Στις αρχές Ιουλίου του 1921, το Εσκί Σεχίρ, το Αφιόν Καραχισάρ και η Κιουτάχεια είχαν επιτέλους καταληφθεί από την καταπονημένη ελληνική στρατιά. Ομως ο κύριος όγκος του αναδιοργανωμένου τουρκικού στρατού είχε υποχωρήσει βαθιά μέσα στην τουρκική ενδοχώρα, κάπου (πού όμως;) μπροστά από την Αγκυρα, τη νέα πρωτεύουσα, που έμοιαζε σαν να ξεφύτρωσε στη μέση μιας απέραντης, εξωγήινης ερήμου.
Κάθε φορά που πιάνουν οι μεγάλες ζέστες, ο νους μου γυρίζει σε εκείνα τα χρόνια: τις κρίσιμες (και τραγικά εσφαλμένες) αποφάσεις που πάρθηκαν εν μέσω καύσωνος, τον μακρινό εκείνο Ιούλιο, βαθιά στην Ανατολή, και την υπεράνθρωπη προσπάθεια που συντελέστηκε (με τραγική αποτυχία) τον Αύγουστο εκείνης της χρονιάς.
Ο Δημήτρης Φωτιάδης παραθέτει την αγωνία του πρίγκιπα Νικολάου, ο οποίος σημειώνει στο ημερολόγιό του: «Πρέπει να τελειώνομεν και δεν μπορούμε να κυνηγούμεν τον Κεμάλ εις τα ενδότερα της Ασίας. Πού θα μας πάη;».
Στο βιβλίο του «Η Μικρασιατική Καταστροφή», ο Κώστας Φωτιάδης παραθέτει έναν χαρακτηριστικό διάλογο ανάμεσα στον συνταγματάρχη Πτολεμαίο Σαρηγιάννη, υπαρχηγό του Επιτελείου Στρατού, και τον στενό σύμβουλο των Γούναρη – Θεοτόκη, Ξενοφώντα Στρατηγό, που διαμείβεται εκείνο τον μοιραίο Ιούλιο του 1921 στην Κιουτάχεια. «Τι έχεις, βρε αδελφέ!», κάνει ο Ξενοφών Στρατηγός βλέποντας τον Σαρρηγιάννη κακόκεφο. «Εδώ έχουμε νίκας και επιτυχίας, διατί στενοχωριέσαι;». Ο Σαρηγιάννης: «Βλέπω μεν τας νίκας και τας επιτυχίας, δεν βλέπω όμως διέξοδον της καταστάσεως της δημιουργουμένης μετά την υποχώρησιν του Κεμάλ προς την Αγκυραν». «Ας είναι», απαντά ο Ξ. Στρατηγός, «πρέπει να μελετήσης το ζήτημα περί εκστρατείας προς Αγκυραν».
Μετά το μοιραίο Μεγάλο Πολεμικό Συμβούλιο στην Κιουτάχεια, στις 16 Ιουλίου τα μεσάνυχτα, ο πρωθυπουργός Γούναρης αποστέλλει στην Αθήνα απόρρητο τηλεγράφημα απολύτου προτεραιότητος, όπου αναφέρει: «Επιχείρησις αύτη θα απαιτήση 20 μέχρι 40 ημερών. Πιθανότης υπάρχει ότι ο εχθρός θα αναμείνη εις γραμμάς αμύνης Σιβρί-Χισάρ ή ανατολικώτερον εκείθεν Σαγγαρίου, οπότε ήττα και συντριβή αυτού πιθανοτάτη. Κατόπιν τούτου απεφασίσθη ομοφώνως συνέχισις επιχειρήσεων. Εναρξις εκκινήσεως απαιτήση 10 ημέρας, ένεκα της ανάγκης ανεφοδιασμού των Μεραρχιών, ιδία δι’ υποδημάτων και ενδυμάτων».
Στις 18 Ιουλίου, στο Εσκί Σεχίρ, πραγματοποιείται μεγάλη τελετή, κατά την οποία ο βασιλιάς Κωνσταντίνος απονέμει το παράσημο στρατιωτικής αξίας του Αγίου Δημητρίου στις σημαίες 22 συνταγμάτων καθώς και σε 1.500 αξιωματικούς και οπλίτες. Οι ηθικές αμοιβές απονέμονται εν μέσω κραυγών από τους εξουθενωμένους άνδρες: «Θέλομεν απόλυσιν! Απόλυσιν!». Ανάλογα έκτροπα παρατηρήθηκαν και στην Κιουτάχεια, όταν άνδρες της 9ης Μεραρχίας περικύκλωσαν το αυτοκίνητο του Γούναρη απαιτώντας να απολυθούν.
Κι όμως, τους έστειλαν στην Αλμυρά Ερημο. Ο Κεμάλ έβλεπε τον κουρνιαχτό που σήκωναν οι Ελληνες από χιλιόμετρα μακριά. Τα υπόλοιπα είναι Ιστορία.