Η δημόσια συζήτηση γύρω από τη συμφωνία ανάμεσα στην Αθήνα και στα Σκόπια σχετικά με την ονοματολογική διαφορά, που κρατά καθηλωμένες τις σχέσεις των δύο κρατών σε εμβρυακό στάδιο τα τελευταία 27 χρόνια, είναι χρήσιμη για την εξαγωγή πολλαπλών συμπερασμάτων για το πολιτικό σύστημα και τις δυνατότητές του, αφενός να συζητήσει, αφετέρου να λύσει οποιοδήποτε πρόβλημα. Η συμφωνία που θα υπογραφεί, εκτός απροόπτου, αύριο στην ελληνική πλευρά της Μεγάλης Πρέσπας και θα εορτασθεί από τους αντισυμβαλλόμενους στην πλευρά της ΠΓΔΜ, μπορεί να θεωρηθεί καλή ή κακή. Επ’ αυτού η συζήτηση που μπορεί να διεξαχθεί είναι πραγματικά δίχως τέλος. Ωστόσο, έχει ένα πλαίσιο. Και αυτό είναι η δημοκρατική λειτουργία του πολιτεύματος. Χθες οι νοσταλγοί του ναζισμού έδειξαν το γνωστό, γνώριμο πια σε όλους πρόσωπό τους.
Η ακραία συμπεριφορά των χρυσαυγιτών δεν έχει τίποτε αντίστοιχο στη δημόσια σφαίρα. Αλλά έχει εξελιχθεί μέσα σε μια νοσηρή ατμόσφαιρα εθνικολαϊκιστικής έξαρσης, όπου όποιος τάσσεται υπέρ της διεθνούς συμφωνίας ανάμεσα στην Αθήνα και τα Σκόπια είναι «προδότης», «εκχωρεί έδαφος», «μειοδοτεί» και άλλες παρόμοιες χυδαίες εκφράσεις. Αυτή η νοσηρή ατμόσφαιρα, εντός της οποίας τσαλαβουτούν διάφοροι, ακόμη και παίκτες εξ ορισμού θεσμικοί ή… «θεσμιζόμενοι», δεν είναι βέβαια κάτι που εμφανίστηκε αυτή τη στιγμή. Ο εθνικολαϊκισμός του 2018 προέρχεται από τη μήτρα του ίδιου εθνικολαϊκισμού που από το 2012 έως το 2015 ταλάνισε τη χώρα. Εκείνη η εκδοχή ουσιαστικά διέλυσε την Κεντροαριστερά εις τα εξ ων συνετέθη. Εν ολίγοις, το ΠΑΣΟΚ, το οποίο οι πολίτες θεώρησαν υπεύθυνο για την κατακρήμνιση του βιοτικού επιπέδου τους. Τα τελευταία δύο χρόνια, όπως έχει υπογραμμιστεί επανειλημμένως από την παρούσα στήλη, τα προβλήματα ασφαλείας στην περιοχή, από την Τουρκία και τα Βαλκάνια έως την Ανατολική Μεσόγειο, έφεραν την κρίση από το εξωτερικό περίβλημα μέσα στον πυρήνα της κυριαρχίας.
Και ο εθνικολαϊκισμός άρχισε να μετακινείται από τις λατινοαμερικανικού τύπου φεστιβαλικές εκδηλώσεις στη μαύρη, ακροδεξιά μορφή του, όπου το περικυκλωμένο έθνος μάχεται όχι μόνο έναντι των εξωτερικών προκλήσεων, αλλά και του «εσωτερικού εχθρού». Οι συντεταγμένες δυνάμεις του τόπου είναι υποχρεωμένες να ορθώσουν μέτωπο απέναντι σε αυτή την αποκρουστική ατμόσφαιρα που δημιουργείται. Διαφορετικά, οι επιπτώσεις θα είναι καταστροφικές για όλους.