Η διαμάχη για το μέγεθος του κρατικού πλεονάσματος, τη διαφορά μεταξύ εσόδων και δαπανών χωρίς τους τόκους, είναι αποκαλυπτική των παρεξηγήσεων που επικρατούν στο μυαλό της παρούσας διακυβέρνησης. Σε τι χρειάζεται το περίφημο πλεόνασμα, που έχει συμφωνηθεί στο 3,5% του ΑΕΠ, αλλά ΔΝΤ, αντιπολίτευση και εσχάτως και η κυβέρνηση λένε ότι δεν μπορεί να το «πιάσει» η Ελλάδα; Χρειάζεται για την πληρωμή των τόκων του χρέους. Για να σταματήσει η αύξηση του χρέους πρέπει να εξαφανίσεις τα ελλείμματα, αλλά και να πληρώνεις τόκους χωρίς να δανείζεσαι για να το καταφέρεις. Μπορεί το «3,5%» να φαίνεται βαρύ για την οικονομία. Και είναι πραγματικά. Οχι όμως επειδή το ποσό είναι μεγάλο. Αλλά επειδή καλούμαστε να το επιτύχουμε μετά την πολύπλευρη κρίση που ξεκίνησε το 2008. Η Ελλάδα χρειάζεται μιαν ανάσα.
Αν αυτό είχε κατά νουν ο πρωθυπουργός όταν εξήγγειλε την παροχή στους συνταξιούχους, ακόμη κι αν δεχθούμε ότι δεν πρόκειται για παροχολογία προς άγραν εκλογικής επιρροής, τότε δεν διάλεξε τον σωστό δρόμο για να υπηρετήσει τον στόχο του. Η κυβέρνηση Τσίπρα διαχειρίζεται έναν ελλειμματικό προϋπολογισμό. Μέχρις ότου φτάσει το κράτος σε πρωτογενές πλεόνασμα 3,5%, οι υποχρεώσεις της γενικής κυβέρνησης, δηλαδή ολόκληρου του κράτους, απαιτούν πρόσθετο δανεισμό, ακόμη και η πληρωμή των τόκων.
Το 2012, για να μην ανατρέξω παλαιότερα, οι τόκοι αναλογούσαν στο 6,3% του ΑΕΠ ή σε 12.133 εκατομμύρια ευρώ. Μετά το «κούρεμα» του χρέους και άλλες ρυθμίσεις που πέτυχαν οι τότε κυβερνήσεις, η σχέση αυτή μειώθηκε. Από το 2013 και μετά στο 3,3% και για το 2017 στον εγκεκριμένο προϋπολογισμό έχει γραφτεί το ποσό των 5.550 εκατομμυρίων ή 3,1%. Η κυβέρνηση πήρε την έγκριση της Βουλής για πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 4.880 εκατ. (2,5%). Το φετινό πλεόνασμα είχε υπολογιστεί σε μόλις 919 εκατ. (0,5%), επανυπολογίστηκε σε 2.253 εκατ. (1,5%) στην προχθεσινή συζήτηση του προϋπολογισμού και ήδη εκτιμάται ότι μπορεί να ξεπεράσει και αυτό ακόμη το επίπεδο.
Οταν, επομένως, ο κ. Τσίπρας μιλάει για υπεραπόδοση, έχει κοιτάξει το υπόλοιπο του λογαριασμού του κράτους στην Τράπεζα και το συγκρίνει με τον στόχο που είχε συμφωνήσει όταν υπέγραψε το μνημόνιο. Οσα περισσεύουν, ισχυρίζονται στην κυβέρνηση, δεν τα οφείλουμε σε κανέναν, «είναι δικά μας και θα τα κάνουμε ό,τι νομίζουμε σωστό». Ο συλλογισμός αυτός είναι παραδόπιστος. Οι Ευρωπαίοι συμφώνησαν να τεθεί ένας χαμηλός στόχος προκειμένου να μην είναι βαρύτατη η επιστροφή στη λιτότητα, η οποία χρειάστηκε να επιβληθεί μετά την επιστροφή των ελλειμμάτων λόγω της πολιτικής του 2015. Το 2017 ο στόχος θα «τσίμπαγε» για να φθάσουμε στο 3,5% το 2018 και να συνεχίσουμε σε αυτό το επίπεδο για πολλά χρόνια. Ο σκοπός ήταν να πληρώνουμε τους τόκους και, καθώς το ΑΕΠ θα μεγάλωνε, να μένει κάτι ακόμη για να αποπληρώνουμε μέρος του κεφαλαίου ώστε μακροχρονίως να μειώνεται σιγά σιγά το χρέος.
Μέχρι τότε, όμως, το μεγαλύτερο μέρος των τόκων θα συνεχίσουμε να το πληρώνουμε με δανεικά του μνημονίου. Με τα ίδια δανεικά που πληρώνουμε και παλαιές υποχρεώσεις του κράτους. Είναι παράλογο να χρωστάει 8 δισ. η κυβέρνηση και ο πρωθυπουργός να ισχυρίζεται ότι περισσεύουν χρήματα για «καλό σκοπό».
Τον παραλογισμό αυτό διαπιστώνουν τα μέλη του Eurogroup. Πολιτικοί είναι και οι άλλοι υπουργοί Οικονομικών, πολλοί από αυτούς έχουν μπροστά τους εκλογές και πολύ θα ήθελαν να μοιράσουν «πολιτικά δώρα» στους ψηφοφόρους. Να δανείζουν τον κ. Τσίπρα για να κάνει αυτός το κέφι του, τους πέφτει πολύ βαρύ. Από πολιτικής και καθόλου λογιστικής σκοπιάς!