Η Ευρώπη να μιλήσει με ευθύτητα στην Τουρκία! Πολύ σωστά. Αφού ο ίδιος δεν μπορεί να το κάνει για τους γνωστούς λόγους, το ζήτησε, μάλλον θα έλεγα ότι ο Αλέξης Τσίπρας το απαίτησε από τους εταίρους, με τις δηλώσεις που έκανε, προσερχόμενος την Παρασκευή στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Μάλιστα, το έθεσε με άψογη γλωσσική ακρίβεια: να της μιλήσουν· γιατί μόνον αυτό μπορούν να κάνουν και τίποτε περισσότερο. Να της βάλουν μια φωνή, δηλαδή, μήπως και φοβηθεί να κάνει το βήμα στο Αιγαίο. (Μιλώ με υπονοούμενα και μεταφορές, για να μη σας ταράζω, ενόψει μάλιστα και εθνικής επετείου…)
Οταν λέω να της βάλουν φωνή, δεν εννοώ τίποτε ασυνήθιστο. Θα ήταν μάλιστα κουτό από ευρωπαϊκής πλευράς εάν η Ευρώπη, με αφορμή τον φόβο ενός θερμού διαλείμματος στον ψυχρό πόλεμο των ελληνοτουρκικών, αναλάμβανε αποτρεπτικό ρόλο έναντι της Τουρκίας. Διότι, πολύ απλά, δεν έχει τη δυνατότητα. Αν το έκανε, ίσως έτσι να έδινε κιόλας στην Τουρκία την ευκαιρία και να απλώσει χέρι (ακόμη χειρότερα, την πατούσα της) στο Αιγαίο ή παρακάτω και, συγχρόνως, να εκθέσει ανεπανόρθωτα την αδυναμία της Ευρώπης. Εχω υπερβολική φαντασία; Αυτό σίγουρα· αλλά και ο Ερντογάν έχει… Πώς να το πω για έναν ηγέτη διεθνούς κύρους, τον οποίο, αυτό τον καιρό, δεν πρέπει να δυσαρεστούμε; Ας πούμε, έχει «τα θέματά του» – με τον εαυτό του, εννοώ.
Είναι δε φανερό ότι η Τουρκία την οποία διαμορφώνει ο Ερντογάν έχει ή, τέλος πάντων, αναζητεί διαφορετικό στρατηγικό προσανατολισμό από εκείνον που είχαμε συνηθίσει. Δεν δείχνει να υπολογίζει όσο άλλοτε την Ευρώπη· σε εποχή μάλιστα που η Ευρώπη έχει απόλυτη ανάγκη την Τουρκία, για την προστασία των συνόρων της, των ευρωπαϊκών συνόρων. Εν πάση περιπτώσει, σε αυτό μόνο μπορούμε να ελπίζουμε από την Ευρώπη: μια φωνή όχι πολύ δυνατή, ώστε να μην αγριέψει την Τουρκία και την κάνει να στραφεί κατά της Ευρώπης, ούτε όμως και τελείως άνευρη, ώστε να περάσει απαρατήρητη.
Εχει γούστο όμως (και είναι τόσο χαρακτηριστικό του ΣΥΡΙΖΑ, πολιτισμικά μιλώντας) ότι, ενώ η κυβέρνηση εκλιπαρεί την Ευρώπη για λεκτική υποστήριξη έναντι της Τουρκίας, ο πρωθυπουργός ξεχνάει να πει μια καλή κουβέντα για την ευρωπαϊκή συμβολή σε έργα κοινής ωφελείας – και μάλιστα όταν τα εγκαινιάζει και εκμεταλλεύεται την ευκαιρία για να μιλήσει.
Η ενόχληση της Επιτροπής, που εκφράσθηκε μέσω του εκπροσώπου της, ήταν δικαιολογημένη, μολονότι ατυχώς διατυπωμένη. Δεν «αποσιώπησε» στην κουραστική ομιλία του ο Τσίπρας την ευρωπαϊκή συμβολή. Στο σημείο από 04.19 έως 04.29, στο βίντεο, αργόσυρτα και βαριεστημένα, ο πρωθυπουργός λέει: «Και πραγματοποιήθηκε (σ.σ.: το έργο) με συγχρηματοδότηση Ελλάδας και Ευρωπαϊκής Ενωσης και με χρηματοδοτική στήριξη της Ευρωπαϊκής Τραπέζης Επενδύσεων». Αυτό είναι όλο: δέκα δευτερόλεπτα σε μια ομιλία 24 λεπτών, ενώ σχεδόν σε κάθε παράγραφο δεν παραλείπει να υμνεί τον ΑΔΜΗΕ, που πραγματοποίησε το έργο, επειδή η κυβέρνησή του τον έσωσε από την ιδιωτικοποίηση! Για τη συμβολή της Ευρώπης –δηλαδή για την εισφορά του 80% του προϋπολογισμού του έργου– αυτό δεν το λες ούτε καν ξεπέτα. Πάντως, για να είμαι δίκαιος με την κυβέρνηση, το έδρανο από το οποίο μιλούσε ο Τσίπρας έφερε ευκρινώς το σήμα του ΕΣΠΑ, στο ίδιο μέγεθος με το εθνόσημο δίπλα…
Η κυβερνητική χοντράδα έγινε αισθητή και λόγω της ευκαιρίας για σύγκριση που επέτρεψε η συγκυρία. Την ίδια ή την επόμενη μέρα, δεν έχει σημασία, ο πρωθυπουργός δέχθηκε στο γραφείο του τον πρόεδρο του Ιδρύματος Νιάρχου και τον ευχαρίστησε επισήμως, όπως όφειλε να κάνει, για την ευγενή δωρεά του ιδρύματος, ύψους 200 εκατομμυρίων, σε ασθενοφόρα. Η Ευρώπη όμως είναι δεδομένη για τα «κακομαθημένα παιδιά της Ιστορίας». Υπάρχει πάντα εκεί, με τις υποχρεώσεις της ακέραιες έναντι ημών. Και είναι ακόμη χειρότερα, θα έλεγα, με αυτή την κυβέρνηση. Δεν μιλάμε απλώς για «κακομαθημένα», αλλά για «παλιόπαιδα» – και το λέω κομψά.