Η ολοκλήρωση της τρίτης αξιολόγησης ανοίγει δρόμο όχι μόνον για τον τέταρτο και τελευταίο έλεγχο, που αναμένεται να εξελιχθεί στα τέλη της άνοιξης, αλλά και για την εξεύρεση της φόρμουλας εκείνης που θα ικανοποιήσει όλες τις πλευρές. Η κυβέρνηση δεν θέλει να ζητήσει «προληπτική πιστωτική γραμμή», ώστε να πουλήσει μια «σχεδόν καθαρή» έξοδο από τα μνημόνια. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αντιθέτως τη θεωρεί χρήσιμη, γιατί θα μπορέσει να συνεχίσει να τροφοδοτεί τις τράπεζες με ρευστότητα χωρίς άλλα εμπόδια. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν δηλώνει «ενθουσιασμένη» με καμία συνέχιση της εμπλοκής της, αφού στις Βρυξέλλες θέλουν με κάθε τρόπο να παύσει να θεωρείται η Ελλάδα «κράτος – εξαίρεση» της καλής εικόνας που φιλοτεχνείται στην Ευρωζώνη. Ακόμη και το ΔΝΤ προτάσσει μια δομική λύση για το ελληνικό χρέος και θεωρεί επαρκή την προφύλαξη που προσφέρει η σύσταση αποθεματικού κεφαλαίου.
Υπάρχουν τρία στοιχεία τα οποία, συνδυαζόμενα, δημιουργούν το κατάλληλο πλαίσιο για μια «ελεγχόμενη έξοδο» της Ελλάδας από την περίοδο της μνημονιακής επιτήρησης. Ξεκινώντας από το τέλος αυτή τη φορά, το αποθεματικό κεφάλαιο (γνωστό ως «κουμπαράς») θα προικοδοτηθεί με δάνειο 12 δισ., από τα υπόλοιπα της δανειακής σύμβασης του τρίτου μνημονίου. Επιπλέον, θα παραταθεί η δέσμευση 6-8 δισ. από την εσωτερική αποταμίευση που κλειδώθηκε τις ημέρες της κατάρρευσης σε πράξεις ρέπος.
Η λύση για το χρέος περνά, όπως είναι αναμενόμενο, από τη συμφωνία μεταξύ τεχνοκρατών για το μέγεθος του ακαθάριστου προϊόντος τα πολλά επόμενα χρόνια. Το Ταμείο, που μέχρι σήμερα περιορίζει την αύξηση του ΑΕΠ σε μόλις 1%, έχει ήδη κληθεί να τροποποιήσει την πρόβλεψή του και μάλλον θα το κάνει. Η κ. Λαγκάρντ, κατά την προχθεσινή συνάντησή της με τον κ. Τσίπρα στο Νταβός, έδειξε διατεθειμένη να βάλει μια πινελιά αισιοδοξίας, με την προϋπόθεση ότι θα υπάρξουν εγγυήσεις ότι η μεταρρυθμιστική προσπάθεια δεν θα σταματήσει· που σημαίνει ότι δεν αρκεί να περνά η κυβέρνηση νόμους, αλλά θα πρέπει να ελέγχεται ότι οι όποιες νέες ρυθμίσεις εφαρμόζονται στην πράξη και διορθώνονται ή ενισχύονται, όταν αυτό κρίνεται απαραίτητο.
Η ευρωομάδα προσχώρησε ήδη σε μια αντίληψη σύνθεσης προς αυτή την κατεύθυνση. Με την απόφαση της εβδομάδας που έφυγε οι υπουργοί Οικονομικών «προσκαλούν τους ευρωπαϊκούς θεσμούς και το ΔΝΤ να συνυπολογίσουν την ολιστική στρατηγική για την ανάπτυξη της Ελλάδας όταν θα επικαιροποιήσουν τα στοιχεία της Ανάλυσης Βιωσιμότητας του Χρέους». Η επιστράτευση της σημειολογίας από τους υπουργούς είναι ενδεικτική της προσπάθειας στην οποία εξαντλούνται τα μεγάλα κράτη προκειμένου να απαλλαγούν από το ελληνικό πρόβλημα. Πράγματι, η ολιστική προσέγγιση στηρίζεται στην αντίληψη ότι όλα τα στοιχεία μιας υπόθεσης είναι αλληλένδετα και αλληλοεξαρτώμενα προκειμένου να κριθεί το Ολον! Παρόμοια φιλοσοφική διατύπωση ταιριάζει υπέροχα στον μαρξιστή υπουργό Ευκλείδη Τσακαλώτο, ενώ από την πλευρά της η ευρωπαϊκή λαϊκή Δεξιά θα ισχυριστεί ότι η μεταμνημονιακή Ελλάδα θα χρειαστεί τη «βοήθεια του Θεού» για να επιτύχει την επόμενη μέρα. Βρέθηκε, λοιπόν, η μαγική συνταγή: η Ελλάδα θα υιοθετήσει οικειοθελώς ένα δικό της Πρόγραμμα Ολιστικής Ανάπτυξης. Υποτίθεται πως το Νέο Ελληνικό Πρόγραμμα, που θα συμπληρώνει με διακριτό τρόπο το υπάρχον μεσοπρόθεσμο, θα συνταχθεί από ελληνικά χέρια, αλλά είναι σίγουρο ότι θα βάλουν και οι θεσμοί το… χεράκι τους.
Το ενδιαφέρον βρίσκεται στο εξής: το Νέο Πρόγραμμα θα έχει συγκεκριμένους και μετρήσιμους στόχους, κατανεμημένους στον χρόνο και με προκαθορισμένη μέθοδο επιτήρησης. Επ’ αυτής της βάσης, εμείς (δηλαδή η εκάστοτε κυβέρνηση στην Αθήνα) θα δεσμευόμαστε για την αυστηρή εφαρμογή, ενώ οι εταίροι θα δεσμευθούν για την τμηματική παροχή διευκολύνσεων ώστε το βάρος του χρέους στην οικονομία να μη ξεπερνά ποτέ το όριο 15% επί του ΑΕΠ. Παρακαλώ να μη ρωτήσετε αν όλα τούτα μου θυμίζουν την όμορφη φράση από το παλιό Αλφαβητάρι, «Λόλα, να ένα μήλο», γιατί μόνον καταφατικά μπορώ να απαντήσω!