Στο βασίλειο της μέλισσας λένε για τη βασίλισσα ότι «μικρή μικρή νοικοκυρά μεγάλη πίτα κάνει». Στο ταραγμένο βαλκανικό «βασίλειο», ένα λιλιπούτειο κράτος, 620.000 ψυχών, το Μαυροβουνιο, παράγει τεράστιο γεωπολιτικό ενδιαφέρον. Σερβία, Ρωσία, Κίνα, Τουρκία, Ε.Ε. πασχίζουν να το φέρουν στην «αγκαλιά» τους για να αποκτήσουν ισχυρή πρόσβαση στην Αδριατική και μια κομβικής σημασίας «πύλη» στα Δυτικά Βαλκάνια στον δρόμο προς τις αγορές της Κεντρικής Ευρώπης.
Ελληνικά F16 επιτηρούν σε συνεργασία με την Ιταλία τον εναέριο χώρο του για λογαριασμό του ΝΑΤΟ. Πάρα την πολιτική αστάθεια –η σημερινή κυβέρνηση απαρτίζεται από έντεκα κόμματα– τις θρησκευτικές και ταυτοτικές διενέξεις, την απόπειρα έξωθεν υποκινούμενου πραξικοπήματος, η χώρα επιμένει σταθερά στον ευρωατλαντικό προσανατολισμό της. «Ποσοστό άνω του 80% του πληθυσμού του Μαυροβουνίου επιθυμεί το μέλλον του να είναι ευρωπαϊκό», τονίζει σε συνέντευξή του στην «Κ» ο ΥΠΕΞ της χώρας, Φίλιπ Ιβάνοβιτς, ενόψει της επίσκεψής του στην Αθήνα στις 11 και 12 Μαρτίου.
– Τι θα συζητήσετε με την ελληνική ηγεσία; Σε ποιους τομείς νομίζετε ότι υπάρχουν αυξημένες δυνατότητες συνεργασίας; Εχετε και ο ίδιος κάποιους δεσμούς με την Ελλάδα.
– Ο ακαδημαϊκός τομέας μου σχετίζεται στενά με την Ελλάδα και, κατά την επαγγελματική μου ειδίκευση, είχα την ευκαιρία να διαμείνω για μεγάλο χρονικό διάστημα στην Αθήνα και να επισκεφθώ και άλλα μέρη της χώρας σας. Συνεπώς, αισθάνομαι ειδική αγάπη και σεβασμό προς την ελληνική κουλτούρα και πολιτισμό. Το Μαυροβούνιο και η Ελλάδα είναι φιλικές χώρες και σύμμαχοι, που συμμερίζονται τις θεμέλιες δημοκρατικές αξίες και τους στρατηγικούς προσανατολισμούς ανάπτυξης. Τηρούμε τις στενές σχέσεις και την ουσιαστική συνεργασία, η οποία αναπτύχθηκε επιπροσθέτως μέσω της υποστήριξης της Ελλάδας για την ένταξή μας στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Η επίσκεψή μου θα αποτελέσει την ευκαιρία να επιβεβαιώσουμε την αφοσίωσή μας στην περαιτέρω ανάπτυξη των στενότερων δυνατών σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών μας, αλλά και να συζητήσουμε για τη διεύρυνση των τομέων συνεργασίας και την περαιτέρω ενίσχυση των υφιστάμενων επαφών μας. Ως εκ τούτου, εννοώ κατ’ αρχήν τη συνεργασία στους τομείς της εκπαίδευσης, του πολιτισμού, της οικονομίας και του τουρισμού.
– Τι φταίει και οι Βρυξέλλες δεν σας έχουν ανοίξει ακόμη την πόρτα και πώς εκτιμάτε την ελληνική στήριξη;
– Το Μαυροβούνιο είναι η υποψήφια χώρα που πραγματοποίησε τη μεγαλύτερη πρόοδο στις διαπραγματεύσεις. Εάν και φαίνεται ότι όλη η διαδικασία έχει μεγάλη διάρκεια, σημαντικό είναι να έχουμε υπόψη ότι η ίδια η Ε.Ε. από το 2010, όταν το Μαυροβούνιο απέκτησε το καθεστώς της υποψήφιας χώρας, αντιμετωπίζει πολλές προκλήσεις, από τις οικονομικές – χρηματοοικονομικές, την υγειονομική κρίση (COVID) μέχρι τις τελευταίες απειλές για τη σταθερότητα και την ειρήνη της Ευρώπης και της ευρύτερης περιοχής. Υπό όλες αυτές τις περιστάσεις, πετύχαμε να ανοίξουμε όλα τα διαπραγματευτικά κεφάλαια και να κλείσουμε 3 προσωρινά. Εν τω μεταξύ, υπήρξε και η τροποποίηση της μεθοδολογίας των ενταξιακών διαπραγματεύσεων και η αυστηροποίηση των κανόνων και διαδικασιών. Ολα αυτά, μαζί με τις αλλαγές στο εσωτερικό του Μαυροβουνίου, επηρέασαν τη δυναμική της διαδικασίας, θα έλεγα, όμως, ότι είμαστε σε καλό δρόμο.
Με την Ελλάδα συμμεριζόμαστε τις θεμέλιες δημοκρατικές αξίες και τους στρατηγικούς προσανατολισμούς ανάπτυξης.
Η νέα κυβέρνηση, μέσα σε 100 ημέρες μόνο, πραγματοποίησε σημαντικά βήματα και το αναγνωρίζουν και οι εταίροι μας στην Ε.Ε. Είμαστε αποφασισμένοι να συνεχίσουμε τις μεταρρυθμίσεις με τον ίδιο ρυθμό, με σκοπό να γίνουμε το πρώτο επόμενο κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Στη διαδικασία αυτή, η Ελλάδα, ως λίκνο της Διακήρυξης της Θεσσαλονίκης, έχει την ειδική θέση. Εκτός από τη συνεχή εξειδικευμένη και πολιτική υποστήριξη που μας παρέχει, εκτιμούμε πολύ τη δράση της στο πλαίσιο της ομάδας χωρών-μελών της Ε.Ε. «Φίλοι των Δυτικών Βαλκανίων».
– Παραμένετε σταθερά προσανατολισμένοι γεωπολιτικά στη Δύση, παρά την πολιτική ρευστότητα που κατά καιρούς παρατηρείται;
– Το Μαυροβούνιο είναι χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ, υποψήφια προς ένταξη στην Ε.Ε. και χώρα που εναρμονίζεται πλήρως με την κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφαλείας της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Πέραν τούτου, οι προτεραιότητες της εξωτερικής πολιτικής μας είναι η ενίσχυση των σχέσεων καλής γειτονίας, της περιφερειακής συνεργασίας και την παρουσίας στα πολυμερή φόρουμ. Συνεπώς, οι θέσεις μας και ο προσανατολισμός εξωτερικής πολιτικής μας είναι σαφείς, ενώ η αφιέρωσή μας στην υλοποίηση των σχεδιασμένων στόχων επιβεβαιώθηκε ήδη με αποτελέσματα κατά τους πρώτους μήνες εργασιών της νυν κυβέρνησης.
– Σας ανησυχεί το γεγονός ότι η χώρα σας περιβάλλεται από εστίες εθνοτικής έντασης, όπως το Κόσοβο και η Βοσνία-Ερζεγοβίνη; Νομίζετε ότι συνιστούν απειλή ανάφλεξης στα Δυτικά Βαλκάνια;
– Πιστεύω ότι η περιοχή, η οποία δυστυχώς, κατά την ιστορία της, υπέστη καταστροφές πολέμου και συγκρούσεις, έχει αρκετή πολιτική σοφία, η οποία θα οδηγήσει τις χώρες προς τον δρόμο ανάπτυξης και ενίσχυσης της πολιτικής του διαλόγου και του αμοιβαίου σεβασμού.
Το γεγονός ότι συμμεριζόμαστε την ευρωπαϊκή προοπτική αποτελεί σοβαρό πλεονέκτημα, αλλά και την ευκαιρία για τα Δυτικά Βαλκάνια, ενώ το ευρωπαϊκό μέλλον είναι ασφαλής δρόμος για την αποκατάσταση της μόνιμης σταθερότητας και της ευημερίας στην περιοχή. Αυτό ακριβώς πρέπει να είναι το κοινό στοιχείο που θα κατευθύνει την περαιτέρω ανάπτυξη κάθε χώρας χωριστά, αλλά και πλαίσιο για την επίλυση διαφορών κάθε είδους. Πιστεύω ότι κανέναν στα Δυτικά Βαλκάνια δεν συμφέρει οποιαδήποτε όξυνση σχέσεων ή εμβάθυνση χωρισμών.