Ανεβάζουν ταχύτητα τα ερευνητικά ιδρύματα της χώρας για να δώσουν καινοτόμες και προωθητικές λύσεις στην πορεία προς την ηλεκτροκίνηση και ευρύτερα στη νέα εποχή της πιο καθαρής ενέργειας. Το Ιδρυμα Τεχνολογίας και Ερευνας (ΙΤΕ) βρίσκεται στην πρώτη γραμμή αυτής της προσπάθειας, ενεργοποιώντας ένα πολύπλευρο ερευνητικό «οπλοστάσιο», συντονίζοντας μάλιστα και μεγάλα ευρωπαϊκά προγράμματα. «Το ΙΤΕ και τα Ινστιτούτα του έχουν αναπτύξει μία σειρά από καινοτόμες ερευνητικές δράσεις, οι οποίες σχετίζονται με την ηλεκτροκίνηση και την πράσινη οικονομία», λέει στην «Κ» ο πρόεδρος του Δ.Σ. του Ιδρύματος Ερευνας και Τεχνολογίας Νεκτάριος Ταβερναράκης. Πιο αποδοτικές και ανθεκτικές μπαταρίες και συσσωρευτές, παραγωγή υδρογόνου από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και αξιοποίησή του σε κυψέλες (στοιχεία) καυσίμου, ανάπτυξη του δικτύου φόρτισης, συστήματα διάχυτης νοημοσύνης για τη λειτουργία του δικτύου των σταθμών επαναφόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων, αλλά και συστήματα για την ανάπτυξη των ΑΠΕ, την εξοικονόμηση ενέργειας και τις ανθεκτικές και βιώσιμες πόλεις, είναι ορισμένα μόνο από τα πεδία όπου αναπτύσσονται δεκάδες πρωτοποριακά προγράμματα του ΙΤΕ σε διάφορες πόλεις της χώρας. Μέλος του Επιστημονικού Συμβουλίου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ερευνας (ERC) και της Ακαδημίας Αθηνών, ο κ. Ταβερναράκης υπογραμμίζει πως «ο ρόλος των ερευνητικών ιδρυμάτων δεν μπορεί παρά να είναι καθοριστικός στη διαδικασία μετάβασης στην ηλεκτροκίνηση και στην εποχή της πράσινης ανάπτυξης».
Ο Νεκτάριος Ταβερναράκης είναι επίσης μέλος της Ακαδημίας Αθηνών και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ερευνας (ERC) (Φωτ. CHRISTOS TSOUMPLEKAS).
– Ποια θα είναι η συμβολή του ΙΤΕ στην ερευνητική προσπάθεια για την ηλεκτροκίνηση;
– Το Ιδρυμα Τεχνολογίας και Ερευνας, ανταποκρινόμενο στις συνεχώς αυξανόμενες προκλήσεις που θέτουν η κλιματική αλλαγή και η ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος, έχει σημαντική ερευνητική δραστηριότητα και αναπτύσσει πρωτοποριακή τεχνολογία στον τομέα της ηλεκτροκίνησης, των πράσινων τεχνολογιών και της πράσινης ανάπτυξης. Ερευνητές του ΙΤΕ έχουν εξασφαλίσει εξαιρετικά ανταγωνιστικές χρηματοδοτήσεις από την Ευρωπαϊκή Ενωση και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Ερευνας, για έρευνα σε τομείς όπως η κλιματική αλλαγή και η αντιμετώπιση των επιπτώσεών της. Ηδη, το ΙΤΕ συντονίζει μεγάλα ευρωπαϊκά ερευνητικά δίκτυα, με αυτή τη στόχευση. Η συνεισφορά των πρωτοβουλιών αυτών στο εθνικό σχέδιο μετάβασης στην ηλεκτροκίνηση αναμένεται να είναι ιδιαιτέρως σημαντική, στην οικονομία, την εξοικονόμηση ενέργειας, το περιβάλλον και την υγεία.
– Ποια είναι η ερευνητική πλευρά αυτού του σχεδίου;
– Πρόκειται για ένα σχέδιο ολιστικό, το οποίο περιλαμβάνει την «Πράσινη Συμφωνία» που υπεγράφη από το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, το υπουργείο Ενέργειας και Περιβάλλοντος και 19 φορείς, συμπεριλαμβανομένου του ΙΤΕ. Τα ερευνητικά ιδρύματα της χώρας καλούνται να συνεισφέρουν, μεταξύ άλλων, στους εξής κύριους «πράσινους» άξονες: Πρώτον, στη συμβουλευτική υποστήριξη αναφορικά με την ανάπτυξη τεχνολογιών και υποδομών για την αναβάθμιση της ηλεκτροκίνησης, αλλά και τη διαμόρφωση πολιτικών για την ανάπτυξη καινοτόμων λύσεων. Δεύτερον, στην αυτονομία των ηλεκτρικών οχημάτων μέσω της ανάπτυξης υβριδικών τεχνολογιών ηλεκτροκίνησης με συνδυασμό τεχνολογιών υδρογόνου και συσσωρευτών. Τρίτον, στην ανάπτυξη υποδομών παραγωγής υδρογόνου από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας για την τροφοδοσία οχημάτων κυψελών καυσίμου με υδρογόνο. Τέταρτον, στη δημιουργία νέων τεχνολογιών στην αλυσίδα τροφοδοσίας σταθμών, δικτύων και οχημάτων.
– Ποιες είναι οι πιο σημαντικές προκλήσεις που πρέπει να απαντήσει η ερευνητική προσπάθεια;
– Η μετάβαση προς μια κλιματικά ουδέτερη οικονομία, έως το 2050, αποτελεί έναν από τους βασικούς στόχους της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας (European Green Deal). Η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής προϋποθέτει την εφαρμογή καινοτόμων τεχνολογιών, φιλικών προς το περιβάλλον. Προκειμένου να διασφαλιστούν η μείωση τις ατμοσφαιρικής ρύπανσης και η ανάπτυξη της «πράσινης οικονομίας», η ερευνητική προσπάθεια θα μπορούσε να εστιαστεί στην αναβάθμιση της ηλεκτροκίνησης, μέσω της αυτονομίας και της απόδοσης των ηλεκτρικών οχημάτων, στην ανάπτυξη υποδομών παραγωγής υδρογόνου και στην ανάπτυξη σταθμών τροφοδοσίας για την υποστήριξη της ηλεκτροκίνησης. Εξίσου σημαντικές προκλήσεις είναι η αύξηση της απόδοσης των συσσωρευτών, η μείωση των εκπομπών ατμοσφαιρικών ρύπων και η ανάπτυξη τεχνολογιών Internet of Things (IoT), σε «έξυπνα» ηλεκτρικά δίκτυα, για τη σωστότερη διαχείριση σταθμών επαναφόρτισης ηλεκτρικών αυτοκινήτων. Αν καταφέρουμε να απαντήσουμε στις παραπάνω προκλήσεις θα συμβάλλουμε καταλυτικά στην αναβάθμιση της ζωής στις πόλεις, στην καλύτερη ποιότητα της ατμόσφαιρας, μειώνοντας έτσι, μακροπρόθεσμα, τα ποσοστά πρόωρης θνησιμότητας του πληθυσμού.
– Δώστε μας ορισμένα παραδείγματα των δράσεων του ΙΤΕ.
– Το ΙΤΕ έχει να επιδείξει σημαντικό έργο στον τομέα των υβριδικών τεχνολογιών ηλεκτροκίνησης, με συνδυασμό τεχνολογιών υδρογόνου και συσσωρευτών, για την αύξηση της αυτονομίας των ηλεκτρικών οχημάτων. Συγκεκριμένα, υπάρχουν δραστηριότητες, τόσο στο αντικείμενο των ηλεκτροδίων όσο και σε αυτό των πολυμερικών ηλεκτρολυτών, για νέας γενιάς επαναφορτιζόμενες μπαταρίες. Μια ακόμα πρωτοποριακή δράση των ερευνητικών ομάδων του ΙΤΕ αποτελεί η ανάπτυξη υποδομών παραγωγής υδρογόνου από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας για την τροφοδοσία οχημάτων κυψελών καυσίμου με υδρογόνο. Εχει αναπτυχθεί μία σειρά δραστηριοτήτων που αφορούν φωτοβολταϊκά συστήματα, όπως η ανάπτυξη καινοτόμων ηλεκτροδίων και ηλεκτρολυτών για μπαταρίες.
– Και με τους σταθμούς φόρτισης;
– Θεωρώ πως ένα από τα πιο σημαντικά βήματα που πρέπει άμεσα να γίνουν, προκειμένου να έχουμε διευρυμένη υιοθέτηση της ηλεκτροκίνησης, είναι η δημιουργία εκτεταμένου δικτύου σταθμών φόρτισης οχημάτων σε όλη την επικράτεια. Ενα τέτοιο δίκτυο θα είναι καταλύτης για την εξάπλωση της ηλεκτροκίνησης σε όλη τη χώρα, και όχι μόνο στα μεγάλα αστικά κέντρα. Επιπλέον, θα πρέπει η διαχείριση του δικτύου αυτού να γίνεται με τρόπο αποτελεσματικό και να προσφέρονται υπηρεσίες φιλικές προς τον τελικό χρήστη. Στον τομέα αυτό, το ΙΤΕ αναπτύσσει ευέλικτα εργαλεία διάχυτης νοημοσύνης, τα οποία έχουν τη δυνατότητα να ενημερώνουν, σε πραγματικό χρόνο, τους οδηγούς για την κατάσταση του δικτύου και τη διαθεσιμότητα σταθμών φόρτισης οχημάτων. Η χρήση τέτοιων εργαλείων θα διευκολύνει, ακόμα περισσότερο, την υιοθέτηση της ηλεκτροκίνησης, κάνοντάς την ακόμα πιο ελκυστική για τους τελικούς αποδέκτες.
– Πώς βγαίνει στην κοινωνία το ερευνητικό έργο του ΙΤΕ;
– Η ερευνητική μας προσπάθεια έχει διαμορφώσει μια σημαντική δυναμική, με ερευνητικά αποτελέσματα τα οποία μπορούν να αξιοποιηθούν μέσω εταιρειών τεχνοβλαστών (spin-offs) σε πολλά υποσχόμενες κατευθύνσεις. Επιγραμματικά, θα μπορούσα να αναφέρω ότι υπάρχει σημαντική τεχνογνωσία για τη δημιουργία spin offs στους τομείς των συσσωρευτών, των smart grids, των υποσταθμών παραγωγής υδρογόνου και των smart sensors. Μάλιστα, το ΙΤΕ διαθέτει ένα έμπειρο γραφείο διαμεσολάβησης, το Δίκτυο ΠΡΑΞΗ, με σημαντικότατη εμπειρία στην μεταφορά τεχνολογίας, που μεσολαβεί μεταξύ ερευνητών και επενδυτών, προκειμένου να αξιοποιηθεί η έρευνα προς όφελος της κοινωνίας. Είτε αυτό είναι ένα νέο φάρμακο, μια νέα τεχνολογία, μια νέα υπηρεσία, ή ένα νέο app. Το δίκτυο έχει έδρα στην Αθήνα και προσφέρει υπηρεσίες σε όλη τη χώρα.