Λέγαμε χθες ότι τα χρέη που δημιούργησε το κράτος μέχρι σήμερα ανέρχονται σε περίπου 377 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 240 δισ. είναι δάνεια που πήραμε από τους εταίρους της Ζώνης του Ευρώ και πρόκειται να εξοφληθούν μέχρι και το 2059. Τα υπόλοιπα είναι χρέη που πρέπει να πληρωθούν σε πολύ πιο βραχύ ορίζοντα, ορισμένα μάλιστα πρέπει να πληρωθούν στους συνταξιούχους που περιμένουν να «βγει» η σύνταξη ή σε προμηθευτές του Δημοσίου.
Μετράμε ως χρέος τα χρήματα που τα συνοδεύει ένας τίτλος, όπως είναι το ομόλογο ή το έντοκο γραμμάτιο ή κάποιο συμβόλαιο, όπως τα δάνεια από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στήριξης ή κάποια πράξη αναγνώρισης της οφειλής όπως οι προμήθειες του κράτους ή μια διοικητική πράξη όπως η υποχρέωση καταβολής συντάξεων.
Δεν μετράμε, κατά κανόνα, ως χρέος του κράτους τις μελλοντικές υποχρεώσεις τις οποίες όμως έχει ήδη αναλάβει, όπως είναι οι συνταξιοδοτικές. Ας το δούμε προσεκτικά. Κάθε μεροκάματο ή μηνιάτικο ή αμοιβή επαγγελματία επιβαρύνεται από ασφαλιστικές εισφορές. Αν αφαιρέσουμε τις εισφορές για υγεία και κάποια άλλα μικρότερα ποσά, το μεγάλο μέρος αφορά σε εισφορές για τη σύνταξη που θα πάρει ο ασφαλισμένος όταν συμπληρωθούν οι προϋποθέσεις (κυρίως το όριο ηλικίας). Τα χρήματα αυτά, όπως ακόμη σήμερα ανακαλύπτουν οι συνταξιούχοι δεν φυλάσσονται κάπου, σε τραπεζικό λογαριασμό, ούτε επενδύονται σε ομόλογα ή, έστω, σε δάνεια για την ανάπτυξη της χώρας, όπως σε περιορισμένο και με εξαιρετικώς έμμεσο τρόπο έγινε πριν από πενήντα χρόνια και πάντως όχι μετά το 1980. Με τις σημερινές κρατήσεις πληρώνονται οι σημερινές συντάξεις κι επειδή δεν φτάνουν τα χρήματα αυτά το κράτος βάζει και από το ταμείο, δηλαδή από τα γενικά φορολογικά έσοδα.
Πλην όμως, για κάθε ευρώ εισφοράς που εισπράττει το κράτος, μέσω το μοναδιαίου ΕΦΚΑ πλέον, αναλαμβάνει την ηθική και νομική υποχρέωση να πληρώσει στο μέλλον ένα μέρος της σύνταξης που θα απαιτήσει ο σημερινός ασφαλισμένος. Υπ’ αυτή την έννοια πρόκειται για ένα πολύ πραγματικό χρέος του κράτους. Σε τίποτε δεν διαφέρει από τα άλλα στοιχεία του δημόσιου χρέους, αφού και εκείνα θα πληρωθούν σταδιακά στο μέλλον και μάλιστα με τη σύναψη νέων χρεών που θα εξυπηρετηθούν σε ακόμη πιο μακρινό χρονικό ορίζοντα.
Πρόκειται για το αφανές κρατικό χρέος που προκύπτει από το κόστος του συνταξιοδοτικού, που ανέρχεται σε 28-32 δισ. τον χρόνο. Επομένως, μόνον για τα επόμενα είκοσι χρόνια το κράτος είναι χρεωμένο με ποσό που πλησιάζει τα 700 δισ. ευρώ. Απ’ αυτά, μόνον τα μισά μπορεί να συγκεντρώσει από τις τρέχουσες πανάκριβες εισφορές. Για τα υπόλοιπα αυξάνει τους φόρους.