Τα τελευταία 65 χρόνια η Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ αποτελούν δύο από τους μεγαλύτερους γαιοκτήμονες της περιοχής των Βρυξελλών. Το ευρωπαϊκό quartier διαρκώς μεγεθύνεται, ενώ ο εντυπωσιακός αρχιτεκτονικός όγκος του νέου κτιρίου του ΝΑΤΟ είναι μια εμφατική προβολή ισχύος της ισχυρότερης στρατιωτικής συμμαχίας στον κόσμο. Στους τοίχους πίσω από τα γραφειοκρατικά αρχιτεκτονήματα κρύβονται ρωγμές. Πράγμα –εκ πρώτης όψεως παράδοξο– καθώς το ΝΑΤΟ αφενός δεν έχει υποστεί κάποια εξωτερική ήττα, αφετέρου η Ε.Ε. εξακολουθεί να αποτελεί αξιοζήλευτο προορισμό για όλους όσοι προέρχονται από την εξωτερική περιφέρεια της στην Ανατολή και τον Νότο. Ο «εχθρός» αυτή τη φορά είναι εσωτερικός.
Τους τελευταίους μήνες, έπειτα από το Brexit και τη συζήτηση για τη μετακίνηση στην επόμενη φάση της Ευρώπης, καθώς και την πρωτοφανή περιφρόνηση που δείχνει προς το ΝΑΤΟ η Ουάσιγκτον, η αξία του ευρωατλαντικού «real estate» υποχωρεί. Τόσο η Ε.Ε. όσο και το ΝΑΤΟ φαίνεται να μετακινούνται προς ένα δομικά διαφορετικό μοντέλο. Στην περίπτωση της Ε.Ε. ένα διακρατικό μοντέλο φαίνεται ότι αποκρυσταλλώνεται (παρά τις περί του αντιθέτου διακηρύξεις) εις βάρος της «διαρκώς στενότερης ένωσης». Αρκετοί θεωρούν ότι αυτό το «βήμα πίσω» είναι απαραίτητο προκειμένου να διαφυλαχθεί η μεσο-μακροπρόθεσμη προοπτική της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Στην περίπτωση του ΝΑΤΟ, οι ΗΠΑ κινούνται πλέον ανοικτά αυτόνομα, αναζητώντας ad hoc λύσεις στα ζητήματα ασφαλείας που τους απασχολούν σε όλη την ευρωπαϊκή περιφέρεια (Ρωσία – Μέση Ανατολή – Βόρεια Αφρική) με μια δόση κυνικού πραγματισμού όσον αφορά τη στρατιωτική αξία της Συμμαχίας.
Δεν είναι διόλου παράξενο ότι οι διαφαινόμενες εξελίξεις καθιστούν την Ευρώπη περισσότερο ευάλωτη στον λαϊκισμό αλλά και τους σχεδιασμούς διεθνών παικτών, οι οποίοι επιθυμούν να επεκτείνουν την επιρροή τους στην Ευρώπη. Εν ολίγοις η Ευρώπη διατρέχει τον κίνδυνο να επιστρέψει σε μια περίοδο κατακερματισμένων περιφερειών, οι οποίες αναπόφευκτα θα υπόκεινται σε εξωγενείς επιρροές. Το αποτέλεσμα είναι ιστορικά γνωστό και ονομάζεται δορυφοροποίηση. Οσοι «ελαφρά τη καρδία» θεωρούν ότι η κρίση της Ε.Ε. είναι «καλό πράγμα», ας σκεφτούν τι θα σήμαινε «δορυφοροποίηση» για την Ελλάδα.