Εντυπωσιασμένος από τα πρόσφατα ψηφιακά βήματα της Ελλάδας δηλώνει ο διευθύνων σύμβουλος της Deutsche Telekom, Τιμ Χέτγκες, ο οποίος μιλάει στην «Κ» για τα επενδυτικά σχέδια της γερμανικής μητρικής εταιρείας στον ΟΤΕ και τις νέες προκλήσεις της τεχνητής νοημοσύνης.
Ο κ. Χέτγκες, ο οποίος συναντήθηκε προ ημερών με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, αναφέρει ότι η Ελλάδα προχωράει πιο γρήγορα από τη Γερμανία στα θέματα ψηφιακής διακυβέρνησης. «Ηρθε η ώρα να κινηθούν γρήγορα οι κοινωνίες. Και μπορώ να σας πω ότι η Ελλάδα είναι πιο γρήγορη από τη Γερμανία», σημειώνει χαρακτηριστικά και προσθέτει: «Πρέπει να πω ως εξωτερικός παρατηρητής, ως εμπειρογνώμονας στον τομέα της ψηφιακής τεχνολογίας και ως άνθρωπος που ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο, ότι είμαι πολύ εντυπωσιασμένος από το πόσο σοβαρά, βήμα προς βήμα, πορεύεται η Ελλάδα».
Ο κ. Χέτγκες, ωστόσο, εμφανίζεται απαισιόδοξος για τις επιδόσεις της Ευρώπης. «Η ψηφιακή οικονομία αναπτύσσεται ταχύτατα και η Ευρώπη έχει ήδη χάσει τη μάχη στην κατανάλωση του Διαδικτύου και στο cloud. Και στην τεχνητή νοημοσύνη είμαστε πίσω. Το μόνο που προσπαθούμε είναι να νομοθετήσουμε», λέει χαρακτηριστικά.
– Γιατί επισκέπτεστε την Ελλάδα και πόσο σημαντική είναι για την εταιρεία;
– Η Ελλάδα βρίσκεται στον πυρήνα της στρατηγικής μας. Eχει το ίδιο DNA με τη μητρική εταιρεία. Eχει ισχυρή γραμμή σταθερής και κινητής τηλεφωνίας, ισχυρή ψηφιοποίηση τόσο στους καταναλωτές όσο και στις επιχειρήσεις. Είναι ένα επιχειρηματικό μοντέλο που λειτουργεί. Μετά την κρίση της χρηματοπιστωτικής αγοράς, σημείωσε πολλές θετικές εξελίξεις στον τομέα αυτό. Η πολιτική σταθερότητα, η πειθαρχία στους προϋπολογισμούς, ο εκσυγχρονισμός της κοινωνίας όσον αφορά την ψηφιοποίηση, μας οδηγούν να επενδύσουμε στην ανοδική τάση. Στην Ελλάδα βλέπουμε μεγάλες επενδυτικές ευκαιρίες. Αυτό είναι καλό για τους πολίτες, για τους καταναλωτές, για την κυβέρνηση και για την Deutsche Telekom.
– Πώς εξελίχθηκαν η Ελλάδα και ο ΟΤΕ από την τελευταία σας επίσκεψη το 2008;
– Ο ΟΤΕ αντιμετώπιζε προβλήματα λόγω της οικονομικής του κατάστασης, είχε επιβαρυμένο ισολογισμό και υψηλά χρέη. Δεν έχαιρε ιδιαίτερης εκτίμησης από τους πελάτες του και ήταν αποσπασμένος από τη διοίκηση και τα συνδικάτα. Με το πέρασμα των χρόνων κατάφερε να επιτύχει μια πελατοκεντρική προσέγγιση. Στην επιτυχία αυτή συνέβαλαν η σημασία που είχε για την κυβέρνηση, οι προσπάθειες ψηφιοποίησης, η επιτυχία του Β2Β και η στρατηγική περιεχομένου. Eχει υψηλή βαθμολογία στο Net Promoter και στα σχόλια των πελατών. Eχει επίσης μια πολύ σταθερή διοίκηση με τον Μιχάλη Τσαμάζ και την ομάδα του. Αυτό είναι σημαντικό για μια μακροπρόθεσμη στρατηγική.
– Τι είδους επενδύσεις σχεδιάζετε στην Ελλάδα;
– Η Deutsche Telekom διαθέτει το καλύτερο δίκτυο, σύμφωνα με τα drive tests και τους πελάτες, όσον αφορά τη συνδεσιμότητα. Επενδύσαμε στο 4G, αλλά τώρα προχωράμε και πρωτοπορούμε στο 5G. Θέλουμε να καλύψουμε το δίκτυο με 5G, να συνδέσουμε πόλεις και αγροτικές περιοχές. Εάν υπάρξει ένα δίκτυο ασφαλείας, θέλουμε να συμμετέχουμε σε αυτό. Το 5G προσφέρει μεγάλες ευκαιρίες που δεν έχουμε προβλέψει ακόμη. Στη συνέχεια έρχονται οι οπτικές ίνες. Είχαμε ένα επενδυτικό σχέδιο για 1,5 εκατομμύριο νοικοκυριά, το οποίο αποφασίσαμε να διπλασιάσουμε τα επόμενα χρόνια. H συνδεσιμότητα στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις μέσω οπτικών ινών με απεριόριστες ταχύτητες gigabit, βοηθάει σημαντικά τη βιομηχανία. Ειδικά στο metaverse, το μετασύμπαν.
Από την άλλη πλευρά, ζούμε σε μια εποχή όπου οι άνθρωποι ζητούν διαρκή πρόσβαση σε δεδομένα, οπότε αυτός είναι ο τομέας στον οποίο επενδύουμε. Επενδύουμε στην ψηφιοποίηση της δικτυακής υποδομής, στη συνδεσιμότητα δεδομένων σε πολλούς τομείς, στη δημιουργία ενός επίπεδου λογισμικού. Θα μεταφέρουμε την επιχείρησή μας στο cloud. Στη συνέχεια υπάρχει το σύστημα front end, το Magenta View – Cosmote View εδώ. Με αυτό, όπου κι αν βρίσκεται ο πελάτης, θα εξυπηρετείται σύμφωνα με τα ενδιαφέροντά του, με τα σημεία επαφής του. Αυτό μπορεί θα είναι εφικτό εφόσον τα συστήματα μπορούν να το υποστηρίξουν.
Ετσι, επενδύουμε σε αυτή την πανκαναλική προσέγγιση, σε ένα σύστημα όπου όλα είναι ψηφιοποιημένα. Η στρατηγική μας είναι πολύ απλή: ψηφιοποίηση των πάντων, ώστε να μπορούμε να γίνουμε ταχύτεροι, καλύτεροι στην εξυπηρέτηση. Η νοημοσύνη των δεδομένων και η τεχνητή νοημοσύνη είναι ο καταλύτης για αυτό. Τότε θα μπορούμε να προσφέρουμε μια υποστηριζόμενη ανθρωποκεντρική υπηρεσία, που είναι το ζητούμενο. Δεν θα εγκαταλείψουμε ποτέ τους ανθρώπους μας. Ακόμη και σε 10 χρόνια από τώρα, σας υπόσχομαι, θα έχουμε καταστήματα, με διαφορετικό τρόπο, με έξυπνα συστήματα για να επιτύχουμε την παροχή συνδεσιμότητας στους πελάτες μας.
Στην Ελλάδα βλέπουμε μεγάλες επενδυτικές ευκαιρίες. Αυτό είναι καλό για τους πολίτες, για τους καταναλωτές, για την κυβέρνηση και για την Deutsche Telekom.
– Συνεπώς, σε πέντε χρόνια από τώρα, τι θα πρέπει να περιμένουν οι εταιρείες ή οι ιδιώτες πελάτες σε πρακτικό επίπεδο; Τι πρόκειται να βελτιωθεί στην εξυπηρέτηση, στη συνδεσιμότητα, στην ταχύτητα;
– Οι πελάτες μας, από το 2014, έχουν αυξήσει την κατανάλωση δεδομένων τους κατά 13 φορές. Μέχρι το 2030 υπολογίζουμε να την αυξήσουν κατά 27 φορές. Ετσι θα δούμε μια εκθετική αύξηση της κατανάλωσης ψηφιακών υπηρεσιών από κάθε άποψη. Ως εκ τούτου, πρέπει να παρέχουμε πρώτα όλους τους αγωγούς που δίνουν στους πελάτες πρόσβαση σε κάθε υπηρεσία όποτε τη χρειάζονται, όπου κι αν βρίσκονται. Αυτή είναι η βασική αρχή. Το δεύτερο είναι ότι η υπηρεσία μας πρέπει να είναι εύχρηστη. Οι Fintechs, όπως η Revolut θα πρέπει να έχουν εύκολη πρόσβαση στα συστήματά μας, στα δεδομένα των πελατών και την πελατειακή βάση. Υπηρεσίες όπως η GO Student θα πρέπει να είναι εύκολα προσαρμόσιμες στον καταναλωτή και να αποτελούν πλεονέκτημα για τον πελάτη της Cosmote.
Από την πλευρά του B2B βλέπω δύο σημαντικά βήματα. Το πρώτο είναι ότι όλες οι υπηρεσίες Microsoft Teams θα πρέπει να ενσωματωθούν στη συνδεσιμότητα, να είναι εύχρηστες, ανεξάρτητα από κινητά και σταθερά. Επιπλέον, θα πρέπει να έχουμε υπηρεσίες ενοποιημένης επικοινωνίας, όχι μόνο για τηλεδιασκέψεις, αλλά και για εργασία με συνεργατικό τρόπο σε ψηφιακό περιβάλλον, για ανταλλαγή εγγράφων σε ασφαλές περιβάλλον. Η ασφάλεια εκ κατασκευής είναι ένα άλλο στοιχείο. Οτιδήποτε κάνουμε στον ψηφιακό κόσμο θα πρέπει να είναι απολύτως ασφαλές. Οι άνθρωποι ανησυχούν για την ιδιωτικότητά τους, για την κλοπή δεδομένων. Και πολύ σωστά. Είναι καθήκον μας να δημιουργήσουμε ένα αξιόπιστο δίκτυο. Για μένα, η ψηφιοποίηση είναι η μεγαλύτερη κινητήριος δύναμη για τον πλούτο των οικονομιών στη δυτική κοινωνία μας. Και εμείς πρέπει να είμαστε ο καταλύτης για αυτό.
– Είστε μια μεγάλη εταιρεία με μεγάλη ιστορία. Εχετε να κάνετε με πολλούς κανονισμούς. Ανησυχείτε ενίοτε για περιπτώσεις όπως το Starlink, του Ελον Μασκ;
– Κατ’ αρχάς, ανησυχώ πολύ για το ευρωπαϊκό τοπίο και την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Μετά την ιδιωτικοποίηση των μεγάλων εταιρειών τηλεπικοινωνιών πριν από 30 χρόνια, εξακολουθούμε να εφαρμόζουμε τις ίδιες αρχές. Ομως ο κόσμος έχει αλλάξει. Για μένα, το Facebook ή το WhatsApp είναι υπηρεσίες επικοινωνίας, όμως σύμφωνα με τη ρυθμιστική νομοθεσία δεν είναι. Πρέπει να επαναπροσδιορίσουμε το ρυθμιστικό περιβάλλον. Κατά δεύτερον, ανησυχώ για την καινοτομική ικανότητα του δυτικοευρωπαϊκού περιβάλλοντος σε αυτό το ρυθμισμένο πλαίσιο. Το 27% του συνόλου των καινοτομιών μας προέρχεται από τα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια, αλλά δεν δημιουργούμε ΑΕΠ από αυτό. Μόνο το 17% του ΑΕΠ προέρχεται από εκεί. Και όταν πρόκειται για unicorns και την οικοδόμηση νέων επιχειρήσεων, το ποσοστό είναι μόνο 8%. Αυτό δεν συμβαίνει στην Αμερική ή στην Κίνα. Το ευρωπαϊκό πλαίσιο έχει μια δομή η οποία δεν προωθεί την καινοτομία με την ταχύτητα που προωθείται η παγκόσμια οικονομία.
– Είναι θέμα δομής ή κουλτούρας;
– Και τα δύο. Αλλά ας αλλάξουμε πρώτα τη δομή και μετά οι άνθρωποι θα καινοτομήσουν. Εχουμε στην κουλτούρα μας την προστασία από τον κίνδυνο, με πάρα πολλούς κανονισμούς, αλλά αυτό θα εξαφανιστεί με την πάροδο του χρόνου. Η ψηφιακή οικονομία αναπτύσσεται ταχύτατα και η Ευρώπη έχει ήδη χάσει το πρώτο μισό του κύματος της κατανάλωσης του Διαδικτύου – βλέπε Amazon, Google, Facebook. Το δεύτερο κύμα είναι το cloud. Εχουμε χάσει και αυτή τη μάχη. Το 92% όλων των δεδομένων στον δυτικό κόσμο είναι αποθηκευμένο σε αμερικανικές υπηρεσίες cloud. Τώρα, το επόμενο κύμα είναι η τεχνητή νοημοσύνη, επειδή το cloud χρειάζεται αλγορίθμους για να διαχειριστεί όλους αυτούς τους όγκους δεδομένων. Ομως, ακόμα και εκεί είμαστε ήδη πίσω. Δεν διακρίνουμε τις ευκαιρίες. Το μόνο που προσπαθούμε είναι να νομοθετήσουμε. Δημιουργούμε ένα υπερβολικά ρυθμιστικό περιβάλλον για το σύνολο της ψηφιακής μας οικονομίας. Και επίσης, νομίζω ότι φοβόμαστε λιγάκι τις νέες τεχνολογίες, αντί να τις αγκαλιάζουμε.
– Ακόμα κι αν υπάρχουν πολλοί κίνδυνοι και ηθικά διλήμματα που συνοδεύουν την τεχνητή νοημοσύνη;
– Πρώτον, είμαι μεγάλος οπαδός της ρύθμισης των πλατφορμών κοινωνικής δικτύωσης. Είναι απαράδεκτα αυτά που διαβάζουμε και τα οποία οργανώνονται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αυτές τις μέρες. Ενθαρρύνω τις ευρωπαϊκές ρυθμιστικές δράσεις στο θέμα αυτό. Δεν μπορούμε να παραβιάζουμε συνεχώς τους ευρωπαϊκούς ηθικούς κανόνες μας. Επίσης, νομίζω ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης οδηγούν σε μια κοινωνία τού εγώ, αντί του εμείς. Πρέπει να κάνουμε κάτι για να υπάρξει συνοχή και στις κοινωνίες. Στην Cosmote πρέπει να δείξουμε πόσο σημαντικοί είμαστε σε αυτόν τον τομέα. Αυτό θα επιτευχθεί με τη συνδεσιμότητα. Χωρίς αυτήν δεν μπορούμε να οργανωθούμε ούτε να εκφραστούμε στα κοινωνικά δίκτυα.
Οι επενδύσεις μας είναι μακροπρόθεσμες, για τα επόμενα 15 έως 20 χρόνια. Επομένως, είναι πολύ σημαντικό το brand μας, η τοποθέτησή μας, να είναι κάτι που έχει σημασία για τους ανθρώπους, να έχει κοινωνικό σκοπό. Οι καταναλωτές θα πρέπει να γνωρίζουν ότι δεν είμαστε εδώ για να βγάλουμε γρήγορα χρήματα ή για να βελτιστοποιήσουμε τις αποδόσεις του κεφαλαίου μας. Πρέπει να οικοδομήσουμε μια βιωσιμότητα στο επιχειρηματικό μας μοντέλο. Ως εκ τούτου, πρέπει να εμπλακούμε σε κοινωνικά ζητήματα, όπως τα fake news, η κοινωνική παρενόχληση, η κατάχρηση δικαιωμάτων. Και νομίζω ότι πρέπει επίσης να αγωνιστούμε για την ψηφιακή κυριαρχία των κοινωνιών μας είτε στην Ελλάδα είτε στην Ευρώπη. Γιατί αν κυριαρχούμαστε μόνο από τις αμερικανικές πλατφόρμες, θα κυριαρχηθεί και ο πολιτισμός μας. Είμαι ένας πραγματικός Ευρωπαίος και η Deutsche Telekom είναι ο κορυφαίος ευρωπαϊκός τηλεπικοινωνιακός φορέας, επομένως ο σκοπός μας ταιριάζει με αυτή την ιδεολογία. Και δεν πρόκειται να πάω στην Αφρική, στην Ασία, στην Κίνα. Θα μείνουμε εδώ, στον τόπο αυτό θέλουμε να κερδίσουμε.
Να υιοθετήσουμε στον όμιλο τις οικονομίες πλατφόρμας
– Γίνεται πολύς λόγος γι’ αυτόν τον νέο ψυχρό πόλεμο μεταξύ της Κίνας και της Δύσης. Οι άνθρωποι πιστεύουν ότι θα υπάρξουν δύο κύριες πλατφόρμες τεχνητής νοημοσύνης. Βλέπετε την Ευρώπη να στριμώχνεται κάπου μεταξύ αυτών;
–Υπάρχει ένα διαδικτυακό σιδηρούν παραπέτασμα και χτίζεται την ώρα που μιλάμε. Η Κίνα διαθέτει έναν διαδικτυακό φράχτη. Εχει δικό της δορυφορικό σύστημα, το BDS Baidu, δικό της λειτουργικό κατάστημα, το Harmony. Γίνονται αναπτύξεις για το 6G, ανεξάρτητα από τον οργανισμό τυποποίησης GSM, και έχει τη δική της αρχιτεκτονική CCI για τα chipset. Αναπτύσσονται δύο τεχνολογικά ημισφαίρια. Στην Deutsche Telekom είμαστε προσηλωμένοι στο δυτικό ημισφαίριο. Θα υπάρξει μια νέα ανάπτυξη των αλυσίδων εφοδιασμού, για τις οποίες απαιτείται ανεξαρτησία – είδαμε τι γίνεται με τα chipset σήμερα. Θα υπάρξουν όμως και μειονεκτήματα από αυτή την αποσύνδεση. Διότι πιστεύω ότι η εμπορική δραστηριότητα, η στενή συνεργασία των ανθρώπων, είναι αυτό που μπορεί να εγγυηθεί την ειρήνη στις κοινωνίες.
– Ο ΟΤΕ είναι μια διεθνής εταιρεία ή μια ελληνική εταιρεία;
– Η φιλοσοφία μου είναι να υπάρχουμε όσο το δυνατόν σε τοπικό επίπεδο και ταυτόχρονα να δημιουργούμε τις απαραίτητες συνέργειες για την προώθηση του επιχειρηματικού μοντέλου. Οι Ελληνες πρέπει να αισθάνονται υπεύθυνοι για την Ελλάδα. Η Cosmote πρέπει να είναι βαθιά ενσωματωμένη εδώ, με επίκεντρο τον πελάτη. Το μεγαλύτερο πλεονέκτημά μας έναντι του Facebook και όλων αυτών των αμερικανικών πλατφορμών είναι ότι είμαστε μέρος αυτής της κοινωνίας. Επενδύουμε εδώ. Ζούμε εδώ. Εχουμε καθημερινή επαφή με τους ανθρώπους.
Από την άλλη πλευρά, ο κόσμος προχωράει και η κυριαρχία των παγκόσμιων επιχειρήσεων επιταχύνεται. Οι πλατφόρμες cloud αναπτύσσονται σε όλο τον κόσμο. Θα πρέπει και εμείς να μπορέσουμε να το κάνουμε, παγκοσμίως. Οσο μεγαλύτεροι είμαστε τόσο καλύτερα είναι τα πλεονεκτήματα που μπορούμε να συνεισφέρουμε στον τομέα της επιχείρησης, είτε πρόκειται για καλύτερες επενδύσεις δικτύου, είτε για ανταγωνιστικές τιμές, είτε ακόμη και για λίγο μεγαλύτερη κερδοφορία για την εταιρεία. Αυτές οι οικονομίες πλατφόρμας που βλέπουμε είναι κάτι που πρέπει να υιοθετήσουμε και εμείς στον όμιλο. Αυτό δεν σημαίνει ότι τα πάντα θα αναπτυχθούν μόνο σε μια χώρα, όπως η Γερμανία. Εχουμε προσλάβει 800 άτομα στην Ελλάδα, τα οποία εργάζονται σε λογισμικό για τον όμιλο. Η Ελλάδα εξελίσσεται σε πολύ σημαντικό κόμβο για την ανάπτυξη των προϊόντων μας.
– Είχατε μια συνάντηση με τον υπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης, τον κ. Πιερρακάκη. Πώς ήταν αυτή η εμπειρία;
– Απολύτως εντυπωσιακή. Και με σαφή κοινωνική χροιά. Ηρθε η ώρα να κινηθούν γρήγορα οι κοινωνίες. Και μπορώ να σας πω ότι η Ελλάδα είναι πιο γρήγορη από τη Γερμανία. Κάνει μεγάλες προόδους σε πολλά θέματα. Παράδειγμα η ηλεκτρονική ταυτότητα, η συνταγογράφηση, η διαχείριση πελατειακών σχέσεων, ακόμη και τα εξαρτήματα συνδεσιμότητας, όπου η Ελλάδα έκανε μεγάλο βήμα προόδου. Πιστεύω ότι πρόκειται για μια νικηφόρο πορεία, που οφείλεται στη σαφή διακυβέρνηση που έχει η Ελλάδα. Ξέρω ότι ακόμα προσπαθείτε σε πολλούς τομείς, αλλά νομίζω ότι σε σύγκριση με άλλα ευρωπαϊκά έθνη όπου δραστηριοποιούμαστε είναι αρκετά εντυπωσιακό αυτό που έχει καταφέρει η Ελλάδα και οφείλεται στους ανθρώπους. Οι άνθρωποι αποτελούν πάντοτε την κινητήριο δύναμη. Επομένως πρέπει να πω ως εξωτερικός παρατηρητής, ως εμπειρογνώμονας στον τομέα της ψηφιακής τεχνολογίας και ως άνθρωπος που ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο –και θα το φέρω αυτό ακόμη και στη Γερμανία και θα το πάρω ως θετικό παράδειγμα– ότι είμαι πολύ εντυπωσιασμένος από το πόσο σοβαρά, βήμα προς βήμα, πορεύεται η Ελλάδα. Νομίζω ότι αυτή είναι πραγματικά μια νέα εξέλιξη, την οποία δεν είχα δει το 2008.
– Γίνεται πολύς λόγος γι’ αυτόν τον νέο ψυχρό πόλεμο μεταξύ της Κίνας και της Δύσης. Οι άνθρωποι πιστεύουν ότι θα υπάρξουν δύο κύριες πλατφόρμες τεχνητής νοημοσύνης. Βλέπετε την Ευρώπη να στριμώχνεται κάπου μεταξύ αυτών;
–Υπάρχει ένα διαδικτυακό σιδηρούν παραπέτασμα και χτίζεται την ώρα που μιλάμε. Η Κίνα διαθέτει έναν διαδικτυακό φράχτη. Εχει δικό της δορυφορικό σύστημα, το BDS Baidu, δικό της λειτουργικό κατάστημα, το Harmony. Γίνονται αναπτύξεις για το 6G, ανεξάρτητα από τον οργανισμό τυποποίησης GSM, και έχει τη δική της αρχιτεκτονική CCI για τα chipset. Αναπτύσσονται δύο τεχνολογικά ημισφαίρια. Στην Deutsche Telekom είμαστε προσηλωμένοι στο δυτικό ημισφαίριο. Θα υπάρξει μια νέα ανάπτυξη των αλυσίδων εφοδιασμού, για τις οποίες απαιτείται ανεξαρτησία – είδαμε τι γίνεται με τα chipset σήμερα. Θα υπάρξουν όμως και μειονεκτήματα από αυτή την αποσύνδεση. Διότι πιστεύω ότι η εμπορική δραστηριότητα, η στενή συνεργασία των ανθρώπων, είναι αυτό που μπορεί να εγγυηθεί την ειρήνη στις κοινωνίες.
– Ο ΟΤΕ είναι μια διεθνής εταιρεία ή μια ελληνική εταιρεία;
– Η φιλοσοφία μου είναι να υπάρχουμε όσο το δυνατόν σε τοπικό επίπεδο και ταυτόχρονα να δημιουργούμε τις απαραίτητες συνέργειες για την προώθηση του επιχειρηματικού μοντέλου. Οι Ελληνες πρέπει να αισθάνονται υπεύθυνοι για την Ελλάδα. Η Cosmote πρέπει να είναι βαθιά ενσωματωμένη εδώ, με επίκεντρο τον πελάτη. Το μεγαλύτερο πλεονέκτημά μας έναντι του Facebook και όλων αυτών των αμερικανικών πλατφορμών είναι ότι είμαστε μέρος αυτής της κοινωνίας. Επενδύουμε εδώ. Ζούμε εδώ. Εχουμε καθημερινή επαφή με τους ανθρώπους.
Από την άλλη πλευρά, ο κόσμος προχωράει και η κυριαρχία των παγκόσμιων επιχειρήσεων επιταχύνεται. Οι πλατφόρμες cloud αναπτύσσονται σε όλο τον κόσμο. Θα πρέπει και εμείς να μπορέσουμε να το κάνουμε, παγκοσμίως. Οσο μεγαλύτεροι είμαστε τόσο καλύτερα είναι τα πλεονεκτήματα που μπορούμε να συνεισφέρουμε στον τομέα της επιχείρησης, είτε πρόκειται για καλύτερες επενδύσεις δικτύου, είτε για ανταγωνιστικές τιμές, είτε ακόμη και για λίγο μεγαλύτερη κερδοφορία για την εταιρεία. Αυτές οι οικονομίες πλατφόρμας που βλέπουμε είναι κάτι που πρέπει να υιοθετήσουμε και εμείς στον όμιλο. Αυτό δεν σημαίνει ότι τα πάντα θα αναπτυχθούν μόνο σε μια χώρα, όπως η Γερμανία. Εχουμε προσλάβει 800 άτομα στην Ελλάδα, τα οποία εργάζονται σε λογισμικό για τον όμιλο. Η Ελλάδα εξελίσσεται σε πολύ σημαντικό κόμβο για την ανάπτυξη των προϊόντων μας.
– Είχατε μια συνάντηση με τον υπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης, τον κ. Πιερρακάκη. Πώς ήταν αυτή η εμπειρία;
– Απολύτως εντυπωσιακή. Και με σαφή κοινωνική χροιά. Ηρθε η ώρα να κινηθούν γρήγορα οι κοινωνίες. Και μπορώ να σας πω ότι η Ελλάδα είναι πιο γρήγορη από τη Γερμανία. Κάνει μεγάλες προόδους σε πολλά θέματα. Παράδειγμα η ηλεκτρονική ταυτότητα, η συνταγογράφηση, η διαχείριση πελατειακών σχέσεων, ακόμη και τα εξαρτήματα συνδεσιμότητας, όπου η Ελλάδα έκανε μεγάλο βήμα προόδου. Πιστεύω ότι πρόκειται για μια νικηφόρο πορεία, που οφείλεται στη σαφή διακυβέρνηση που έχει η Ελλάδα. Ξέρω ότι ακόμα προσπαθείτε σε πολλούς τομείς, αλλά νομίζω ότι σε σύγκριση με άλλα ευρωπαϊκά έθνη όπου δραστηριοποιούμαστε είναι αρκετά εντυπωσιακό αυτό που έχει καταφέρει η Ελλάδα και οφείλεται στους ανθρώπους. Οι άνθρωποι αποτελούν πάντοτε την κινητήριο δύναμη. Επομένως πρέπει να πω ως εξωτερικός παρατηρητής, ως εμπειρογνώμονας στον τομέα της ψηφιακής τεχνολογίας και ως άνθρωπος που ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο –και θα το φέρω αυτό ακόμη και στη Γερμανία και θα το πάρω ως θετικό παράδειγμα– ότι είμαι πολύ εντυπωσιασμένος από το πόσο σοβαρά, βήμα προς βήμα, πορεύεται η Ελλάδα. Νομίζω ότι αυτή είναι πραγματικά μια νέα εξέλιξη, την οποία δεν είχα δει το 2008.
Η τηλεργασία φέρνει έλλειψη δημιουργικότητας
– Πώς βλέπετε τον κόσμο στη μετά COVID εποχή; Τα επαγγελματικά ταξίδια εκλείπουν, οι άνθρωποι εργάζονται από το σπίτι. Θα αλλάξει αυτό;
– Oχι, η κοινωνία έχει αλλάξει. Eχουμε εξοικειωθεί με την ψηφιοποίηση και την ευκολία που προσφέρει. Παρ’ όλα αυτά, θα πρέπει να διδαχθούμε και από τα αρνητικά. Η παραγωγικότητα υποφέρει, οι άνθρωποι εργάζονται περισσότερο με λιγότερη παραγωγή. Το δεύτερο ζήτημα είναι η συνοχή ενός brand. Η Deutsche Telekom είναι ένα πολύ ισχυρό brand. Eχουμε αυξήσει την αξία του κατά 18%. Eφτασε τα 60 δισ. ευρώ στο Global World Index. Το brand βασίζεται πάντα στους ανθρώπους. Εάν δουλεύουμε από το σπίτι, υπάρχει έλλειψη δημιουργικότητας. Μου λείπουν οι νέες, ανατρεπτικές, μετασχηματιστικές ιδέες, που προκύπτουν πιο εύκολα γύρω από ένα τραπέζι. Η ανθρώπινη ύπαρξη έχει να κάνει με μια συλλογικότητα και δεν μπορούμε να δημιουργήσουμε μια εικονική συλλογικότητα. Ακόμη και στο πλήρως ψηφιακό metaverse σε 10, 15, 20 χρόνια, θα χρειαζόμαστε την προσωπική αλληλεπίδραση. Είναι στα γονίδιά μας. Τώρα, στη νέα αυτή εποχή, πρέπει να βρούμε και πάλι τη σωστή ισορροπία. Θα είναι πιο ψηφιοποιημένη, αλλά όχι όσο ήταν κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
– Πώς παραμένετε προσγειωμένος; Είστε επικεφαλής ενός τεράστιου οργανισμού. Υποθέτω ότι είναι εύκολο να χαθεί κανείς μέσα στα διάφορα επίπεδα. Πώς διατηρείτε τον έλεγχο της κατάστασης;
– Θα πρέπει να ρωτήσετε καλύτερα τους ανθρώπους μου αν είμαι ακόμα προσγειωμένος. Το ελπίζω. Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνει κανείς είναι να έχει περιέργεια για τις λεπτομέρειες. Η περιέργεια είναι ίσως η πιο σημαντική στάση. Πρέπει να καταλαβαίνει κανείς πώς λειτουργεί η επιχείρησή του. Δεύτερον, πρέπει να παραμένει ταπεινός μπροστά σε όλες τις ευκαιρίες που του δίνονται και να μη χάνει τον χρόνο του σε συνέδρια και παρουσιάσεις. Να προσπαθεί να καταλαβαίνει πάντα τι συμβαίνει στην επιχείρηση. Τρίτον, να απομυθοποιεί τον ρόλο του, τον τίτλο του CEO. Να προσπαθεί να είναι μέρος της ομάδας, να συζητάει, να αποδέχεται τις άλλες απόψεις, ακόμη και αν δεν τις ασπάζεται. Να έχει πάντα την ελληνική νοοτροπία της θέσης, αντίθεσης και σύνθεσης. Το τελευταίο είναι ότι κάθε ηγέτης δεν μπορεί απλώς να κάθεται και να αναθέτει. Πρέπει να είναι καλός σε έναν τομέα και να δουλεύει σε αυτόν τον τομέα σε βάθος.
Εγώ είμαι ειδικός στην τεχνητή νοημοσύνη και είμαι μπροστά από όλες τις πολιτικές και ρυθμιστικές εργασίες στην εταιρεία μου, και από όλες τις στρατηγικές εξελίξεις. Είμαι τώρα 16 χρόνια στο διοικητικό συμβούλιο και 8 χρόνια ως διευθύνων σύμβουλος. Κάνω διαρκώς επιτόπιες επισκέψεις στην επιχείρηση, διότι είναι πάντα καλό να δείχνω σε όλους ότι ενδιαφέρομαι. Τώρα θα ξεκινήσω μια εκστρατεία. Για τους λεγόμενους nerds. Πιστεύω ότι η επόμενη γενιά των τηλεπικοινωνιακών εταιρειών χρειάζεται ένα είδος αναγέννησης των εξειδικευμένων επιστημόνων. Θα πρέπει να μπουν στη διοίκηση σε ηγετικούς ρόλους.
– Παλαιότερα, μια εταιρεία όπως η δική σας παρείχε μόνο την υποδομή. Τώρα είστε και πάροχος περιεχομένου. Αυτό σημαίνει ότι η δουλειά σας είναι πιο πολιτική και έχετε μεγαλύτερη κοινωνική ευθύνη;
– Οι επιχειρήσεις δεν έχουν να κάνουν μόνο με την επιχειρηματική δραστηριότητα. Εχουν να κάνουν και με την κοινωνική συνεισφορά. Οι πελάτες το απαιτούν όλο και περισσότερο. Αναφέρω ενδεικτικά τον στόχο μας για τις εκπομπές CO2, τη θέση της εταιρείας σε σχέση με την κοινωνική αποδοχή και τη ρητορική μίσους στο Διαδίκτυο. Αυτά είναι νέα στοιχεία, για τα οποία υπάρχει αυξανόμενη απαίτηση η οποία μεταφράζεται σε πολιτικές συμπεριφορές. Η κοινωνία είναι τόσο διαφανής που δεν μπορείς να έχεις ψευδεπίγραφη οικολογική ταυτότητα. Οι άνθρωποι δεν θέλουν να ακούσουν τι θα κάνουμε στα επόμενα 10 χρόνια, αλλά τι κάνουμε σήμερα, θέλουν πλέον να ξέρουν πόσο κοινωνικά υπεύθυνη είναι η κάθε επιχείρηση. Δεν υπάρχει περιθώριο λάθους εδώ. Στην περίπτωσή μας, πρόκειται για δεδομένα. Πρέπει να προστατεύσουμε τα δεδομένα των καταναλωτών μας.
Επίσης, όσον αφορά τα κριτήρια ESG, οι άνθρωποι δεν θέλουν απλώς να έχουν εταιρείες που είναι κερδοφόρες, αλλά να προσφέρουν κάτι στην κοινωνία. Εμείς αυτό προσπαθούμε να κάνουμε, όχι μόνο με κοινωνικά έργα. Πρέπει να είσαι παρών όταν συμβαίνει μια κρίση, όπως οι φυσικές καταστροφές, το προσφυγικό κ.λπ. Το καλό με την Deutsche Telekom είναι ότι, λόγω της ιστορίας της, έχει τη νοοτροπία της υπηρεσίας στον πολίτη. Εχουμε διανύσει πολύ δρόμο, αλλά αυτό το DNA εξακολουθεί να υπάρχει, έχουμε μια κουλτούρα αρωγής και αυτό βοηθάει πολύ σε αυτή την κοινωνική πτυχή. Παρ’ όλα αυτά, ο κλάδος μας βρίσκεται υπό μεγάλη πίεση, πρέπει να ανταποκριθούμε στις προσδοκίες των κεφαλαιαγορών για υψηλές επενδύσεις. Επενδύσαμε φέτος 19 δισ. σε υποδομές. Και μπορώ να σας πω ότι η απόσβεσή τους απέχει έτη και ως εκ τούτου πρέπει να εξισορροπήσουμε τα οικονομικά και την κουλτούρα εξίσου.
Η επιλογή της Βόννης
– Επιτρέψτε μου να σας κάνω μια προσωπική ερώτηση. Γιατί εξακολουθείτε να ζείτε στη Βόννη και όχι στο Βερολίνο ή στη Φρανκφούρτη;
– Πρώτον, μου αρέσει πολύ η Βόννη ως πρωτεύουσα. Είναι προσγειωμένη, ταπεινή και έχει μια διανοούμενη, ισχυρή κοινωνία, λόγω του πανεπιστημίου. Δεύτερον και σημαντικό, η σύζυγός μου είναι γιατρός και έχει το ιατρείο της εκεί. Και τρίτον, ταξιδεύω σε όλο τον κόσμο, οπότε ένας τόπος ξεκούρασης ο οποίος δεν είναι υπερφορτωμένος με αστικές περιπέτειες είναι καλός για να κρατήσω μια ισορροπία στη ζωή.
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr