Γιατί πολλοί Ελληνες διαπρέπουν στο εξωτερικό;
Διότι τους δίνεται η δυνατότητα να ονειρεύονται χωρίς όρια, γνωρίζοντας ότι, εάν καταφέρουν να είναι καλύτεροι, αυτό θα αναγνωριστεί. Επίσης, ο ανταγωνισμός είναι τόσο έντονος, που τροφοδοτεί συνεχώς την ανάγκη σου να πετύχεις. Ούτως ή άλλως, τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των Ελλήνων είναι δεδομένα, οπότε σ’ ένα συγκεκριμένο περιβάλλον αναδεικνύονται.
Πώς σας αγγίζει η κρίση της Ελλάδας;
Ψυχολογικά κυρίως, γνωρίζοντας ότι ο τόπος που αγαπώ, συνεπεία της οικονομικής κρίσης, περνάει μια κρίση συνείδησης κάτω από τη σκιά της οποίας οι δικοί μου άνθρωποι -που είναι προέκταση του εαυτού μου- χάνουν την αισιοδοξία τους. Είναι μια πρόκληση αυτή η εποχή, ώστε να κοιτάξουμε τον εαυτό μας και να επαναπροσδιορίσουμε τη θέση μας και στη δική μας κλειστή κοινωνία, και στην ευρύτερη κοινωνία του ανεπτυγμένου κόσμου.
Σε τι ελπίζετε;
Οι Ελληνες να είμαστε κάποια στιγμή μονιασμένοι και δίχως να μας ενοχλεί το γεγονός ότι ο διπλανός μας πετυχαίνει απεναντίας, να θέλουμε να μοιάσουμε σε όποιον είναι καλύτερος.
Η ελληνικότητα είναι αίσθημα ή συνείδηση;
Είναι και τα δύο – και κομμάτι της ύπαρξής μου.
Γιατί φύγατε; Και με ποια προϋπόθεση θα γυρίζατε στην πατρίδα;
Εφυγα 18 χρόνων για να μην έχουν… ταβάνι τα όνειρά μου. Σε αυτή την ηλικία σού προκαλεί στενοχώρια και μιζέρια να ξέρεις ότι «μέχρι εκεί μπορείς να πας, φτάνει», όπως συμβαίνει στην Ελλάδα. Θα γύριζα, λοιπόν, με την προϋπόθεση ότι οι συνθήκες θα ήταν διαφορετικές και αξιοκρατικές, ώστε να νιώθω ότι δεν έχει απόλυτη σημασία για την πραγματοποίηση των ονείρων μου και την επιτυχία των στόχων μου ο τόπος στον οποίο ζω.
Η δεύτερη χώρα σας σε τι σας επηρέασε;
Στο Λονδίνο έγινα πιο κλειστός άνθρωπος, το κλίμα και το χρώμα του με έκαναν να μην έχω την ανάγκη τού έξω κι έτσι να εξωτερικεύω τον κόσμο μου μέσα από τη μουσική. Η Αγγλία μού έδωσε το χώρο να σκέφτομαι καθαρά, μακριά από στενές νοοτροπίες – εδώ υπάρχει χώρος και διάθεση για όποιον θέλει να δημιουργήσει.
Ποια ελληνική συνήθειά σας κρατήσατε;
Μάλλον την ελληνική νοοτροπία σχετικά με τη συναναστροφή και την επικοινωνία μου με τον κόσμο. Δεν έχω καταφέρει να αφουγκραστώ τον αγγλικό τρόπο συμπεριφοράς ούτε και να τον ακολουθήσω – είναι πολύ ψυχρότερος από τον ελληνικό και οι Αγγλοι τυπικοί και αναγκαστικά ευγενικοί.
Ενα πρόσφατο ελληνικό έργο τέχνης που σας άγγιξε.
Μου άρεσε πολύ το άλμπουμ «Εxplotions around», που έγραψε η Μελεντίνη, μια Ελληνίδα καλλιτέχνις που ζει στο Βερολίνο.
Αν ήταν στο χέρι σας να αλλάξετε ένα πράγμα στην Ελλάδα, αυτό ποιο θα ήταν;
Τη νοοτροπία και τον κανόνα «ο θάνατός σου η ζωή μου», θεωρώντας ότι είναι καιροί για να ζούμε μαζί…
Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα.
Το χωριό μου, την Ανδρίτσαινα, και τα κυπαρίσσια στον αγαπημένο μου μικρό δρόμο.
Ο Ελληνας ήρωάς μου.
Ο Μάνος Χατζιδάκις, για το έργο του και για την ακεραιότητα του χαρακτήρα του.