελλάδα ολόκληρη κινδύνευε να μετατραπεί σε hotspot της Ευρώπης.
Οσα ακολούθησαν είναι γνωστά. Τα σύνορα με τα Σκόπια έκλεισαν, όπως και η σιδηροδρομική γραμμή της Ειδομένης, οι ροές συνεχίστηκαν, και η Ελλάδα, με κίνδυνο αποβολής από τη συνθήκη Σένγκεν, υποχρεώθηκε να δημιουργήσει χώρους υποδοχής. Τότε ακούσαμε και για την ύπαρξη μιας ακόμη επινόησης του ελληνικού πολιτισμού, τα περίφημα «στρατόπεδα ανοιχτού τύπου». Ο εστί μεθερμηνευόμενον «στρατόπεδα που δεν είναι στρατόπεδα». Περίπου στρατόπεδα, κατ’ εικόνα και ομοίωση του περίπου κράτους στην περίπου χώρα.
Οντως, το 2015, η Ελλάδα όπως και η υπόλοιπη Ευρώπη δεν ήσαν προετοιμασμένες για να αντιμετωπίσουν ένα φαινόμενο το οποίο, ενώ θα έπρεπε να είχαν προβλέψει, δεν το είχαν προβλέψει. Ο συνήθης πανικός, οι συνήθεις συναντήσεις κορυφής και οι συνήθεις συμφωνίες. Συμφωνίες μεταξύ των μελών της Ε.Ε. και με την Τουρκία. Η τελευταία όχι μόνον θα σταματούσε να στέλνει πρόσφυγες και μετανάστες στα νησιά μας, αλλά και θα δεχόταν πίσω από την Ελλάδα ένα Σύρο, για κάθε Σύρο που θα γινόταν δεκτός σε χώρα της Ενωσης. Μέσα σε τέσσερις μήνες μόνον 849 έγιναν δεκτοί.
Είπαμε όμως το 2016 δεν είναι 2015. Εχουν μεσολαβήσει οι μαζικές δολοφονίες Ευρωπαίων πολιτών από τζιχαντιστές, έχει μεσολαβήσει η απόπειρα πραξικοπήματος εναντίον του Ερντογάν. Σήμερα η Τουρκία δύσκολα μπορεί να θεωρηθεί «ασφαλής χώρα» και χθες ο πρόεδρός της κατήγγειλε σε συνέντευξη στη «Μοντ» ότι η «Δύση» τον άφησε χωρίς βοήθεια απέναντι στους πραξικοπηματίες. Προσοχή στον όρο. Δεν είπε Ευρωπαϊκή Ενωση, ούτε ΗΠΑ. Είπε «Δύση» και δεν είναι τυχαίο ότι τοποθετεί τη χώρα του απέναντι σε ολόκληρο τον δυτικό κόσμο. Επιμένει ακόμη πως, αν δεν καταργηθεί η βίζα από την Ε.Ε. για τα τουρκικά διαβατήρια, θα ακυρώσει τη συμφωνία.
Τα πέντε κέντρα υποδοχής στα νησιά έχουν χωρητικότητα 7.450 ατόμων. Ηδη βρίσκονται εκεί 9.700 σύμφωνα με τη χθεσινή «Μοντ». Οι συνθήκες είναι γνωστές, οι πετροπόλεμοι καθημερινότητα. Οι Τούρκοι που ήρθαν στη χώρα μας για να επιβλέψουν την τήρηση της συμφωνίας έφυγαν.
Η Ελλάδα δεν είναι σε θέση να ελέγξει την Τουρκία. Τα μεγέθη μάς ξεπερνούν. Η Ελλάδα όμως είναι σε θέση να προετοιμαστεί για το ενδεχόμενο ακύρωσης της συμφωνίας; Εχουμε, βέβαια, πιο επείγοντα ζητήματα. Οπως η αξία του διαδρόμου του Ελληνικού ή η σκοπιμότητα σύλληψης όσων καταζητούνται για τρομοκρατία.
Οπότε το πιθανότερο είναι ότι η Ελλάδα θα βρεθεί για μία ακόμη φορά απροετοίμαστη. Στο κυνήγι φαντασμάτων είμαστε οι καλύτεροι.