Η Μεσόγειος δεν μπορεί να γίνει αραβική θάλασσα, έγραψα τις προάλλες, με αποτέλεσμα να με αποκαλέσουν κάποιοι ακτιβιστές ανιστόρητο και αγεωγράφητο στο όνομα της πολυπολιτισμικότητας. Μα ο Νότος της Μεσογείου από την Ανατολή έως τη Δύση, με εξαίρεση το Ισραήλ είναι αραβικός, η δε Τουρκία είναι μουσουλμανική χώρα, επιχειρηματολογούν. Μάλλον εννοούν ότι η Τουρκία έγινε μουσουλμανική επί Ερντογάν και θα ήθελα να ξέρω τι απάντηση θα τους έδινε κάποιος κάτοικος της Σμύρνης ή κάποιος συγγραφέας, όπως ο Παμούκ ή ο Γκιουρσέλ. Ως προς τη γεωγραφία, όταν λέμε ότι ο Νότος είναι αραβικός, αυτό δεν σημαίνει ότι όλη η Μεσόγειος είναι αραβική. Μεσόγειος είναι και ο Βορράς, η Ελλάδα, η Ιταλία, η Γαλλία και η Ισπανία. Εκεί έγκειται και το ενδιαφέρον του μεσογειακού χώρου: υπάρχουν εσωτερικά πολιτισμικά σύνορα τα οποία παρέμειναν ενεργά σε όλη τη διάρκεια της Ιστορίας του. Από τότε που κατέρρευσε η ενότητα που είχε επιβάλει η Pax Romana του Αυγούστου έως σήμερα. Το Χαλιφάτο προσπάθησε να επεκταθεί και πέρα από την Ιβηρική, όμως δεν τα κατάφερε και περιορίσθηκε στην απέναντι όχθη του Γιβραλτάρ. Οι Οθωμανοί σταμάτησαν στη Ναύπακτο, όταν προσπάθησαν να μετατρέψουν τη Μεσόγειο σε δική τους θάλασσα. Εκεί ως γνωστόν πολέμησε και κάποιος Θερβάντες, Ισπανός, άρα μεσογειακός, ένας από τους συγγραφείς που θεμελίωσαν τη σύγχρονη Ευρώπη. Μήπως η Αναγέννηση ξεκίνησε στη μεσογειακή Ιταλία;
Αυτά ως προς την Ιστορία και τη γεωγραφία. Περισσότερα στο μεγαλειώδες έργο του Μπροντέλ για όσους ενδιαφέρονται και τους περισσεύει χρόνος από τον ακτιβισμό τους. Και τώρα ας έρθουμε στο παρόν. Οι συνεχείς μεταναστευτικές ροές από τον Νότο της Μεσογείου προς τον Βορρά της, πότε σε ύφεση και πότε σε έξαρση, απειλούν να καταργήσουν αυτά τα εσωτερικά σύνορα. Σε 100 εκατομμύρια υπολογίζονται οι Αφρικανοί που θα έχουν περάσει στην Ευρώπη έως το 2050. Θα είμαι ενενήντα έξι ετών, αν ζω, οπότε, όπως αντιλαμβάνεσθε, το ζήτημα με καίει προσωπικά. Προς το παρόν, μπορώ να ενδιαφερθώ για το γεγονός ότι οι μεταναστευτικές ροές έχουν προκαλέσει πολιτική κρίση στην Ε.Ε., απειλούν την κυβέρνηση της Γερμανίας, τους χρωστάμε την αποχώρηση της Αγγλίας και τον κίνδυνο να καταργηθεί η Συνθήκη Σένγκεν, μία από τις σημαντικότερες κατακτήσεις της Ευρώπης. Η μόνη χώρα που μοιάζει να μην αντιλαμβάνεται τις πραγματικές διαστάσεις του προβλήματος είναι η χώρα που έχει πληγεί περισσότερο από όλες τις υπόλοιπες, η δική μας.
«Αποφύγαμε την επαναπροώθησή τους στην Αφρική», δήλωσε ο αγέρωχος Τσίπρας της αμεριμνησίας. Και τι σημαίνει αυτό; Επικράτησε ο ανθρωπισμός. Μα περί αυτού πρόκειται. Ο μόνος τρόπος για να σωθεί ο ανθρωπισμός μας είναι να προστατεύσουμε τα πολιτισμικά σύνορά μας. Διότι αν η Μεσόγειος γίνει αραβική θάλασσα, θα τον ψάχνουμε κάπου ανάμεσα στους Λαιστρυγόνες και τους Κύκλωπες.