«H ανώτατη εκπαίδευση είναι βασικός πυλώνας της διμερούς σχέσης μας. Εδώ και δεκαετίες, χιλιάδες Ελληνες επιλέγουν σπουδές σε βρετανικά πανεπιστήμια ή κολέγια. Σε όλο τον κόσμο, η βρετανική ανώτατη εκπαίδευση είναι συνώνυμη της ποιότητας και της πρωτοπορίας της σκέψης. Αυτό δημιουργεί τεράστια οφέλη για το Ηνωμένο Βασίλειο, την οικονομική του ανάπτυξη αλλά και την πολιτισμική επιρροή του», λέει στην «Κ» η πρέσβειρα του Ηνωμένου Βασιλείου στην Ελλάδα, Κέιτ Σμιθ. Για τον λόγο αυτό, οι θέσεις στα βρετανικά ΑΕΙ είναι περιζήτητες από ξένους φοιτητές, ενώ η Βρετανία είναι ο πιο δημοφιλής εκπαιδευτικός προορισμός στο εξωτερικό για τους Ελληνες φοιτητές εδώ και αρκετές δεκαετίες. Υπολογίζεται ότι οι Ελληνες απόφοιτοι βρετανικών πανεπιστημίων είναι περίπου 300.000, ενώ πάνω από 10.000 Ελληνες είναι εγγεγραμμένοι σε πτυχιακά και μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών βρετανικών πανεπιστημίων.
Ωστόσο, η αποχώρηση της Βρετανίας από την Ε.Ε. δημιουργεί νέα δεδομένα για τους ξένους φοιτητές στη χώρα, καθώς και για εκείνους που θα επιλέξουν στο μέλλον βρετανικό ΑΕΙ. Συγκεκριμένα, «μετά και τη λήξη της μεταβατικής περιόδου τον Δεκέμβριο 2020, οι φοιτητές από την Ευρωπαϊκή Ενωση που θα αιτηθούν την εισαγωγή τους σε βρετανικά πανεπιστήμια από την επόμενη ακαδημαϊκή χρονιά 2021-2022 θα θεωρούνται διεθνείς», λέει στην «Κ» η Αναστασία Ανδρίτσου, διευθύντρια του Βρετανικού Συμβουλίου στην Ελλάδα. Η κ. Σμιθ και η κ. Ανδρίτσου, στην κοινή συνέντευξή τους στην «Κ», εξηγούν τις βασικές αλλαγές στο νέο τοπίο των βρετανικών ΑΕΙ στη μετά Brexit εποχή. Ενδεικτικά, τα δίδακτρα θα καθορίζονται από το κάθε πανεπιστήμιο και θα διαφέρουν ανά επιστημονικό πεδίο και επίπεδο σπουδών. Αντί της μέχρι τώρα παροχής του φοιτητικού δανείου, θα υπάρχουν υποτροφίες για Ευρωπαίους φοιτητές. Από το καλοκαίρι του 2021, οι διεθνείς σπουδαστές που θα αποφοιτήσουν θα έχουν τη δυνατότητα να παραμείνουν για αναζήτηση και εύρεση εργασίας για δύο έτη στη Βρετανία, ενώ για κατόχους διδακτορικών ο χρόνος είναι τρία έτη.
– Μειώθηκαν οι ξένοι φοιτητές στη Βρετανία λόγω Brexit; Τι ισχύει για τους Ελληνες; Πόσοι Ελληνες σπουδάζουν σε βρετανικά ΑΕΙ τα τελευταία χρόνια;
Κέιτ Σμιθ: H ανώτατη εκπαίδευση είναι βασικός πυλώνας της διμερούς σχέσης μας. Εδώ και δεκαετίες, χιλιάδες Ελληνες επιλέγουν σπουδές σε βρετανικά πανεπιστήμια ή κολέγια. Υπολογίζουμε ότι οι Ελληνες απόφοιτοι βρετανικών πανεπιστημίων είναι περίπου 300.000. Αποτελούν ένα μοναδικό «κεφάλαιο» των διμερών σχέσεών μας, το οποίο εκτιμούμε απεριόριστα: σημαίνει ότι το ένα τρίτο των Ελλήνων έχει αποκτήσει εμπειρίες στο Ηνωμένο Βασίλειο σε μια κομβική στιγμή της ζωής του, εμπειρίες σχεδόν αποκλειστικά θετικές. Κι αυτό δεν αφορά μόνο την ποιότητα των σπουδών, αλλά και την έκθεση των νέων Ελλήνων στους βρετανικούς θεσμούς, στη βρετανική κουλτούρα, στην πρόσβαση στην έρευνα, στην τεχνολογία, στους επαγγελματικούς ορίζοντες, στις ευκαιρίες για δυνατές φιλίες και επιτυχημένες συνεργασίες.
Αναστασία Ανδρίτσου: Η Βρετανία είναι ο πιο δημοφιλής εκπαιδευτικός προορισμός στο εξωτερικό για τους Ελληνες φοιτητές (μετά την Κύπρο τα τελευταία χρόνια) εδώ και αρκετές δεκαετίες. Πάνω από 10.000 Ελληνες είναι εγγεγραμμένοι σε πτυχιακά και μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών βρετανικών πανεπιστημίων, γεγονός που ενισχύει τους στενούς εκπαιδευτικούς δεσμούς μεταξύ Ελλάδας και Βρετανίας. Παρατηρήθηκε μια μικρή μείωση ενδιαφέροντος αυτή τη χρονιά – μείωση η οποία ήταν, όμως, σε ένα βαθμό αναμενόμενη και κατανοητή λόγω της συνεχιζόμενης αβεβαιότητας. Καθώς η βρετανική κυβέρνηση έχει ανακοινώσει το νέο σύστημα και τις διαδικασίες και όλο και περισσότεροι Ελληνες ενημερώνονται για τις αλλαγές, ελπίζουμε/εκτιμούμε πως το ενδιαφέρον θα ανακάμψει.
– Ποιες αλλαγές θα υπάρξουν στον τομέα της ανώτατης εκπαίδευσης στο Ηνωμένο Βασίλειο μετά τη λήξη της μεταβατικής περιόδου για την αποχώρηση της χώρας από την Ευρωπαϊκή Ενωση;
Α.Α.: Μετά τη λήξη της μεταβατικής περιόδου τον Δεκέμβριο 2020, οι φοιτητές από την Ευρωπαϊκή Ενωση που θα αιτηθούν την εισαγωγή τους σε βρετανικά πανεπιστήμια από την επόμενη ακαδημαϊκή χρονιά 2021-2022 θα θεωρούνται διεθνείς. Τα δίδακτρα θα καθορίζονται από το κάθε πανεπιστήμιο και θα διαφέρουν ανά επιστημονικό πεδίο και επίπεδο σπουδών. Αντί της μέχρι τώρα παροχής του φοιτητικού δανείου, τα πανεπιστήμια αναμένεται σύντομα να ανακοινώσουν υποτροφίες ή άλλες διευκολύνσεις/χρηματικές παροχές για Ευρωπαίους φοιτητές. Επίσης, από το καλοκαίρι του 2021, οι διεθνείς σπουδαστές που ολοκληρώνουν πτυχιακά ή μεταπτυχιακά προγράμματα και αποφοιτούν, έχουν τη δυνατότητα να παραμείνουν για αναζήτηση και εύρεση εργασίας για δύο έτη στη Βρετανία (για κατόχους διδακτορικών ο χρόνος είναι τρία έτη) μέσω του νέου Graduate Immigration Route. Εφόσον έχουν εξασφαλίσει εργασία πριν από τη λήξη της διετίας ή τριετίας, αντιστοίχως, μπορούν να αιτηθούν για περαιτέρω παραμονή μέσω του Skilled Worker Route του μεταναστευτικού συστήματος της Μ. Βρετανίας.
– Τι σημαίνουν οι αλλαγές αυτές για τους ξένους φοιτητές, όπως οι Ελληνες, που σπουδάζουν σε βρετανικά ΑΕΙ;
Α.Α.: Η ακαδημαϊκή χρονιά 20/21, που μόλις τώρα ξεκίνησε, δεν θα επηρεαστεί από τις επερχόμενες αλλαγές. Τα δίδακτρα των πανεπιστημίων που αναφέρονται σε φοιτητές που προέρχονται από χώρες της Ε.Ε., για πτυχιακά και μεταπτυχιακά προγράμματα, παραμένουν ίδια με αυτά που καλούνται να καταβάλλουν και οι Βρετανοί φοιτητές. Σημαντικό να τονίσουμε ότι αυτό θα ισχύει καθ’ όλη τη διάρκεια της φοίτησής τους στο συγκεκριμένο πρόγραμμα. Επιπλέον, αν το επιλέξει ο φοιτητής, θα έχει δικαίωμα να λάβει φοιτητικό δάνειο, το οποίο και θα αποπληρώσει σταδιακά μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του. Αυτές οι συνθήκες θα ισχύουν και για τα προγράμματα που θα ξεκινήσουν πριν από την 21η Ιουλίου 2021. Οι σπουδαστές που βρίσκονται στη Βρετανία ή σκοπεύουν να έρθουν πριν από τις 31 Δεκεμβρίου 2020 δεν χρειάζονται φοιτητική βίζα, όμως πρέπει να καταθέσουν αίτηση ηλεκτρονικά στο λεγόμενο EU Settlement Scheme (στην ιστοσελίδα www.gov.uk/settled-status-eu-citizens-families/applying-for-settled-status) έως τις 30 Ιουνίου 2021.
– Και για όσους ξένους επιθυμούν να σπουδάσουν στη Βρετανία, τι θα αλλάξει;
Α. Α.: Οι ενδιαφερόμενοι για σπουδές στη Βρετανία θα πρέπει να ερευνήσουν προσεκτικά τα πανεπιστήμια του ενδιαφέροντός τους και να ενημερωθούν για τα δίδακτρα, άλλους τρόπους οικονομικής υποστήριξης, όπως υποτροφίες, καθώς πολλά πανεπιστήμια προσφέρουν αυτές τις δυνατότητες. Θα πρέπει επίσης να ενημερωθούν για τη διαδικασία της φοιτητικής βίζας, η οποία θεωρείται απλή και υπάρχουν σχετικές κατατοπιστικές οδηγίες στην ιστοσελίδα της βρετανικής κυβέρνησης (www.gov.uk) και του Βritish Council (https://study-uk.britishcouncil.org/). Αλλά και το πανεπιστήμιο που θα επιλέξουν θα προσφέρει σημαντική υποστήριξη σε όλη τη διαδικασία. Από την 1η Ιανουαρίου 2021, η είσοδος στη χώρα για τους φοιτητές θα επιτρέπεται μόνο με την έγκριση της φοιτητικής βίζας (Student Route) αν το πρόγραμμα σπουδών διαρκεί πάνω από έξι μήνες. Οσοι ενδιαφέρονται να έρθουν στη Βρετανία για σπουδές από 1η Ιανουαρίου 2021 μπορούν να ξεκινήσουν τη διαδικασία της φοιτητικής βίζας άμεσα.
Θα ανταποκριθούμε στην πρόκληση
– Πώς μπορεί να πάρει πλέον άδεια παραμονής ή φοιτητική βίζα ένας ξένος που επιθυμεί να σπουδάσει στο Ηνωμένο Βασίλειο;
Κέιτ Σμιθ: Η διαδικασία για την έκδοση σπουδαστικής βίζας γίνεται ηλεκτρονικά, είναι απλή και δεν απαιτεί την παράδοση ταξιδιωτικών ή άλλων εγγράφων εφόσον πληρούνται τα βιομετρικά κριτήρια. Επιπλέον, ο κάθε φοιτητής θα πρέπει να ικανοποιεί τους όρους απόκτησης της φοιτητικής βίζας. Η αίτηση για φοιτητική βίζα μπορεί να κατατεθεί έως και 6 μήνες πριν από την έναρξη των σπουδών.
– Τι θα ισχύσει για τα δίδακτρα των ξένων φοιτητών;
Αναστασία Ανδρίτσου: Σε πολλές περιπτώσεις, τα λεγόμενα διεθνή δίδακτρα που θα κληθούν να πληρώσουν οι Ευρωπαίοι σπουδαστές δεν θα ξεπερνούν πολύ τα δίδακτρα των Βρετανών σπουδαστών. Από επίσημες πηγές, το μέσο ύψος διδάκτρων εκτιμάται πως θα κυμαίνεται στις 15.000 λίρες ετησίως. Τα εργαστηριακά προγράμματα σπουδών αναμένεται να κινηθούν σε υψηλότερα επίπεδα.
– Στην Ελλάδα υπάρχουν ιδιωτικά κολέγια που συνεργάζονται με βρετανικά ΑΕΙ και δίνουν πτυχία με σφραγίδα του βρετανικού ΑΕΙ. Ωστόσο, υπάρχουν πληροφορίες ότι τα ελληνικά κολέγια χρησιμοποιούν διδάσκοντες που δεν έχουν διδακτορικό τίτλο. Εχετε ελέγξει αυτές τις συνεργασίες δικαιόχρησης;
Κ.Σ.: Βλέπουμε πολύ θετικά τις συνεργασίες που επιβεβαιώνουν τις εξαιρετικές και πολυετείς ακαδημαϊκές σχέσεις μεταξύ Ελλάδας και Βρετανίας. Οι συνεργασίες αυτές ορίζονται από αυστηρούς κανονισμούς που τίθενται από τις δύο χώρες και εφαρμόζονται από τα συνεργαζόμενα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Τα βρετανικά πανεπιστήμια, να θυμίσουμε, είναι ελεύθερα να παρέχουν τα προγράμματα σπουδών που επιλέγουν και να θέτουν τους όρους επιλογής των ακαδημαϊκών τους. Ανάμεσα σε αυτούς θα βρούμε καταξιωμένους στον τομέα τους επαγγελματίες, με μακρά ακαδημαϊκή προσφορά, που μπορεί να μην έχουν διδακτορικό τίτλο.
Α.Α.: Οι συνεργασίες αυτές, τουλάχιστον αυτές που προσφέρονται μέσω των κολεγίων, ελέγχονται περιοδικά από τον βρετανικό φορέα αξιολόγησης (Quality Assurance Agency) αλλά και τακτικά από τις υπηρεσίες των ιδίων των πανεπιστημίων και άλλων εποπτικών φορέων της Βρετανίας. Το υπ. Παιδείας της Ελλάδας έχει τον κύριο λόγο στην αδειοδότηση, λειτουργία και αναγνώριση των συνεργασιών αυτών.
– Γιατί ένας νέος από χώρα-μέλος της Ε.Ε. να επιλέξει τη Βρετανία για σπουδές και όχι μια άλλη χώρα-μέλος της Ε.Ε.;
Α.Α.: Η Βρετανία προσφέρει ανώτατη εκπαίδευση διεθνούς κλάσης, συνδυάζοντας τη φοίτηση σε παγκοσμίως αναγνωρισμένα πανεπιστήμια με καινοτόμους μεθόδους διδασκαλίας, η οποία στηρίζεται στην ανάπτυξη της κριτικής σκέψης, της δημιουργικότητας και της αυτοπεποίθησης. Για παράδειγμα, ένας στους τέσσερις παγκόσμιους ηγέτες και 38% των κατόχων βραβείoυ Νομπέλ έχουν σπουδάσει σε βρετανικό πανεπιστήμιο. Σύμφωνα με το QS global survey, οι απόφοιτοι των βρετανικών πανεπιστημίων έχουν την πρωτιά στις προτιμήσεις των εργοδοτών σε παγκόσμιο επίπεδο. Κατά τη διάρκεια των σπουδών τους, οι φοιτητές έχουν την ευκαιρία να συμμετάσχουν σε προγράμματα μαθητείας, εθελοντικές δράσεις, αλλά και σε προγράμματα που συνδέονται με την επίλυση τοπικών και παγκόσμιων κοινωνικών προσκλήσεων. Τα βρετανικά πανεπιστήμια κατέχουν τη δεύτερη θέση στον κόσμο όσον αφορά την επιστημονική έρευνα χάρις στο κορυφαίο ακαδημαϊκό προσωπικό και τις εξαιρετικές υποδομές τους.
Κ.Σ.: Σε όλο τον κόσμο, η βρετανική ανώτατη εκπαίδευση είναι συνώνυμη της ποιότητας και της πρωτοπορίας της σκέψης. Αυτό δημιουργεί τεράστια οφέλη για το Η.Β., την οικονομική του ανάπτυξη αλλά και την πολιτισμική του επιρροή. Οι συνέργειες που δημιουργεί η διεθνής εκπαίδευση μας βοηθούν όλους να ανταποκριθούμε σε παγκόσμιες προκλήσεις πολύ πιο αποτελεσματικά. Προφανώς, δεν έχουμε καμιά πρόθεση να χάσουμε ή να υποσκάψουμε τα δυνατά μας σημεία. Ομως, ως αγορά, η παγκόσμια εκπαίδευση αναπτύσσεται γρήγορα και βλέπουμε φιλόδοξους ανταγωνιστές να δραστηριοποιούνται εξίσου ενεργά. Θα ανταποκριθούμε στην πρόκληση και σε συνεργασία με τα βρετανικά ιδρύματα θα φροντίσουμε ώστε το Η.Β. να συνεχίσει να προσφέρει την καλύτερη εκπαίδευση σε όλους, συμπεριλαμβανομένων των Ελλήνων βεβαίως, οι οποίοι είναι μεταξύ των πλέον ταλαντούχων και ικανών φοιτητών μας.
Υπηρεσίες στήριξης εν μέσω πανδημίας
– Πώς αντιμετωπίζουν τα βρετανικά AEI την πανδημία του κορωνοϊού;
Κέιτ Σμιθ: Στο σύνολό τους, τα πανεπιστήμια προσφέρουν ένα μεικτό μοντέλο που συνδυάζει ηλεκτρονικές και διά ζώσης παραδόσεις μαθημάτων. Οι διαλέξεις που απαιτούν μεγάλη αριθμητικά συμμετοχή φοιτητών, γίνονται διαδικτυακά. Τα πανεπιστήμια έχουν αναπτύξει υπηρεσίες υποστήριξης των φοιτητών και εξειδικευμένης βοήθειας για τους διεθνείς σπουδαστές, όπως παραλαβή σπουδαστών από τα αεροδρόμια, ειδική μέριμνα για φοιτητές σε αυτοπεριορισμό, πακέτα σίτισης, αυξημένη υποστήριξη πνευματικής υγείας, κοινωνικές δραστηριότητες διαδικτυακά. Και διαθέτουν την ετοιμότητα να προσαρμοστούν σε όποιες αλλαγές κριθούν αναγκαίες. Θα συμβούλευα τους σπουδαστές να είναι σε στενή επικοινωνία με τα πανεπιστήμιά τους για συνεχή ενημέρωση. Το Βρετανικό Συμβούλιο διοργανώνει έως τη 13η Νοεμβρίου την πρώτη πανευρωπαϊκή, διαδικτυακή έκθεση βρετανικής εκπαίδευσης – Study UK: Gateway to the UK. Συνολικά 65 βρετανικά ΑΕΙ συμμετέχουν σε θεματικά σεμινάρια και συζητούν ατομικά, κατόπιν ραντεβού, με κάθε ενδιαφερόμενο. Πληροφορίες στην πλατφόρμα Study UK: Gateway to the UK https://bit.ly/3hkWXyd.